Na wystawie prezentujemy prace pochodzące z niezwykle ważnego cyklu Witolda-K pod tytułem Ludzie. Kompozycje powstawały od końca lat 80. XX wieku. Jest to druga wystawa artysty, której bohaterami są nie jego płótna, ale prace wykonane węglem na papierze.
Witold-K rozwinął własny styl z pogranicza abstrakcji i świata realnego. Jego trzy główne cykle, motywy do których wraca od początku swojej twórczości, to Ludzie, Czarne i Zielone Dziury oraz Samotność.
Kaczanowski należy do pokolenia, które było świadkiem szczególnego zła w historii ludzkości. Jako mały chłopiec obserwował wojnę, która odcisnęła na nim swoje piętno. Doświadczenie wojny oraz dzieciństwo spędzone na terenie szpitala psychiatrycznego (ojciec artysty Feliks Kaczanowski był dyrektorem Szpitala Tworkowskiego) przeniósł na płótno; stały się inspiracją do Ludzi.
Pierwsze prace z tego cyklu artysta stworzył już w latach 50. Na obrazach i rysunkach pojawiają się syntetycznie ujęte, skulone postacie, nie posiadające rysów twarzy, są w bliżej nieokreślonej przestrzeni, jakby w zawieszeniu. Anonimowe sylwetki ludzkie symbolizują samotność, zagubienie, wszechobecną bezsilność i bezradność wobec otaczającego ich świata. Wojna uświadamia, że pozycja człowieka jest niezwykle ulotna i krucha. Postacie zmierzają w niewiadomym kierunku, wydają się szukać wyjścia - z położenia, w którym się znalazły.
Sytuacja nie jest jednak tak beznadziejna, jakby się mogło początkowo wydawać - istnieje promyk nadziei. Pojawiające się w pracach motywy drzwi, drabin i ciemne otwory symbolizują szansę na wyjście, dają nadzieję na istnienie innej, lepszej rzeczywistości.
Szczególne zainteresowanie Witolda-K tym, co może istnieć po „drugiej stronie” - tej lepszej rzeczywistości - znalazło swoje ujście w cyklu Czarne dziury. Obecna w latach 60. XX w. fascynacja kosmosem, eksploracja nowej, nieznanej przestrzeni, skłania do stawiania egzystencjalnych pytań - najistotniejszego dla artysty - co jest po drugiej stronie? Głębokie zainteresowanie artysty astronomią i fizyką doprowadziło w latach 70. do nawiązania współpracy z astrofizykami z Los Alamos w Nowym Meksyku przy stworzeniu rzeźby Czarnej dziury. Artysta zastanawia się nad tym, co może znajdować się w tej czarnej dziurze, co by się stało gdyby do niej wszedł - czy istnieje coś więcej?
Twórczość Witolda-K przepełniona jest refleksją nad kondycją ludzkości, samotnością, tym co nieznane, ale też jest pełna nadziei i wiary, że świat nie jest poznany i stale nas zaskakuje. Trudne doświadczenia ostatnich trzech lat na świecie (pandemii i wojny) uzmysłowiły nam bardziej niż kiedykolwiek, że twórczość Wita Kaczanowskiego jest ponadczasowa i uniwersalna, a stosowane przez niego motywy, pojawiające się we wszystkich jego cyklach opowiadają o odwiecznych pytaniach stawianych przez człowieka.
Witold Kaczanowski (ur. 1932)
Malarz, rzeźbiarz, grafik, fotograf, scenograf, architekt. Twórca największego w Polsce plafonu (408 m2) znajdującego się w Oświęcimskim Centrum Kultury.
Na początku lat 50. Witold Kaczanowski rozpoczął naukę na Wydziale Grafiki w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie jego profesorami byli m.in. Wojciech Fangor i Henryk Tomaszewski. Studia ukończył w 1956 roku.
W 1964 roku wyjechał na stypendium do Paryża. Do kraju już nie wrócił - był zmuszony pozostać na emigracji. W 1968 roku przeprowadził się do USA. na przestrzeni lat 80. i 90. Witold-K mieszkał w Santa Fe nieopodal domu swojego dawnego profesora Wojciecha Fangora, z którym łączyła go przyjaźń. Następnie mieszkał w Houston oraz Denver.
Lata spędzone we Francji oraz przede wszystkim USA i organizowane tam liczne wystawy sprawiły, że jest bardziej znany za granicą niż w Polsce. Jego prace zdobią amerykańskie instytucje np. Fundację Koreta z San Francisco, Center for the Performing Arts w Denver, Colorado Symphony Orchestra. Dzieła Witolda pojawiły się nawet w filmie fabularnym „La Chamade” (1968) z Catherine Deneuve w roli głównej.
Jego prace prezentowane były na ponad 70 wystawach, w tym 40 indywidualnych, m.in. w Otis Art Institute of Los Angeles County (1973), na wystawie „Graphics by Masters” w La Boetie Gallery w Nowym Jorku (obok dzieł Picassa, Chagalla, Miró, Braque’a, Giacomettiego, 1968), w warszawskiej Zachęcie (1991), Łazienkach Królewskich (2004) oraz w Muzeum Narodowym w Krakowie (2013). Witold-K jako pierwszy Polak miał retrospektywę w najstarszym domu aukcyjnym w Amsterdamie – Sotheby’s (2007).
Witold-K jest laureatem wielu nagród oraz wyróżnień. Wystarczy wymienić m.in. nagrodę Kongresu Wolności Kultury (1965), odznakę Zasłużony dla Kultury Polskiej przyznaną przez Ministra Kultury i Sztuki RP (1997), przyznany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Srebrny Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis (2013).
W 2022 powstał film o życiu i twórczości Artysty pod tytułem „Na krawędzi - Witold K.” w reżyserii Jacka Knoppa i Piotra Weycherta.
Obecnie mieszka i tworzy w Konstancinie pod Warszawą.
Tekst: Aleksandra Herbich
ZOBACZ KATALOG PRAC: https://artinfo.pl/files/witoldk/katalog_witold_k.pdf
