Osoby wymienione w dokumentach (w nawiasie liczba dokumentów): Belliard Augustin Daniel (1769-1832) (2), Bernadotte Jean Baptiste (1763-1844) (1), Berthier Louis Alexandre (1753-1815) (1), Davout Louis Nicolas (1770-1823) (4), Kniaziewicz Karol Otto (1762-1842) (1), Krasiński Izydor (1774-1840) (1), Leval Jean François (1762-1834) (2), Leval Jean François (1762-1834) (1), Maison Nicolas Joseph (1771-1840) (1), Wołodkowicz Jan Henryk (1765-1825) (1), Zajączek Józef (1752-1826) (3).

Osoby i dowódcy jednostek wymienieni w dokumentach (w nawiasie liczba dokumentów): Davout Louis Nicolas (1770-1823) (2), de Lariboisière Jean Ambroise Baston (1759-1812) (1), Grouchy Emmanuel de (1766-1847) (1), Hauke Jan Maurycy (1755-1830) (1), Lassal Antoine-Charles-Louis (1775-1809) (1), Massena Andrea (1758-1817) (2), Songis des Courbons Nicolas-Marie (1761-1810) (1).

Osoby i dowódcy jednostek wymienieni w dokumentach (w nawiasie liczba dokumentów): Clarke Henri-Jacques-Guillaume (1765-1818) (1), Davout Louis Nicolas (1770-1823) (1), Grabowski Michał (1773-1812) (1), Hempel Stanisław (1788-1873) (1), Kosiński Antoni Amilkar (1769-1823) (1), Kozietulski Jan (1778-1821) (3), Łubieński Franciszek (1784-1826) (1), Morand Charles Antoine (1771-1835) (1), Oppeln-Bronikowski Mikołaj (1767-1817) (2), Sułkowski Antoni Paweł (1785-1836) (1), Wojczyński Stanisław (1766-1837) (1) oraz: Chaponnel pułkownik, Milewski A. kapitan.

Osoby i dowódcy jednostek wymienieni w dokumentach (w nawiasie liczba dokumentów): Napoleon Bonaparte (1769-1821) (1), Beauharnais Eugéne (1781-1824) (1), Berthier Louis Alexandre (1753-1815) (2, Charbonnel Joseph Claude Marie (1775-1846) (1), Daru Pierre Antoine (1767-1829) (1), Davout Louis Nicolas (1770-1823) (1), Dąbrowski Jan Henryk (1755-1818) (1), Dobiecki Wincenty (1788-1872) (1), Dumas Mathieu (1753-1837) (1), Gouvion Saint-Cyr Laurent de (1764-1830) (1), Hempel Joachim (1787-1874) (4), Hempel Stanisław (1788-1873) (2), Hempel Zuzanna Klara (1767-1825) (2), Kozietulski Jan (1778-1821) (2), Krasiński Wincenty (1782-1858) (1), ks. Konstanty Romanow (1779-1831) (3), Lefebvre François Joseph (1755-1820) (2), Łubieński Tomasz Andrzej (1784-1870) (2), Ney Michel (1769-1815) (1), von Wrede Carl Philipp (1767-1838) (1), Walicka Klementyna (1780-1862) (1).

Osoby i dowódcy jednostek wymienieni w dokumentach: Mierosławski Ludwik (1814-1878), Mrozowicki Michał (1826-1871), Duca pułkownik, Cuza Aleksandru Ioan (1820-1873), Breański Feliks Klemens (1794-1884), Kamieński Mikołaj (1799-1873), Mickiewicz Adam (1798-1855).

1) Pociąg pancerny Nr 2 „Śmiały”, kartka pisana na postoju w Krakowie 23.12.1918

2) Pociąg pancerny Nr 1 „Piłsudczyk”, kartka pisana na postoju w Krakowie 22.01.1919

3) Pociąg pancerny Nr 1 „Piłsudczyk”, kartka pisana na postoju w Chyrowie 5.02.1920 w trakcie walk polsko-ukraińskich

4) Pociąg pancerny Nr 1 „Piłsudczyk”, kartka pisana na postoju we Lwowie 12.02.1919 w trakcie walk polsko-ukraińskich

5) Pociąg pancerny Nr 1 „Piłsudczyk”, kartka pisana z frontu litewsko-białoruskiego 29.04.1919, wysłana pocztą polową nr 14

6) Pociąg pancerny Nr 1 „Piłsudczyk”, kartka pisana na postoju w Baranowiczach z frontu litewsko-białoruskiego 1.06.1919, wysłana pocztą polową nr 23

