luty 2008

Szarość, czerwień, błękit i róż w odcieniu pudru, to kolory witające widza chcącego obejrzeć fotografie mody. Mocno przytłumione światła wyłaniające się z barwnego mroku, tworzące tajemniczy nastrój, wywołują poczucie uczestniczenia w czymś na co dzień niedostępnym, a może nawet nierealnym. (…)
400 nierzadko genialnych zdjęć z lat 1843-2006, wykonanych przez 100 fotografów przekonuje widza, że fotografia mody jest czymś więcej, niż tylko fotografowanym ubraniem. Jest historią zmieniających się gustów, poczucia estetyki, pojęcia piękna, a także, co nie jest bez znaczenia, świadectwem coraz doskonalszej techniki jej wykonywania. Jest odzwierciedleniem ducha czasu.

NRW-Forum Kultur und Wirtschaft, Düsseldorf, Moda: Zdjęcia. Fotografie ze zbiorów F. C. Gundlach

Zdjęcie: Regina Relang, Bez tytułu (Lato, Marion K.), 1952 © Fotomuseum im Münchener Stadtmuseum

Żydowski chłopiec w drugiej połowie XIX w., aby zostać artystą, studiować w akademii, musiał opuścić swój świat – tradycyjny dom, ortodoksyjną religię, surowe obyczaje, język. Musiał się zasymilować, włączyć w życie, nie tylko artystyczne, polskie, później europejskie. Musiał też uzupełnić edukację i zdobyć pieniądze. Jeśli pokonał wszystkie przeciwności, w nowym świecie zostawał malarzem, rzeźbiarzem. Tylko od niego zależało, czy gdzieś w środku pozostawał wierny swoim korzeniom i czy do nich wracał.

Zdjęcie: Maurycy Trębacz, Paleta malarska z portretem Żyda, olej, deska, 39,5 x 24,7 cm. Fot. archiwum DA Agra-Art. Agra-Art 07.06.1998 (3.000) 4.200

Był jednym z najbardziej twórczych, niezwykłych i największych polskich artystów ubiegłego stulecia, odkrywcą nowych dróg w sztuce na miarę nie tylko polską i nie tylko europejską. Prekursor pop-artu, był równie w swej sztuce nasycony polskością jak Chopin w muzyce. Rozsławił w latach 60. i 70. imię Polski szeroko na świecie.
Powstały w owych latach poruszające wyobraźnię i przejmujące: Stary motyl w Oslo, Ekshumowany w Buenos Aires, Płonąca Pieta w Kopenhadze, Golgota w Montevideo czy Słoneczny rydwan w Södertalie, a w kraju słynne Żelazne organy w Czorsztynie, Płomienne ptaki w Szczecinie i Tym, co walczyli o polskość i wolność ziem Pomorza w Koszalinie. Te, przypomniane tytułami – to pozycje monumentalne, pomnikowe. Ale Hasior wsławił się także, czy nawet przede wszystkim, twórczością w kameralnych wymiarach.

Zdjęcie: Władysław Hasior, Pamięci Dyrektora, technika własna, assemblage, płyta pilśniowa, 100,5 x 67 cm. Rempex 30.01.2008, c. wyw. 7.000

Wschód jest czerwony, słynne, przewrotne zdanie Mao Ze Tonga nabiera w okresie obchodów Nowego Roku znaczenia dosłownego. Czerwień panuje niepodzielnie. Lampiony, kartki noworoczne, flagi z sentencjami, serpentyny, petardy, popularne węzły zdobiące różnego rodzaju wisiory – we wszystkim dominuje czerwień. I choć znaczna część tradycji dawnych Chin odeszła bezpowrotnie i w Taipei czy w Hongkongu zobaczymy mercedesy, a nie riksze, zaś w dłoni odnoszącego sukcesy chińskiego gentlemana telefon komórkowy, a nie wyrzeźbioną z tykwy klatkę ze świerszczem, to istnieje jeden wyjątek. Tradycja wciąż nakazuje obchodzić święta, a największą rangę ma Księżycowy Chiński Nowy Rok.

