wrzesień 2010

O obrazach, cytatach z obrazów, notatkach, kolekcjonerstwie rzeczy niezbędnych i systemie myślenia o malarstwie Włodzimierza Pawlaka.
Przestrzeń logiczna obrazu to cykl malarski, który Włodzimierz Pawlak rozpoczął w 2000 r. W latach 2000-02 powstało 11 obrazów oznaczonych kolejnymi literami alfabetu od A do K, kolejne pięć obrazów powstało w latach 2007-10. Wszystkie mają format kwadratu o wymiarach 150 na 150 cm, tylko dwa są nieco mniejsze. Na białym tle namalowane są rzędy niedużych prostokątów, ułożone rytmicznie, większość z nich podpisana jest ołówkiem. Cykl ten to właściwie obrazy o obrazie. Mimo że znaczna część małych obrazków, które wypełniają te płótna to dzieła znane z historii sztuki, autorstwa Malewicza, Kandinsky’ego czy Strzemińskiego, prace Pawlaka można nazwać właśnie obrazami o obrazie jako takim, a nie obrazami o konkretnych obrazach.


Zdjęcie: Włodzimierz Pawlak, Przestrzeń logiczna obrazu E, 2000, olej, ołówek, płótno, 150 x 150 cm. Fot. Piotr Bylina

Zastanawiające, jak duże było i jest zainteresowanie świata polityki światem sztuki. Zdarzały się i pozytywne tego oznaki, jak tworzenie muzeów, dotowanie wystaw, przyznawanie stypendiów czy składanie zamówień. Dominowały jednak w historii mniej chlubne tego przykłady: więzienia inkwizycji, stosy, gułagi, obozy koncentracyjne, aż po ostatnie niszczenie dzieł sztuki i wyroki dla artystów w Polsce.
Skłoniło mnie to do zastanowienia się nad tym, kim byli ludzie władzy i polityki. Jakie ideologie i religie reprezentowali i co z tego zostało do dzisiaj. Moja ryzykowna wizyta na ich terenie sprowadza się do namalowania kilku nazw, haseł, sloganów i cytatów z bogatego zbioru. Jako historyk-amator czerpałem bardziej z pamięci niż z podręczników. Także przy rozmieszczaniu ich na płótnach i przy ekspozycji zdaję się na los. Aby zachować obiektywizm maksymalnie ograniczyłem środki malarskie.


Zdjęcie: Paweł Susid, Bez tytułu, 2010, akryl, płótno, 53 x 48,5 cm. Fot. Piotr Bylina

Londyn, Victoria & Albert Museum
wystawa: Grace Kelly. Ikona stylu
17 kwietnia – 26 września 2010 r.

Proste, pozbawione zbędnych „dekoracji”, klasycznie skrojone sukienki, gładko zaczesane blond włosy, nieśmiałe, ale zalotne spojrzenie – oto Grace Kelly, dziewczyna z sąsiedztwa, która najpierw podbiła Hollywood, a potem serce potomka jednej z najstarszych rodzin arystokratycznych w Europie. Jej styl przetrwał wiele mód i nadal nadaje ton pozostając wzorem dla niejednej elegantki.


Zdjęcie: Grace Kelly. Fot. Erwin Blumenfeld, Nowy Jork, 1955. © The Estate of Erwin Blumenfeld 2009

Wiedeń, MAK
wystawa: Kwiaty dla Kim Ir Sena. Sztuka i architektura z Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej
do 5 września 2010 r.

Współczesna sztuka Korei Północnej jest mało znana poza granicami kraju. Po długoletnich staraniach udało się MAK doprowadzić do obszernego wglądu w kulturę tego silnie odizolowanego od reszty świata kraju.
Zwiedzający wystawę Kwiaty dla Kim Ir Sena ma możność zetknięcia się z bliżej nieznanym światem, w którym centralną rolę odgrywa kult prezydenta Kim Ir Sena i aktualnie sprawującego władzę jego syna Kim Dzong Ila oraz specyficzna ideologia „Chuch’e” (Dżucze), własna odmiana socjalizmu.


Zdjęcie: Ri Sok Nam, Niebieskie niebo nad moim krajem, 2005 © Koreańska Galeria Narodowa, Pjongjang

Trudno uwierzyć: po 37 latach Anglicy z entuzjazmem przyjęli lanie, jakie w 1973 r. spuścili im nasi chłopcy pod wodzą Kazimierza Górskiego – najpierw w Chorzowie, potem na Wembley. Najpierw wygrana, potem remis sprawiły, że biało-czerwoni zakwalifikowali się do Mistrzostw Świata…
Piękne chwile, które przypomniał Brytyjczykom mieszkający w Krakowie ich rodak Nigel Kennedy, improwizując na skrzypcach do obrazów z filmowego dokumentu. To było jedno z najbardziej udanych wydarzeń w programie Polska! Year. Ten wieczór muzyczno-filmowy nie należał wprawdzie do plastycznego programu podczas ponadrocznej obecności Polski na Wyspach, ale miał ze sztukami wizualnymi wiele wspólnego. No i był sukcesem.


Zdjęcie: Paweł Althamer, Common Task © Instytut Adama Mickiewicza

Jarosław
II Międzynarodowy Festiwal Fotografii Młodych
6 – 14 sierpnia 2010 r.