7) Pociąg pancerny Nr 1 „Piłsudczyk”, kartka pisana z frontu litewsko-białoruskiego 18.06.1919, wysłana pocztą polową nr 23

8) Pociąg pancerny Nr 13 „Boruta”, kartka pisana z frontu mazowieckiego 5.07.1919, wysłana pocztą polową nr 18

9) Pociąg pancerny Nr 1 „Piłsudczyk”, kartka pisana na stacji kolejowej w Łapach 11.07.1919 i wysłana poczta cywilną

10) Pociąg pancerny Nr 5 „Odsiecz”, kartka pisana we Lwowie 18.09.1919 i wysłana ambulansem kolejowym Lwów-Stróże; poaustriacki stempel „Lemberg-Stróże 53”

11) Pociąg pancerny Nr 16 „Mściciel”, kartka pisana w Łunińcu 2.08.1919, wysłana pocztą cywilną do Warszawy

12) Pociąg pancerny Nr 19 „Śmiały Szeroki”, kartka pisana 28.12.1919, wysłana pocztą polową nr 37 do Lwowa

13) Pociąg pancerny Nr 19 „Śmiały Szeroki”, kartka wysłana 7.01.1920 Frontową Pocztą Polową nr 37 do Lwowa

14) Pociąg pancerny Nr 11 „Poznańczyk”, koperta listu adresowanego do Warszawy ze stemplem formacyjnym „Dowództwo pg. pnc. 11 „Poznańczyk”/pieczęć pocztowa”, brak datownika

15) Pociąg pancerny Nr 13 „Boruta”, kartka pisana 15.02.1920, wysłana pocztą polową nr 30 do Świątników Górnych; stempel formacyjny z godłem „POCIĄG PANCERNY NR 13 BORUTA”

16) Pociąg pancerny Nr 22 „Groźny”, kartka pisana 11.03.1920, wysłana pocztą polową nr 22 do Sosnowca; stempel formacyjny „Dowództwo Pociągu Pancernego Nr 22 GROŹNY

17) Pociąg pancerny Nr 1 „Piłsudczyk”, kartka pisana 16.03.1920, wysłana 23.03.1920 z rejonu Mozyrza pocztą polową nr 24 do Krakowa

18) Pociąg pancerny Nr 14 „Zagończyk”, kartka pisana w Równie 25.03.1920, wysłana z Głównej Poczty Polowej nr III; stempel formacyjny „Pociąg Pancerny Nr 14 GROŹNY”

19) Pociąg pancerny Nr 6 „Gromobój”, koperta listu wysłanego 27.04.1920 Frontową Pocztą Polową nr 32 do Brzozowa w Małopolsce; stempel formacyjny „Pociąg pancerny Nr 6 Gromobój”

20) Pociąg pancerny „Gromobój”, listu wysłany 24.05.1920 do Warszawy; stempel formacyjny „Pociąg pancerny Nr 6 Gromobój”

21) Pociąg pancerny nr 6 „Generał Iwaszkiewicz”, koperta listu wysłanego 1.06.1920 do Brzozowa Frontową Pocztą Polową nr 32; stempel formacyjny „Dowództwo Pociągu Pancernego No. 6 GENERAŁ IWASZKIEWICZ” z godłem państwowym

22) Pociąg pancerny Nr 1 „Piłsudczyk”, kartka pisana w Brześciu n. Bugiem 21.06.1920, 16.03.1920, wysłana pocztą cywilną do Krakowa; stempel formacyjny „Pociąg pancerny „PIŁSUDCZYK””.

23) Pociąg pancerny nr 5 „Król Stefan Batory”, list polecony nadany 5.09.1920 w U.P. Lwów 19 do Dębicy przez por. Konrada Hedla – dowódcę pociągu pancernego „Król Stefan Batory”

24) Pociąg pancerny nr 23 „Sikorski”, kartka pisana w Łodzi 5.09.1920 przez ostatniego dowódcę pociągu pancernego „Sikorski” por. Zygmunta Ropelewskiego już po zniszczeniu pociągu; dwa stemple formacyjne dowództwa pociągu Pancernego „Sikorski”

25) Pociąg pancerny nr 23 „Sikorski”, kartka pisana w Nowym Sączu 8.10.1920 przez ostatniego dowódcę pociągu pancernego „Sikorski” por. Zygmunta Ropelewskiego już po zniszczeniu pociągu; dwa stemple formacyjne dowództwa pociągu Pancernego „Sikorski”

