Ziemie podwójnie odzyskane
Tytuł wystawy stanowiący swoistą klamrę łączącą trzy projekty nawiązuje do obrazu Marka Sobczyka i Jarosława Modzelewskiego Ziemie odzyskane po raz drugi. Tematem przewodnim powstałego w połowie lat dziewięćdziesiątych płótna była próba odpowiedzi na pytanie, czy i komu uda się „odzyskać”, tj. odbudować, zrewitalizować, zmodernizować zrujnowaną w latach PRL infrastrukturę gospodarczą i społeczną tzw. ziem odzyskanych?
Odzyskiwanie, rozumiane także jako przywracanie (odbudowywanie) pamięci i tożsamości różnych miejsc, miejscowości i społeczności lokalnych jest tematem ekspozycji w Zachęcie. Mechanizm działania PRL-wskiej propagandy i indoktrynacji dokumentują fotografie Bogdana Łopieńskiego – zdjęcia z I Biennale Form Przestrzennych w Elblągu (1965), na którym prezentowano rzeźby wykonane przez elbląskie zakłady metalurgiczne, to jednocześnie obraz wymuszanego przez władze sojuszu robotników i artystów, przykład wprzęgnięcia sztuki w służbę ideologii, a zarazem przykład zakłamywania historii ziem włączonych do Polski po 1945 roku.
Cykl A–Z Andrzeja Tobisa to również fotografie, ale dokumentujące głównie Górny Śląsk wraz z jego wielokulturową społecznością i skomplikowaną historię; do opisu zdjęć wykorzystano polsko-niemieckie hasła i numery indeksu z polsko-niemieckiego słownika wydanego w Lipsku (1954).
Odzyskiwanie pamięci i budowanie wspólnej, nowej tożsamości to idea Muzeum społecznego Krzysztofa Żwirblisa. Bohaterami narracji są mieszkańcy Warszawy odtwarzający indywidualne losy i doświadczenia, które są wpisane w historię miasta.
Powrót