Druga edycja Międzynarodowego Festiwalu Fotografii Młodych w Jarosławiu w niczym nie była podobna do pierwszej. Wszystkiego było więcej, wszystko było lepsze. Nie oznacza to, że festiwal nie powinien i nie może dalej się rozwijać. Przeciwnie. Wiele jest jeszcze do zrobienia, ale wyraźnie już widać, że w Jarosławiu tkwi potencjał na dużą fotograficzną imprezę z prawdziwego zdarzenia. Jej profil prawdopodobnie ewoluować będzie w kierunku spotkaniowo-warsztatowym.


Zdjęcie: Filip Maranda, Kobiety o poranku – Wyróżnienie

Gliwice, Czytelnia Sztuki, (Muzeum w Gliwicach)
wystawa: Grzegorz Bienias. Epizody Pamięci
12 sierpnia – 30 września 2010 r.

O przeszłości zapamiętanej i kuchni artystycznej Grzegorza Bieniasa oraz o nowym miejscu na kulturalnej mapie kraju rozmawiamy z Olą Wojtkiewicz, kuratorką gliwickiej Czytelni Sztuki.


Zdjęcie: Grzegorz Bienias, Jasnowidz, 2006, technika własna, 220 x 150 cm

Katowice, Muzeum Śląskie
wystawa: Arsenał 1955. Przełom, epizod, kontynuacja
22 lipca – 26 września 2010 r.

Wystawa w warszawskim Arsenale w 1955 r. była przełomem. Nie tylko w polskiej sztuce. Była zapowiedzią zmian, także (a może przede wszystkim) politycznych. Po 55 latach Muzeum Śląskie w Katowicach sięga po to wydarzenie, które stało się manifestem wolności i odwróciło sztukę od socrealizmu. Choć skandal wyblakł już nieco – pozostała sztuka. Znakomita zresztą.


Zdjęcie: Marek Oberländer, Cebule, 1955, olej, płótno. Muzeum Lubuskie w Gorzowie Wielkopolskim. Fot. Lech Dominik

Warszawa, Galeria Stefan Szydłowski
wystawa: Wojciech Fangor - Obrazy Telewizyjne
4 - 28 września 2010 r.

O cyklu obrazów telewizyjnych Wojciecha Fangora (ur. 1922) mówi się mniej i rzadziej niż o jego malarstwie op-artowskim, o plakatach, czy obrazach z początku lat 50. W Polsce dotychczas był on szerzej prezentowany jedynie na retrospektywnej wystawie artysty w stołecznej Zachęcie w 1990 r. Zatem obecna prezentacja w Galerii Stefan Szydłowski w Warszawie i towarzyszący wystawie katalog dają możliwość poznania obrazów na nowo.


Zdjęcie: Wojciech Fangor, Singer, 1983, olej, płótno, 91,5 x 96,5 cm. Fot. © archiwum W. Angora

Stalowa Wola, Muzeum Regionalne
wystawa: Dziecinada – polski dizajn dla dzieci
4 września – 17 października 2010 r.

Piłki wysypują się ze strączka fasoli. Dmuchane koła ratunkowe zamieniają się w abażury. Na wystawę wzornictwa dla dzieci i inspirowanego wyobraźnią dziecięcą zaprasza muzeum w Stalowej Woli.
Projektowanie dla dzieci to zarówno sztuka, jak i dobra zabawa. Choć tak naprawdę sprawa jest całkiem poważna – dotyczy przecież wychowania przyszłych pokoleń. Gust dziecka kształtuje się już od najwcześniejszych lat, dlatego tak duże znaczenie odgrywa estetyka zabawek. Szkoda, że wśród bogatej oferty sklepów najczęściej znajdziemy pstrokate przedmioty i elektroniczne gadżety, które z dobrym dizajnem mają niewiele wspólnego.


Zdjęcie: Lalki, Kalimba – Natka Luniak

Kraków, Sukiennice
Galeria Sztuki Polskiej XIX wieku, Nowe Sukiennice
od 3 września 2010 r.

23 lipca 2010 r. uroczyście zakończono trwający od sierpnia 2006 r. remont Galerii Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach. 3 września Galeria zostanie otwarta dla zwiedzających. Czym jest projekt Nowe Sukiennice i co się zmieniło we wnętrzach najstarszego oddziału Muzeum Narodowego?


Zdjęcie: Sala Bacciarellego, Galeria Sztuki Polskiej XIX w., Nowe Sukiennice. Fot. Paweł Czernicki i Ignacy Pelikan-Krupiński

Łódź, Muzeum Miasta Łodzi
Galeria Mistrzów Polskich
wystawa stała, od października 2010 r.

Pod koniec października 2010 r. na kulturalnej mapie naszego kraju pojawi się nowe miejsce prezentujące polską sztukę nowoczesną – Galeria Mistrzów Polskich ulokowana w eklektycznym pałacu Izraela Poznańskiego, od 35 lat siedzibie Muzeum Miasta Łodzi. Galeria powstała na bazie depozytu obejmującego 125 dzieł malarstwa, rysunku i rzeźby z lat 1846-1945 najwybitniejszych polskich artystów. Przekazał je Muzeum Krzysztof Musiał – biznesmen, mecenas kultury (uhonorowany tytułem Mecenas Kultury 2001) i kolekcjoner, który od 20 lat inwestuje w rodzimą twórczość, posiadając obecnie jeden z najciekawszych i największych zbiorów polskiej sztuki od XIX do XXI w.

Zdjęcie: Krzysztof Musiał w Galerii aTAK w Warszawie. Fot. Małgorzata Mikołajczyk