Problematyka autentyczności dzieł sztuki na polskim rynku

Cykl seminariów Problematyka autentyczności dzieł sztuki na polskim rynku. Teoria - Praktyka - Prawo współorganizowanych przez Stowarzyszenie Antykwariuszy Polskich, Ośrodek Ochrony Zbiorów Publicznych.

Dwadzieścia lat wolnego rynku sztuki skłania do refleksji. Skłania do spojrzenia na przeszłość, na teraźniejszość, ale także w przyszłość. Każdy kto zetknął się ze sztuką dawną czy współczesną dostępną na rynku, bywał na aukcjach i antykwariatach ma świadomość, że nasz wolny rynek sztuki nie jest pozbawiony wad. O niektórych mówi się głośno, o niektórych się wstydliwie milczy. Wydaje się, że po dwudziestu latach dojrzeliśmy do tego by ponownie stworzyć wolny rynek, tym razem wolny od różnego rodzaju patologii. 
Fałszerstwa sztuki są zjawiskiem znanym już w starożytności. Z reguły przyczyną tego była chęć zysku. Mechanizm zdawał się prosty – wystarczyło podrobić pracę mistrza, a następnie sprzedać ją jako jego oryginalne dzieło. Tak jest i dzisiaj, choć z biegiem czasu fałszerstwo stało się procederem bardziej skomplikowanym, a jego badanie wyszło poza naukowe dywagacje historyków sztuki. W XXI wieku możemy mówić o fałszerstwie sztuki jako zjawisku masowym, choć nigdy nie udało się określić jego skali. Znawcy mówią o tysiącach, wręcz dziesiątkach tysięcy podróbek funkcjonujących na rynku sztuki.
Fałszowane jest wszystko: obrazy, grafiki, rysunki, rzeźby, wyroby rzemiosła artystycznego, stara broń. Podrabiane są dzieła dawnych mistrzów, ale także prace artystów anonimowych. Fałszowana jest nawet sztuka współczesna, a na rynku można spotkać nawet podróbki dzieł artystów żyjących. Zalewające nas falsyfikaty są poważnym zagrożeniem dla rynku sztuki, dla muzealnych kolekcji – czy będąc w muzeum mamy pewność, że patrzymy na oryginalny obraz Malczewskiego, Kossaka bądź Wyczółkowskiego. Czy kupując Kossak mamy pewność, że dzieło wyszło spod ręki mistrza. Podrabia się jednak nie tylko same dzieła. Fałszowane są też certyfikaty oryginalności i ekspertyzy!
Walka z fałszerstwami dzieł sztuki to wyzwanie dla historyków sztuki, antykwariuszy, prawników, policji, ale także dla instytucji ubezpieczających zbiory – te państwowe, i te prywatne. Wydaje się tylko kwestią czasu by nabywcy, wydający nieraz setki tysięcy złotych, ubezpieczali swoje transakcje na wypadek kupna falsyfikatu. Jeżeli ktoś chce ubezpieczyć dzieło Matejki to ubezpieczyciel też musi mieć 200% gwarancji, że ubezpiecza oryginał, a nie podróbkę.
By opisać fałszerstwo sztuki potrzeba specjalistów. Dlatego też do udziału w naszych seminariach zaprosiliśmy zarówno historyków sztuki, konserwatorów, antykwariuszy, jak i kryminologów oraz prawników. Celem spotkań nie jest jednak wyłącznie prezentacja tego wieloaspektowego, złożonego zjawiska. Zakładamy bowiem, że pozyskane materiały dadzą solidną podstawę do stworzenia nowego prawa i wypracowania nowych narzędzi, dzięki którym nasz rynek sztuki będzie działał sprawniej, będzie pozbawiony ryzyka zarówno dla kupujących, jak i sprzedających.
Seminaria adresujemy do antykwariuszy, którzy tworzą rynek sztuki i na co dzień mają styczność z falsyfikatami, a także do prokuratorów i sędziów, którym zdarza się mieć do czynienia, z tego typu przestępczością, postrzeganą często jako sprawy o małej szkodliwości społecznej, a jednocześnie trudną do udowodnienia. Wierzymy, że wnioski płynące z obrad konferencji przyczynią się nie tylko do zmiany prawa, ale też do podejścia w tym zakresie wszystkich, którzy działają na rynku antykwarycznym i rynku sztuki.
By zapewnić jak najlepszy dobór tematów i najznamienitszych znawców tematu Ośrodek Ochrony Zbiorów Publicznych powołał jeszcze w 2009 r. Komitet organizacyjny, w skład którego weszli:
Piotr Ogrodzki – Dyrektor Ośrodka Ochrony Zbiorów Publicznych
prof. dr hab. Jerzy Miziołek – historyk sztuki, który w 1999 r. organizował konferencję na temat falsyfikatów w zbiorach polskich muzeów
dr Wojciech Szafrański – prawnik z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zajmujący się prawnymi aspektami przestępstw przeciwko zabytkom i dziełom sztuki
dr Kamil Zeidler – prawnik z Uniwersytetu Gdańskiego zajmujący się prawnymi aspektami przestępstw przeciwko zabytkom i dziełom sztuki
nadkom. Jan Mikołajczak – Zastępca Naczelnika Wydziału Kryminalnego KGP, mający ogromne doświadczenie w zwalczaniu przestępstw przeciwko zabytkom i dziełom sztuki
Andrzej Ochalski – reprezentujący Stowarzyszenie Antykwariuszy Polskich
prof. dr hab. Tadeusz Tomaszewski – Przewodniczący Rady Naukowej Polskiego Towarzystwa Kryminalistycznego