26) Pociąg pancerny „Huragan”, kartka pisana w Brześciu Litewskim 19.11.1920; stempel formacyjny „Pociąg Pancerny „HURAGAN”/Pieczęć pocztowa”, wysłana pocztą cywilną z datownikiem pocztowym (nieczytelnym)

27) Pociąg pancerny nr 20 „Bartosz Głowacki”, list wysłany pocztą cywilną z Dworca Wileńskiego w Warszawie do Krakowa 27.11.1920, nadawcą listu był por. Marian Truskolaski, dowódca tego pociągu; stempel formacyjny „Pociąg pancerny „Bartosz Głowacki””

28) Pociąg pancerny nr 26 „Generał Sosnkowski”, kartka pisana 18.01.1921 w Siedlcach, adresowana do Poznania; stempel formacyjny „Dowódca Poc. Panc./GENERAŁ SOSNKOWSKI”, użyty także stempel „Pociąg pancerny „GOPLANA” z odręcznym wykreśleniem „GOPLANA” i dopiskiem „Generał Sosnkowski”

29) Pociąg pancerny nr 10 „Pionier”, dwie kartki nadane 24.01.1921 i 11.04.1921 przez oficera artylerii tego pociągu ppor. Stanisława Komornickiego do Krakowa, wysłane Główną Pocztą Polową 6



„Pociągi pancerne w działaniach operacyjno-taktycznych wojny polsko-sowieckiej i polsko-ukraińskiej niejednokrotnie wspierały akcje broni głównych polskich armii, tj. piechoty, artylerii i kawalerii. Były one doskonałym narzędziem walki wprowadzanym do boju w odpowiedniej chwili. Opancerzenie, siła ogniowa oraz częściowa odporność na działanie broni maszynowej i odłamków artyleryjskich sprawiły, iż pociągi te stawały się jednostkami bojowymi o dużych możliwościach działania. Były zdolne do przeprowadzania zadań na przedpolu przeciwnika, wdzierając się niejednokrotnie w głąb jego ugrupowania. Różnorodne środki walki jakimi dysponowały, pozwalały używać pociągi pancerne w natarciu, obronie, odwrocie lub pracy wywiadowczej.”

Na przesyłkach prezentowane są pieczątki formacyjne oddziałów Legionów Polskich, biorących udział w I wojnie światowej, począwszy od kampanii kieleckiej strzelców Józefa Piłsudskiego w sierpniu 1914 roku. Zasadnicza część zbioru jest poświęcona legionom oraz dwóm formacjom powstałym na bazie legionów: Polskiemu Korpusowi Posiłkowemu i Polskiej Sile Zbrojnej. Bogato prezentowane są cenzury wojskowe stosowane we wszystkich tych formacjach. Przeglądając zbiór, trudność może sprawić odniesienie się do okresu od września 1916 r. do lipca 1917 r., kiedy to nastąpiła reorganizacja legionów oraz tworzenie pod kuratelą Austro-Węgier i Niemiec nowej struktury oddziałów wojsk polskich. Formowanie Polskiego Korpusu Posiłkowego i Polskiej Siły Zbrojnej, przy równoczesnym trwaniu struktury legionów, wprowadziło dodatkowe zamieszanie. Wówczas coraz powszechniejsze stawało się używanie nazwy „Wojsko Polskie”, która też pojawiła się na pieczątkach formacyjnych. Należy dodać, iż nazwa ta figurowała już na początku wojny na pieczątkach, którymi posługiwały się oddziały strzeleckie. Reorganizacji oddziałów związanych z podporządkowaniem się nowemu dowództwu często nie towarzyszyły zmiany dotychczas stosowanych pieczątek formacyjnych – po prostu nadal używano starych. Sytuacja ta miała miejsce szczególnie po kryzysie przysięgowym w lipcu 1917 r., kiedy to w utworzonym przez Austro-Węgry Polskim Korpusie Posiłkowym, część oddziałów Legionów Polskich stosowało nadal swoje poprzednie pieczątki legionowe, względnie używało nazwy Wojsko Polskie. Podobnie zresztą rzecz się miała z oddziałami dawnych formacji Legionów Polskich na terytorium okupacji niemieckiej byłego Królestwa Polskiego – Generalnego Gubernatorstwa Warszawy.