Zdjęcie: Kartka noworoczna z kaligrafią i kwiatami śliwy – symbolem długowieczności

Historia sztuki XX stulecia to w znacznej mierze opowieść o wielkiej karierze ruchów awangardowych. Ich czołowi przedstawiciele dokonali wielkiego przewartościowania dziedzictwa epok wcześniejszych proponując nowe, najczęściej racjonalne i metodyczne podejście do sztuki – dotyczy to zwłaszcza tak utożsamianego z modernizmem konstruktywizmu – które w jakimś stopniu funkcjonuje po dziś dzień.
Utopie awangardowych postulatów objawiły się dość szybko i, paradoksalnie, okazały się bodźcem niezwykle stymulującym do kolejnych twórczych poszukiwań. Na ruinach modernizmu kiełkować poczęły więc nowe kierunki, takie jak minimalizm i konceptualizm lat 60. i 70., stanowiące z kolei ważny punkt odniesienia dla artystów współczesnych. Takim twórczym dyskursem ze spuścizną modernizmu jest wystawa Porządki urojone.

Zdjęcie: Cezary Bodzianowski, Kaskader, 2007, wideo. Fot. z archiwum artysty

Jak mi wyjaśnił znajomy kolekcjoner, atmosfera nagonki na bogaczy w ramach walki z Układem, którą roztoczyła poprzednia ekipa rządząca, skutecznie odstraszała od kupowania na aukcjach za wielkie pieniądze. Po co ściągać na siebie uwagę CBA czy innych służb? Po wyborach to się zmieniło i na ostatnich aukcjach nabyto obraz za przeszło półtora miliona.

Zdjęcie: Wacław Borowski, Macierzyństwo, olej, płótno, 73 x 52 cm. Polswiss Art 16.12.2007 (30.000-35.000) 30.000

Wystawa w wiedeńskiej Kunsthalle True Romance. Alegorie miłości od renesansu do dziś pokazuje różnorodne stadia oraz formy miłości, a także rozmaite sposoby obrazowania uczuć. 130 prac 80 autorów, od Giorgione’a do Tracy Emin. Rewelacja!
Preludium do pokazu na klatce schodowej: wideo Mariny Abramovič Rest Energy. Zrealizowane w 1980 r. z niejakim Ulay’em, wieloletnim partnerem, z którym rozstała się 9 lat potem. Widzimy młodą parę naciągającą wspólnymi siłami łuk. Ale stoją po przeciwnych stronach! On, napinając cięciwę, trzyma też strzałę, grotem niebezpiecznie skierowaną w pierś kobiety. To świetna metafora związku dwojga ludzi: każdy ciągnie w swoją stronę, równowaga jest iluzoryczna, zagrożeń wiele.

Zdjęcie: Tim Noble / Sue Webster, Toxic Shock, 1997 © der Künstler, Collection of John and Amy Phelan

Andrzej Tobis (ur. 1970) znany jest przede wszystkim jako malarz, posługujący się tradycyjnymi metodami. Tematy, które poruszał dotykały śląskiej przestrzeni, były to elementy architektury, portrety kobiet podróżujących samotnie tramwajami, pejzaże opuszczonych miast. Rok temu artysta poświęcił się projektowi z perspektywą kilkudziesięciu lat, Powstały „A-Z Gabloty Edukacyjne”, czyli cykl fotograficzny – ponad 200 zdjęć obrazujących hasła z niemiecko-polskiego słownika z 1954 roku wydanego w Lipsku. (…)
W świecie pogubionych znaczeń projekt Tobisa wpisuje się w kolejną próbę zdefiniowania rzeczywistości, nadania jej semantycznej wartości, od A do Z. Próba, podobnie jak w Alementarzu Łodzi Kaliskiej, kończy się zdemaskowaniem klisz językowych, stereotypów społecznych. Czy rozkawałkowana rzeczywistość będzie łatwiejsza do zrozumienia? Czy wyciągnięcie pojedynczego hasła przyporządkowanie mu obrazu pomoże nazwać, a więc poznać rzeczywistość? Czy odkryje jej semantyczną pustkę?
Andrzej Tobis zadaje te pytania, które stają się jednocześnie odpowiedzią.

Zdjęcie: Andrzej Tobis, Mandarynki, fotografia z cyklu A-Z (Gabloty Edukacyjne)

Felietony Katarzyny Bik, Moniki Małkowskiej, Piotra Sarzyńskiego, Pio Nagłowskiego Kalendarium najbliższych aukcji, giełd kolekcjonerskich
Notowania aukcyjne
Wystawy i wydarzenia w Polsce i na świecie
Nowe ksiązki o sztuce
Oferty polskich galerii, domów aukcyjnych i antykwariatów
Biuletyn SAP
Katalog skradzionych i zaginionych dóbr kultury
I więcej informacji o sztuce...