STAROWIEYSKI Franciszek

(1930 Bratkówka k. Krosna - 2009 Warszawa)

Dodaj do listy życzeń

(35)

Pochodził ze szlacheckiej rodziny, pieczętującej się herbem Biberstein. Podczas wojny, wraz z rodziną, przeprowadził się do Krakowa. Studiował malarstwo w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w pracowni Wojciecha Weissa i Adama Marczyńskiego (1949-1952), a następnie w ASP w Warszawie w pracowni Michała Byliny, gdzie uzyskał dyplom w 1955 roku. Znany jest również pod pseudonimem Jan Byk.
Grafik, malarz i scenograf. Posługiwał się bogatą ornamentacją, posiadał indywidualny system znaków, w którym nierzadko na plan pierwszy wysuwał motyw przemijania. Jeden z "kultowych" polskich artystów współczesnych. Autor licznych plakatów teatralnych i filmowych, np. Idy marcowe J. Kilty`ego (1968), Życie rodzinne (1971) i Iluminacja (1973) Krzysztofa Zanussiego, Białe małżeństwo T. Różewicza, Portret Doriana Graya J. Osborne`a, oraz grafiki książkowej, m.in. ilustracji do Karnawału Stanisława Dygata (1968), projektów scenograficznych dla teatrów i telewizji - od grafiki artystycznej po malarstwo olejne i ścienne.
Stworzył oryginalny surrealistyczno-groteskowy styl wypowiedzi plastycznej. Jego twórczość cechuje ogromna fantazja, rozmach, zmysłowość, fascynacja ciałem człowieka i śmiercią oraz precyzyjny warsztat.
Był pomysłodawcą i realizatorem spektakli Teatru Rysowania w czasie których na oczach publiczności powstawały wielkoformatowe kompozycje. Znawca i kolekcjoner sztuki, głównie XVII wiecznej.
Przez szereg lat tworzył na przemian w pracowniach w Warszawie i w Paryżu. Zrealizował ponad 300 plakatów i uważany jest za jednego z najwybitniejszych przedstawicieli "polskiej szkoły plakatu".
Artysta jest bohaterem filmu Andrzeja Papuzińskiego Bykowi chwała. Grał również jako aktor w filmach Andrzeja Wajdy (Danton) i Krzysztofa Zanussiego (Struktura kryształu). Uczestniczył w ponad 200 wystawach w kraju i za granicą, m. innymi w: Austrii, Belgii, Francji, Holandii, Kanadzie, Niemczech, Szwajcarii, USA, we Włoszech. Był pierwszym Polakiem, który miał indywidualną wystawę w Museum of Modern Art w Nowym Jorku (1985).

Wystawy indywidualne:

1959 – Warszawa, Kordegarda, rysunki

1962 – Warszawa, Galeria ZPAP „MDM”, plakaty i rysunki

1963 – Berlin Zachodni, Galerie Diogenes

1965 – Wrocław, Klub Muzyki i Literatury

1967 – Salzburg, Stadt-Theater

1970 – Berno, Galerie Toni Gerber

1971 – Lucerna, Galerie Staehli

1972 – Paryż, Galerie de Gramont

1973 – Berlin Zachodni, Galerie Warschau

- Oberhausen, Festspielhaus

- Wetzlar, Kulturamt

- Sao Paulo, Bienal de Sao Paulo

1974 – Filadelfia, Temple University, Galerie Tyler School of Art, rysunki, plakaty

1975 – Nowy Jork, Gallery Andre Zarre, malarstwo

1975 – Poznań, Muzeum Narodowe, plakaty, grafika

- Szczecin, Muzeum Narodowe, plakaty

1976 – Huston, Museum of Modern Art, obrazy, rysunki

- Tokio, Seibu Museum

1978 – Chrudim, Okresni kulturni strédisko, Filmové plakáty

- Wiedeń, Polnisches Kulturinstitut

- Sztokholm, Polska Institutet

1979 – Londyn, Polish Cultural Institute, plakaty

- Opole, Teatr im J. Kochanowskiego, plakaty z kolekcji Henryka Barnaby Klitenika