Zbiór rozpoczyna się od 10-kartkowej dokumentacji Strzeleckiej Poczty Polowej, utworzonej w sierpniu 1914 roku w Krakowie, która stała się zwiastunem odradzającej się Poczty Polskiej. Bezpośrednio przed wyruszeniem 6.08.1914 r. Pierwszej Kompanii Kadrowej, utworzono w Krakowie Strzelecką Komendę Etapową, której zadaniem było m.in. zorganizowanie Poczty Polowej. Poczta ta stosowała pieczątkę, którą można uznać za pierwszy polski znak pocztowy po długich latach zaborów. Strzelecka Poczta Polowa podjęła działalność dopiero 11.08.1914 r., na początku w obrębie Kraków–Miechów–Jędrzejów. Fascynującym dokumentem jest kartka pisana 15.08.1914 r. o treści „ Dziś otrzymam pierwszy chrzest w bitwie. Idziemy do ognia …”. Stosowane były dwie dwuwierszowe pieczątki o treści „Strzelecka Komenda Etapowa / poczta polowa”; pierwsza sporządzona literami prostymi – antykwą, używaną tylko w sierpniu 1914 r., druga, z górnym wierszem wykonanym literami z szeryfami, stosowana była we wrześniu 1914 roku. W zbiorze 5 przesyłek jest z sierpnia, a pozostałe pięć z września 1914. Rzadkość stanowią kartki z pieczątkami Poczty Polowej w Kielcach, dokąd Legiony Polskie (półoficjalnie określane Wojskiem Polskim) wkroczyły 19.08.1914. Pieczątka o treści „Poczta polowa W.P. / KIELCE” stosowana była bardzo krótko, na przełomie sierpnia i września 1914 r., i jest prezentowana w zbiorze. Ciekawe są przesyłki z wprowadzonymi w 1914 r. pieczątkami formacyjnymi Legionów Polskich w czasie ich pobytu na Węgrzech, wysyłane pocztą cywilną. Swojego rodzaju crème de la crème jest kartka ze stemplem formacyjnym I Kompanii Narciarskiej Legionów Polskich. Wraz z formalnym ustanowieniem Legionów Polskich dokonano podziału dotychczasowej Poczty Polowej na „Pocztę Polową Legionów L.1” dla I Brygady i „Pocztę Polową Legionów L.2” dla II Brygady. Bogata dokumentacja obu tych poczt zawarta jest w zbiorze.

W związku ze wzmożonym wzrostem szeregów legionistów konieczne było usprawnienie funkcjonowania poczty polowej. Jedynym rozwiązaniem było objęcie oddziałów Legionów Polskich zakresem działalności Austriackiej Poczty Polowej. Bogata dokumentacja obsługi Legionów przez austriackie poczty polowe nr 118, 355 (m.in. najwcześniejsze użycie datownika 11.03.1915), 389, 378 (m.in. najwcześniejsze użycie datownika 6.09.1916) zawarta jest w zbiorze. Na terenach byłego Królestwa Polskiego, pod okupacją austriacką i niemiecką, od kwietnia 1915 do maja 1918 też funkcjonowały poczty polowe dostępne dla legionistów (Austriacka Poczta Etapowa Piotrków, Węgierskie Poczty Etapowe 133, 125 i 163), z których przesyłki można znaleźć w zbiorze. Również na terenach Królestwa Polskiego, okupowanych przez Armię Niemiecką, żołnierze Legionów Polskich niekiedy korzystali z niemieckiej poczty polowej lub cywilnej, co można znaleźć w zbiorze. Unikalny dokument to dowód nadania pieniędzy ze stemplem „Urząd pocztowy Wojsk Polskich w Warszawie” (jedynie znany).

16.08.1914 r. powstał w Krakowie Naczelny Komitet Narodowy (NKN) jako najwyższa instancja w zakresie wojskowej, skarbowej i politycznej organizacji polskich sił zbrojnych. Najważniejsza rola przypadła Departamentowi Wojskowemu, który kierował akcją werbunkową do legionów. Pod koniec listopada 1914 r. Departament Wojskowy przeniósł się do Jabłonkowa na Śląsku Cieszyńskim, a w styczniu 1915 r. do Sławkowa koło Olkusza. Ostatecznie pod koniec lutego znalazł się w Piotrkowie i tam pozostał do końca swej działalności. Po rozwiązaniu poczty polowej legionów przez Departament Wojskowy w czerwcu 1915 r. jej działalność przejął „Ekspedyt pocztowy Departamentu Wojskowego NKN”. Znajdująca się w zbiorze dokumentacja pocztowa ilustruje pocztę polową Departamentu Wojskowego NKN, której znaczenie zmalało po pojawieniu się w marcu/kwietniu 1915 r. w Piotrkowie i jego okolicach Węgierskiej Poczty Etapowej 133 i później Austriackiej Poczty Etapowej.