Wierzymy, że seminaria z cyklu PROBLEMATYKA AUTENTYCZNOŚCI DZIEŁ SZTUKI NA POLSKIM RYNKU TEORIA • PRAKTYKA • PRAWO będą wydarzeniem bez precedensu i zaowocują nowymi przepisami prawa, nowym podejściem spraw związanych z rynkiem sztuki. Nie ukrywamy, że liczymy także na międzynarodowy odzew i późniejszą międzynarodową współpracę. Pamiętać bowiem należy, że otwarte granice Unii tworzą wielki rynek sztuki.

Spotkania seminarium będą odbywały się w siedzibie Dom Aukcyjnego Rempex w Warszawie.
Terminy:
13 kwietnia
11 maja
8 czerwca (wyjątkowo spotkanie odbędzie się w Krakowie)
14 września
12 października
9 listopada
4 grudnia

Udział w spotkaniach dla członków SAP i innych zaproszonych gości jest bezpłatny, a po wszystkich przewidzianych wykładach powstanie publikacja wraz z wersją elektroniczną, którą otrzymają wszyscy uczestnicy.

Ze względów organizacyjnych oraz na dużą liczbę napływających zgłoszeń, prosimy tych z Państwa, którzy jeszcze nie przesłali (e-mailem lub faxem) - zgłoszenia chęci uczestnictwa w seminarium, a chcą wziąć w nim udział - o kontakt z sekretariatem SAP (tel. 12. 632 7996). Sekretariat jest czynny we wtorki, środy i piątki w godz. 10:00-15:00. W pozostałe dni prosimy o kontakt e-mailowy.

Pobierz formularz zgłoszeniowy>>

O wszystkich szczegółach związanych z tym przedsięwzięciem będziemy Państwa informować na bieżąco na stronie internetowej www.oozp.pl. Serdecznie zapraszam w imieniu Ośrodka Ochrony Zbiorów Publicznych i  Zarządu Stowarzyszenia Antykwariuszy Polskich do uczestnictwa w wykładach, które mogą znacznie wzbogacić wiedzę wszystkich antykwariuszy i marszandów sztuki, prawników i kolekcjonerów, prokuratorów i policjantów.

_________________________