- Quimper, Musée de Beaux-Arts, plakaty i rysunki

- Nantes, Musée des Arts Décoratifs, Château de Ducs Bretagne, plakaty i rysunki

- Marlaix, Musée de Jacobins, plakaty i rysunki

- Rzym, Teatro Alberico, plakaty teatralne i filmowe

- Warszawa, Galeria GP Desa, projekty i plakaty

1980 – Nowy Jork, Gallery Aberbach, malarstwo

- Warszawa, Galeria Alicji i Bożeny Wahl, rysunek

1981 – Poznań, Osiedlowy Dom Kultury Pod Lipami, Teatr Rysowania, rysunek

- Lublin, Klub MPiK, plakaty

1982 – Berlin Zachodni, Freie Volksbühne, plakaty teatralne

- Berlin Zachodni, Landesarchiv, plakaty i rysunki

1983 – Berlin Zachodni, Rozgłośnia SFB, plakaty teatralne i filmowe

1984 – Szczecin, BWA, plakaty z kolekcji Krzysztofa Dydo

- Warszawa, Galeria Grażyny Hase, malarstwo

- Hamburg, Galerie Muda 2, rysunki

1985 – Berlin, Polnisches Informations- und Kulturzentrum, plakaty z lat 1974-1984

- Berlin Zachodni, Galerie November

- Cieszyn, Filia Uniwersytetu Śląskiego, plakaty

- Kazimierz Dolny, Muzeum, Galeria Letnia, rysunek

- Kraków, BWA, plakaty i rysunki z kolekcji Krzysztofa Dydo

- Legnica, Muzeum Miedzi, plakaty z kolekcji Janusza Nowackiego

- Nowy Jork, Museum of Modern Art, plakaty

- Ostrów Wielkopolski, BWA, plakaty z kolekcji Krzysztofa Dydo

1986 – Wenecja, Biennale di Venezia

- Londyn, Polish Cultural Institute, plakaty

- Paryż, Galerie Marie Paccard

- Creteil, Maison des Art

1987 – Caen, Maison des Art

1988 – Warszawa, Galeria Alicji i Bożeny Wahl, malarstwo

- Zielona Góra, BWA, plakaty

1989 – Storrs, The University of Connecticut, Atrium Gallery, plakaty

1990 – Paryż, Galerie Dmochowski

- Rzym, Spicchi dell’Est, Galleria d’Arte,

1991 – Warszawa, Galeria Grafiki i Plakatu

1992 – Lublin, Muzeum Zamkowe

- Reszel, Zamek

1993 – Augusta, University of Maine, Jewett Hall Gallery, plakaty

- Kazimierz Dolny, Galeria Brama, rysunki

- Poznań, Galeria pod Lipami, malarstwo, rysunek

- Poznań, Galeria Grażyny Kulczyk

1994 – Heillbronn, Theater Plakatkunst und Grafik

- Kazimierz Dolny, Galeria Brama, rysunki

- Lublin, Muzeum Lubelskie

- Warszawa, Galeria Grafiki i Plakatu, rysunki

1995 – Kazimierz Dolny, Galeria Brama

- Warszawa Galeria Grafiki i Plakatu

- Zamość, BWA

1996 – Chicago, Wooden Gallery, plakaty, Teatr Rysowania

- Kazimierz Dolny, Galeria Brama, rysunki

1997 – Kazimierz Dolny, Galeria Brama, rysunki

- Warszawa, Galeria Grafiki i Plakatu

1998 – Kraków, Galeria Artemis, rysunki

- Zielona Góra, rysunki

1999 – Szczecin, Muzeum Narodowe, rysunki powstałe podczas Teatru Rysowania w

Międzyzdrojach

- Warszawa, Galeria Grafiki i Plakatu, rysunek i premiera albumu

2000 – Kazimierz Dolny, Galeria Dzwonnica, plakaty z kolekcji Edmunda Lewandowskiego

2001 – Ostrów Wielkopolski, Powiatowa Galeria Sztuki Współczesnej, plakaty

- Warszawa, Galeria Grafiki i Plakatu

2002 – Marki k. Warszawy, plakaty

- Kraków, Galeria Osobliwości Este, szkice do plakatów

2003 – Berlin, Willy Brandt-Haus, Teatr Rysowania

- Wuppertal, Katholisches Stadthaus, plakaty

2007 – Wilanów, Muzeum Plakatu, retrospektywa, plakaty i projekty