Wędrówki po internecie. Od Kotarbińskiego do Bruno Szulca

Sławomir Bołdok

Przedœwišteczny nastrój sprawia, że większoœć licytacji na œwiecie odbywa się pod hasłem „Holiday Gifts” - wyrażonym bezpoœrednio w tytule aukcji, jak w domu Doyla w Nowym Jorku, albo utrzymanych w tym duchu. Wykorzystujšc, wraz z całym handlem, tradycję składania podarków pod choinkš liczne domy aukcyjne prezentujš potencjalnym nabywcom całš gamę upominków. Oczywiœcie w ofercie grudniowej sš rozmaite kategorie sztuki, w tym malarstwo, ale z małym udziałem naszych artystów. Rekompensatš tego faktu jest pojawienie kilkunastu interesujšcych prac.

Wilhelm Kotarbiński, Wenecka gondola

Zaczynam od licytacji, która odbyła się jeszcze w œrodę 28 listopada, a której w poprzednich „Wędrówkach” nie zdšżyłem opisać. W mniej znanym u nas londyńskim domu McDougall, specjalizujšcym się w sztuce rosyjskiej, tego dnia wystawiono liczne obrazy, wœród których były prace artystów polskich uznawanych za rosyjskich. Pierwszym „wielkim”, ze względu na rozmiary obrazu Rosjaninem był Henryk Siemiradzki, którego „Chrystus błogosławišcy dzieci” z nr. 2 o wymiarach 54,5 x 111 cm. oferowano za 400-600.000 GBP, ale nie sprzedano. Kolejnym „ruskiem” wg Anglików był Stanisław Żukowski. Jego obraz z nr. 140 „Kwiaty naparstnicy w ogrodzie” namalowany w 1941 r., czyli bez mała 20 lat po tym jak powrócił do Polski, sprzedano za 71.750 GBP czyli równowartoœć 88.845 €. Trzecim artystš, przypisanym do Rosji był Wilhelm (Vassily) Kotarbiński, z trzema aż obrazami. Nr 169 „Wenecka gondola” ceniona na 25-30.000 GBP została sprzedana za 48.620 GBP, z nr. 190 „Wieczorna cisza” oszacowana na 90-120.000 GBP nie znalazła kupca, natomiast z nr. 277 „Portret kobiety „uzyskał" 8.100 GBP.

Bruno Schulz, Józef, Jakub i walczšcy, 1938

Ciekawszym dla nas wydarzeniem będzie 19 grudnia u Sothebiego w Nowym Jorku, aukcja „Izraelczycy i sztuka międzynarodowa”. Pojawi się tam 7 rysunków ołówkiem Bruno Schulza. Będš to prace wielkoœci kartki papieru (ok. 15 x 24 cm), z kolejnymi numerami od 64 do 70: „Bianka z ojcem w powozie” z 1937 r. za 15-20.000 $, „Uczennice na spacerze” też z 1937 r. za 12-18.000 $, „Jakub, Józef i fotograf” z 1938 r. za 15-20.000 $, „Józef, Jakub i walczšcy” z 1938 r. za 12-18.000 $, „Scena uliczna” z 1929 r. za 12-18.000 $, „Cztery osoby siedzšce przy stole”, rysunek dwustronny z 1928 r, za 7-10.000 $ i „Dwa portrety panny Bartischan” z 1935 r. za 5-7.000 $.    

Felicja Pacanowska, Portret kobiety Rajmund Kanelba, Tańczšca kobieta

Z kolejnymi  zespołami obrazów naszych artystów zetkniemy się w Paryżu, Hamburgu, Toronto i w Wiedniu. Już 1 grudnia u Adera na aukcji obrazów nowoczesnych pojawiš się trzy prace Felicji Pacanowskiej - dwie akwarele i jedna akwatinta, z których na uwagę zasługuje jedynie z nr. 319 „Portret kobiety”, akw. za 100 - 150 €. Kilka dni póŸniej (5 grudnia) u Tajana wystawione zostanš dwie akwarelki Nikifora po 200-300 € na aukcji „Art brut, art naif ”, oraz trzy obrazy na aukcji „Art Moderne”. Tutaj, w odróżnieniu od poprzedniej imprezy będziemy mieli do czynienia z obrazami znacznie droższymi. Z nr. 15 będzie to Mojżesza Kislinga „Portret Josane” z 1946 r. wyceniony na 20-30.000 €, z nr. 43 Rajmunda Kanelby „Tańczšca kobieta” za 2-3.000 €. Nie jestem przekonany co do tytułu obrazu widniejšcym w katalogu. Mnie bardziej ta scena kojarzy się z wycieraniem umytych włosów, niż z tańcem, tak więc pole do interpretacji jest otwarte. Trzecim obrazem, z nr. 46 będzie „Autoportret” Jacka Malczewskiego (olej, tektura, 67,5 x 51 cm), wyceniony na 30-50.000 €, którego pojawienie się anonsowałem w zeszłym miesišcu. Jest to obraz, jak pisałem, nie w pełni wiarygodny co do jego autentycznoœci, być może pochodzšcy z „lwowskiej szkoły” kopistów malarstwa polskiego tam działajšcej po 1945 r. Także 5 grudnia w Hamburgu w Mette Auktionhaus oferowane będš  bardziej współczesne prace naszych  artystów. Z nr. 359 Otto Axera „Głowa kobiety” z 1977 r., tech. mieszana na papierze, ceniona na 120 €, z nr. 363 Kiejstuta BereŸnickiego „Martwa natura kuchenna” z 1980 r. za 1200 € i pod nr. 431 Konrada Srzednickiego trzy akwatinty barwne z 1972 r. - „Trzy krople”, „Szczęœliwej podróży” oraz „Miss Murano” wycenione razem na 320 €.

