Artinfo.pl | Październik na polskich aukcjach

Wraz z rozpoczęciem czwartego kwartału domy aukcyjne zdecydowanie przyspieszają. Ważne aukcje z ofertą wybitnych obiektów następują jedna po drugiej, padają liczne rekordy cenowe. Natężenie aukcji sięgnęło maksimum - przeprowadzono 34 aukcje stacjonarne oferując blisko 3500 obiektów i sprzedając blisko połowę z nich. Niektórzy uczestnicy rynku pamiętają czasy, nie tak w końcu odległe, kiedy podobna skala handlu charakteryzowała krajowy rynek w przekroju całego sezonu. O tym, jak różni się czwarty kwartał od trzeciego, świadczy fakt, że na osiągnięcie świetnego wyniku rynku z ostatnich 3 miesięcy (14,4 mln zł) październik potrzebował zaledwie 5 dni.
 

Mojżesz Kisling, Ingrid, 1932, olej, płótno, 111 x 83 cm   Polswiss Art, 10.10.2017 (2 950 000) 3 481 000

Wydarzeniem jesieni jest, jak dotąd, licytacja w Polswiss Art oleju Mojżesza Kislinga „Ingrid” z 1932 roku. Wybitna praca miała bardzo śmiałą estymację oraz cenę wywoławczą 1,5 mln złotych, która pozostała jednak daleko w tyle za licytującymi. Cena wylicytowana 2 950 000 zł, a więc 3 481 000 zł po uwzględnieniu opłaty aukcyjnej, to druga najwyższa kwota zapłacona po 1989 roku na polskiej aukcji.
Rekord padł w czerwcu tego roku, kiedy w Desie Unicum zapłacono za obraz Jana Matejki o 202 tysiące złotych więcej (3 683 000 zł). Sprzedaż obrazu Kislinga nie była jedyną dużą transakcją tej aukcji, największej pod względem obrotów w październiku. „Steel Embryology” Magdaleny Abakanowicz osiągnęła cenę 1,05 mln zł (1 239 000 zł z opłatą aukcyjną), ustanawiając rekord cenowy dla prac artystki. Warunkowo licytowano „Polowanie” Józefa Brandta (790 tys. zł), nieco poniżej estymacji przybito „Bajkę” Jacka Malczewskiego (430 tys. zł), natomiast wyjątkowej klasy obraz Władysława Szernera „Targ w miasteczku pod Krakowem” zasłużenie zbliżył się do górnej granicy estymacji osiągając 340 tys. zł. Odnotować warto licytację wybitnego ”Portretu jesiennego” Axentowicza (155 tys. zł), niewielkiego obrazu na desce Aleksandra Gierymskiego (210 tys. zł) oraz przekroczenie estymacji przez portret Leny Stachurskiej Witkacego (125 tys. zł). Na bardzo wysokim poziomie stała na tej aukcji oferta sztuki współczesnej. Poza rzeźbą Magdaleny Abakanowicz najwyższe ceny uzyskały asamblaż Tadeusza Kantora z cyklu „Multipart” (230 tys. zł), wybitne płótno Teresy Pągowskiej (225 tys. zł) i dwie prace Ryszarda Winiarskiego (210 i 205 tys. zł). Licytacje obrazów Stanisława Fijałkowskiego (170 tys. zł) i Tadeusza Dominika (warunkowo 130 tys. zł), kończyły się na poziomie wyższym niż dotychczasowa historia rynkowa tych artystów. ​​

Stefan Płużański, Polowanie, 1936, olej, płótno, sklejka, 73,7 x 70 cm   Desa Unicum, 12.10.2017 (160 000) 188 800

Desa Unicum, wkroczyła w szczyt sezonu w zgodzie ze swoją strategią, a więc z bogatą i bardzo zróżnicowaną ofertą aukcji. Nowość, a więc większa specjalizacja, ściślej określony profil poszczególnych aukcji, przejawił się w katalogu aukcji sztuki współczesnej, poświęconym klasykom awangardy po 1945 roku, jak również w dziale sztuki dawnej (aukcja sztuki XIX wieku, modernizmu i międzywojnia). Zgodnie z oczekiwaniami, największą sprzedaż przyniosła sztuka współczesna (5,8 mln zł). Powyżej estymacji wylicytowano wczesny, ale już dojrzały obraz Jerzego Nowosielskiego „Dziewczyna w pokoju” (280 tys. zł). Estymowany poziom osiągnął imponujący obraz Wojciecha Fangora „SU 16” (680 tys. zł) oraz wybitnej klasy prace Jana Lebensteina (320 tys. zł) i Tomasza Tatarczyka (170 tys. zł). Po raz kolejny w tym sezonie wysoką cenę osiąga obraz Erny Rosenstein. „Kontynuacje” z 1966 roku, który licytowano do 180 tys. zł. Nieco wyżej od cen uzyskanych szacowano akryl Victora Vasarely’ego „Firaxo” (warunkowe 340 tys. zł), „Relief nr 35” Henryka Stażewskiego (260 tys. zł). Warto zwrócić uwagę na jakość i rozwój oferty na niższych poziomach cenowych. Dwa klasyczne, duże obrazy Jana Dobkowskiego z początku lat 70. XX w. osiągnęły 40 i 42 tys zł. Poszukiwania wysokiej klasy oferty wśród nieco mniej znanych artystów zaowocowały wystawieniem na aukcji m.in. wysmakowanego minimalistycznego reliefu Mikołaja Kochanowskiego (30 tys. zł). Desa Unicum efektownie otworzyła i zakończyła sesję sztuki dawnej 12 października. Numer 1 katalogu, obraz Stefana Płużańskiego, licytowano z 30 do 160 tys. zł (dwukrotnie powyżej górnej estymacji), natomiast ostatni obiekt aukcji, XIX-wieczna mozaika Biagio Barzotti’ego przekroczyła cenę szacunkową jeszcze bardziej: z 16 tysięcy wylicytowano ją do 100 tys. zł (est. 20-30 tys. zł). Najważniejszy obiekt aukcji, olej „Geniusz w pracowni malarskiej” Jacka Malczewskiego wylicytowano jedynie do 720 tys. zł. Warunkowo zakończyła się licytacja „Serenady księżycowej” Wilhelma Kotarbińskiego (540 tys. zł). Drugi obraz tego artysty („Kazanie w Kafarnaum”) osiągnął 460 tys. zł. Znacząco przekroczył estymację obraz „Czytająca” Józefa Czapskiego (80 tys. zł). Na aukcji wystawione było dzieło jednego z polskich dawnych mistrzów, Aleksandra Kokulara. Jego obraz z 1822 roku wylicytowano w bardzo atrakcyjnej cenie 22 tys. złotych. 