20.09.1916 r. cesarz Franciszek Józef zaaprobował rozkaz Naczelnej Komendy Armii o przekształceniu Legionów Polskich w większą jednostkę: Polski Korpus Posiłkowy. Trzeba było jednak czekać niemal rok, aby Polski Korpus Posiłkowy zaistniał faktycznie. Po kryzysie przysięgowym w lipcu 1917 r. legiony w dotychczasowej strukturze organizacyjnej przestały fizycznie istnieć. W następstwie tego 1.08.1917 r. została zamknięta w Warszawie Poczta Polowa 378. Legioniści z Galicji zostali przetransportowani z Królestwa Polskiego do Przemyśla, gdzie wcielono ich do podporządkowanego Austrii Polskiego Korpusu Posiłkowego. Wraz z legionistami do Przemyśla przeniesiono Pocztę Polową 378, która podjęła obsługę Polskiego Korpusu Posiłkowego. 15.02.1918 r. dowództwo Polskiego Korpusu Posiłkowego, stacjonującego w tym czasie na Bukowinie, wypowiedziało posłuszeństwo dowództwu austriackiemu. Część żołnierzy korpusu przebiła się pod Rarańczą na stronę rosyjską, pozostali zaś zostali wcieleni do oddziałów austriackich lub postawieni przed sądem wojskowym (oficerowie). 5.11.1916 r. decyzją dwóch sojuszniczych zaborców, Niemiec i Austrii, powstało Królestwo Polskie, złożone z ziem zaboru rosyjskiego. Podzielono zdobyczne tereny na dwie okupacje (Generalne Gubernatorstwa): niemiecką ze stolicą w Warszawie i austriacką ze stolicą w Lublinie. 9.11.1916 r. niemieckie władze okupacyjne wydały odezwę o utworzeniu wojska polskiego pod nazwą Polska Siła Zbrojna (PSZ – Polnische Wehrmacht). Wszystko to odbywało się po utworzeniu na jesieni 1916 r. nowej struktury legionów i odjazdu poszczególnych oddziałów do miejsc lokacji w Królestwie Polskim. Równocześnie na terenie niemieckiej okupacji utworzono aparat werbunkowy. Kadrę PSZ stanowiły legiony przekazane Niemcom przez władze austriackie. 10.04.1917 r. gen. Hans von Beseler przejął dowództwo nad Polskim Korpusem Posiłkowym i Polską Siłą Zbrojną. W dniu 12.10.1918 r. Rada Regencyjna wypowiedziała posłuszeństwo okupantom niemieckim, a gen. Beseler ustąpił. Oddziały PSZ, które liczyły ok. 9 tysięcy żołnierzy, odegrały w listopadzie 1918 r. dużą rolę przy rozbrajaniu zaborców i tworzeniu wojska polskiego.

Zawarta w zbiorze dokumentacja pocztowa ilustruje wyczerpująco historię Legionów Polskich, wraz transformacją na Polski Korpus Posiłkowy i Polską Siłę Zbrojną. Warto zwrócić uwagę na unikalne depesze telefoniczne i telegramy oraz dokumentację fotograficzną.