Jak zwykle w Wiedniu faworyzowani sš malarze pochodzšcy z dawnej C.K. Galicji. W Dorotheum ich obrazy prezentowane będš 11 grudnia na aukcji „XIX wiecznego malarstwa i akwareli”. Będš to: z nr. 60 Feliksa M. Wygrzywalskiego „Modlitwa Arabów” za 3-4.000 €, z nr. 79 Józefa Jaroszyńskiego „Powrót Hucułów do domu na koniach” za 2-2400 €, z nr. 80 Ludwika Gędłka „Konie na puszcie” cenione na 3-4.000 €, z nr. 83 Leonarda Stroynowskiego „Dwie wieœniaczki na drodze” w cenie 2-2400 € i Leonarda Winterowskiego „Ułani z końmi” z 1921 r. za 1500-1800 €.

Mela Muter, Matka z dzieckiem

W Kanadzie, w Toronto, w domu aukcyjnym Waddington na licytacji zaplanowanej również na 11 grudnia wystawione zostanš trzy obrazy. Z nr. 6, sygnowana „Wacław Szymanowski + Valentino Molina” sprzedawana będzie, po raz wtóry w tym roku., kompozycja pt. „Dyskusja w tawernie” z 1897 r. Obraz ten nie poszedł w czerwcu br. i wystawiony został ponownie. Hanna Kotkowska-Bareja autorka wystawy prac Szymanowskiego w Muzeum Narodowym w Warszawie jest pewna, że jest to swobodna kopia wykonana przez V. Molinę z obrazu „Kłótnia Hucułów”, za który w 1888 r. Szymanowski otrzymał w Paryżu złoty medal. Kolejnym dziełem u Waddingtona z nr. 199 będzie Meli Muter „Matka z dzieckiem” szacowana na 15-20.000 $, a ostatnim obrazem z nr. 240 Władysława Karola Szernera, syna Władysława, scena „Kozacy z końmi na drodze” wyceniona na 3-5.000 $. 

Do interesujšcych, ale pojedynczych obrazów w różnych domach aukcyjnych, wypada zaliczyć:obrazy Henryka Haydena -  4.12. w Sztokholmie w domu Bukowskiego, nr 259 „W mieœcie" z 1931 r. wyceniony na 7- 9300 €; 5.12. u Sothebyego w Paryżu, z nr. 27 „Stół kuchenny” z 1913 r. szacowany  na 100-150.000 €. Jednego dnia - 6 grudnia odbędš się trzy aukcje - w Fine Art Auctions Miami, gdzie „Port w Nowym Jorku” z 1924 r. Tamary Łempickiej wystawiony zostanie z nr. 60 za 400-600.000 $ 

Tamara Łempicka, Port w Nowym Jorku, 1924

, u Spika w Berlinie, gdzie prezentowana będzie z nr. 36 Henryka Epsteina „Głowa młodzieńca” za 950 € i w domu aukcyjnym Zellera w Lindau nad Jeziorem Bodeńskim, gdzie oferowany będzie z nr. 2561 „Portret młodego Ignacego Paderewskiego” za 500 €, nieznanego malarza z  XIX w., prawdopodobnie polskiego. W pištek 7 grudnia u Kollera w Zurichu pojawi się ładny, impresjonistyczny „Portret kobiety” pędzla Rajmunda Kanelby, z nr 3208, ceniony na 6570-9850 €. Ostatnim interesujšcym obrazem będzie wystawiony 9 grudnia na aukcji w Wersalu u commissaire-priseura Erica Pillona z nr. 96 sferyczny „Portret kobiety” Bolesława Biegasa ceniony na 18-20.000 €.

Igor Mitoraj, Gaja, 1989

Zamykam przeglšd poloniców dwiema rzeŸbami Igora Mitoraja, które wystawione zostanš 5 grudnia w paryskim domu Artcurial-Briest, Poulain, F. Tajan. Z nr. 381 pokazana zostanie „Gaja” z 1989 r. z żelaza i drewna, wysoka na 220 cm, egz.1 z 5, wyceniona na 50-70.000 €. Drugš, tańszš skulpturš z nr. 384 będzie „Asklepios” z 1988 r., bršz, wys. 46 cm, egz. 309 z 1000, z cenš 3500-4000 €.

Na tym kończę tegoroczne „Wędrówki”, a z okazji zbliżajšcych siꠜwišt i Nowego Roku życzę wszystkim zdrowia, odnoszenia się z dystansem do rozmaitych wydarzeń krajowych i zachowania rozsšdku oraz poczucia humoru w całym przyszłym roku.