Józef Mehoffer, Dworek i ogród w Jankówce, 1914, olej, płótno, 51,5 x 68,5 cm  Agra-Art, 15.10.2017 (550 000) 649 000

Trzecia z najważniejszych krajowych firm aukcyjnych, Agra-Art, ponownie potwierdziła silną pozycję, przede wszystkim na rynku sztuki dawnej, sprzedając także z sukcesem wyjątkowe prace współczesne (np. płótno Jerzego Tchórzewskiego). W pierwszej sesji (sztuka dawna) wielokrotnie przekraczano estymacje. Tak było w przypadku wspaniałego obrazu Józefa Mehoffera „Dworek i ogród w Jankówce” (550 tys. zł), oleju Tadeusza Makowskiego „Zagroda w Bretanii” (380 tys. zł), a także płótna Józefa Brandta (310 tys. zł). Powyżej estymacji licytowano też obrazy Alicji Halickiej (124 tys. zł), Rajmunda Kanelby (80 tys. zł przy estymacji 30-40 tys. zł) oraz pastelowy portret Anny Kanofojskiej-Dembickiej Witkacego (130 tys. zł). Burzliwe licytacje na średnich i niższych poziomach cenowych, tradycyjnie obfitujących w Agrze w bardzo ciekawe obiekty, nastąpiły przy pracach Józefa Chełmońskiego, Jerzego Kossaka, Tadeusza Axentowicza, a także Stanisława Gałka i Mieczysława Reyznera. Imponująca walka odbyła się o rysunki ołówkiem Jana Matejki, które zaczynały licytację z poziomu 6 i 9 tys. zł, a kończyły wysoko powyżej cen szacunkowych na poziomie 26 i 35 tys. zł. Wydarzeniem na sesji sztuki współczesnej był obraz „Sacrum” Jerzego Tchórzewskiego, licytowany do 215 tys. złotych.

Wojciech Fangor, IS 8, 1975, olej, płótno, 152 x 152 cm  Libra, 2.10.2017 (1 100 000) 1 298 000

Pilnie obserwowana była aukcja w warszawskiej Librze. Młoda firma podjęła wyzwanie rzucone przez liderów rynku i zorganizowała 2 października trzecią już aukcję sztuki nowoczesnej z ofertą bardzo wysokiej jakości, w tym wyjątkowej klasy pracami Jonasza Sterna, Jacka Sienickiego (rzadki, niebieski obraz z 1987 r.) i Józefa Hałasa (późne, hipnotyczne płótno z cyklu „Piony i skosy”). Szeroko komentowana była rekordowa cena obrazu Wojciecha Fangora „IS 8” (1 100 000 zł), odbiegającego stylowo od innych ważnych dzieł artysty. Za prace Andrzeja Wróblewskiego i Jerzego Nowosielskiego uzyskano ceny ponad 200 tys. zł, które jednak nie osiągnęły pułapu estymacji. Inaczej stało się w przypadku wspomnianego obrazu Hałasa. Wylicytowany został za 80 tys. zł, o kilka rzędów wielkości bijąc dotychczasowe aukcyjne rekordy cenowe dla prac artysty. Piękne „Wnętrze pracowni” Jacka Sienickiego wylicytowano w cenie wywoławczej 85 tys. zł, co nie umniejsza rangi tej transakcji. 

Z pozostałych aukcji warto odnotować sprzedaż zestawu 12 prac Zygmunta Ajdukiewicza na aukcji poloników w Desie Unicum za 700 tys. zł, wyjątkowe obrazy Eugeniusza Markowskiego i Teresy Pągowskiej wylicytowane w Galerii Piękna, „Malwy w ogrodzie” Józefa Mehoffera wylicytowane na udanej aukcji w Nautilusie za 195 tys. zł, a także zakończone sukcesem aukcje: wyprzedażową w Rempeksie i Aukcję Nowej Sztuki w Art In House.

Jan Lebenstein, Plongée III, 1965, olej, płótno, 194,9 x 96.5 cm  Desa Unicum, 5.10.2017 (320 000) 377 600

Jerzy Tchórzewski, Sacrum, 1971-1972, akryl, płótno, 131 x 195,5 cm  Agra-Art, 15.10.2017 (215 000) 253 700

Józef Hałas, z cyklu Piony i skosy, 2014, olej, akryl, płótno, 200 x 200 cm  Libra, 2.10.2017 (80 000) 94 400