Korpus został sformowany 24.07.1917 z inicjatywy Naczelnego Polskiego Komitetu Wojskowego na ziemiach zaboru rosyjskiego, znajdujących się pod władzą Rządu Tymczasowego Rosji, z żołnierzy narodowości polskiej z armii rosyjskiej, służących na Froncie Zachodnim i Froncie Północnym (obecnie Białoruś, Polesie, Litwa, Łotwa). Dowodzony przez gen. Józefa Dowbora – Muśnickiego, mianowanego 6.08.1917 przez gen. Ławra Korniłowa na wniosek NPKW. Podstawą tworzenia korpusu była Dywizja Strzelców Polskich. Korpus nie został skierowany na front na skutek zawartego 17.12.1917 r. między Niemcami a Rosją Radziecką rozejmu i podjęcia rozmów pokojowych. Gen. Dowbor zaproponował dowództwu bolszewickiemu umowę rozlokowania sił I Korpusu, co miało stanowić podstawę do zawarcia rozejmu do czasu ostatecznego wyjaśnienia sytuacji na froncie. Dochodziło jednak ze strony bolszewików do utrudniania koncentracji korpusu, zatrzymywania poszczególnych transportów, prób rozbrajania pododdziałów i agitacji. Wobec tego gen. Dowbor zażądał 24.01.1918 r. od głównodowodzącego Frontu Zachodniego zaprzestania rozbrajania i utrudniania koncentracji pod rygorem potraktowania tych działań jako wrogich. W wyniku dezercji w korpusie pozostało 8 tysięcy żołnierzy, czyli połowa stanu. Z uwagi na odmowę zaopatrywania polskich oddziałów przez bolszewików doszło do walk korpusu z oddziałami Gwardii Czerwonej. W walkach tych, na początku lutego 1918, siły Korpusu odniosły kilka zwycięstw, z których najważniejsze to opanowanie między 29.01 a 3.02.1918 twierdzy i miasta Bobrujska. 19 lutego Polacy zdobyli Mińsk Litewski. Walki polsko-bolszewickie w tym czasie toczono również m.in. pod Tatarką, Osipowiczami, Żłobinem i w wielu innych regionach. Na przełomie lutego i marca, po zdobyciu Rohaczewa, Mohylewa i Żłobina, bolszewicy zostali wyparci za Dniepr. Jednocześnie z walkami z bolszewikami prowadzono rokowania z naciskającymi od zachodu wojskami niemieckimi Oberostu. 26.02.1918 r. zawarto porozumienie z Niemcami, które stwierdzało, że Korpus Polski jest wojskiem neutralnym, któremu dla rozlokowania się i wyżywienia, a także do obrony od napadów ze strony bolszewików wyznaczony jest teren między Dnieprem od Mohylowa aż do ujścia Berezyny i koleją Słuck – Osipowicze – Łapicze – Grodziniec. Korpus uzyskał tymczasową administrację okupacyjną nad tym terenem. Po zawarciu pokojowego traktatu brzeskiego władze niemieckie postanowiły jednak doprowadzić do likwidacji Korpusu. 10.03.1918 r. korpus liczył 16493 ludzi, zaś 10.05 – 23661 osób i prawie 10 tysięcy koni. 10 maja było 14 117 żołnierzy frontowych z silną jazdą i artylerią. Generał Dowbor dążył do przejścia korpusu wraz z bronią i wyposażeniem na ziemie polskie, jednakże niemieckie dowództwo zażądało demobilizacji korpusu. 10 kwietnia zdemobilizowano i zwolniono do byłego zaboru rosyjskiego, okupowanego przez Niemcy i Austro-Węgry, pierwszy tysiąc żołnierzy. 21.05.1918 korpus został rozformowany i rozbrojony w twierdzy w Bobrujsku. Ostatni transport wojsk korpusu opuścił Bobrujsk 8.07.1918. Żołnierze korpusu po rozbrojeniu przybyli w większości do Warszawy, gdzie weszli w skład powstającego Wojska Polskiego. Gdy organizowano zarządzanie tym obszarem w marcu 1918 r., powołano odpowiednie urzędy poczty polowej, które służyły zarówno służbowemu ruchowi pocztowemu, jak i ludności cywilnej zajętego terenu. Działało pięć urzędów poczt polowych: w Bobrujsku, Starym Bychowie, Mohylowie, Rohaczewie i Żłobinie. Dla polskich wojskowych nie było żadnych zwolnień z opłat i płacili za wysyłkę listów i kartek tak jak cywile. Poczta polowa I Polskiego Korpusu wprowadziła do obiegu dwa wydania znaczków, które służyły zarówno do frankowania przesyłek pocztowych, jak i do celów fiskalnych. Znaczki użyte do celów fiskalnych były kasowane urzędowym stemplem lub przekreślane piórem. Używano je do tego celu do 11.04.1918 r., kiedy to wydano znaczki stemplowe Korpusu. Niezależnie od znaczków, do obiegu wprowadzono również koperty, sekretniki i karty pocztowe, ze stosownymi nadrukami na rosyjskich całostkach.

Poczta polowa w Mohylewie została uruchomiona 31.03.1918 roku. Ostatni dzień stosowania znaczków I Korpusu trudny jest do ustalenia. Urzędowo działalność poczty miała ustać 21.05.1918 r., wiadomo jednak, że personel pocztowy wyjechał 8 lipca i znane są późniejsze przesyłki, np. z 25 czerwca.