„Z pochodzenia Polak, z wykształcenia paryżanin, z natchnienia Amerykanin, Menkes jest dla mnie jednym z niewielu artystów, którzy potrafią być całkowicie “modern” bez szkody dla piękna światła, koloru i faktury oraz tego, co rozumiemy przez malarstwo już od czasów Tycjana i Rembrandta. Jest wspaniałym malarzem.”

Arthur Miller, recenzja wystawy w Beverly Hills w „Los Angeles Times” 1949


Jednymi z najczęściej podejmowanych przez Menkesa tematów są martwe natury lub postacie kobiece we wnętrzach, zaś jego obrazy z motywem kwiatów są wyjątkowo piękne – artysta nie tylko lubił je malować, ale sam uprawiał je w ogrodzie swego domu w Riverdale. Przez całe swoje życie wierny był swojemu artystycznemu credo: „Zawsze wierzyłem w to, że jedynie harmonia między abstrakcyjnymi wartościami języka plastycznego oraz wewnętrzny i bezpośredni kontakt z życiem i naturą (jak też osobisty stosunek do życia) mogą tylko prowadzić artystę do stworzenia dzieła sztuki. Bez tej harmonii jedynie laboratoryjny eksperyment lub sentymentalna ilustracja jest rezultatem. To zawsze było prawdą, a w naszych czasach jest jeszcze bardziej oczywiste. Dokładnie ten przekład życia i natury na język sztuki, który on uważa za najbardziej istotny, wyznacza osobisty styl artysty. Czystość i bezpośredniość tego języka jest miarą, według której można dopiero oceniać dzieło sztuki.” Zygmunt Menkes, cyt. za: Sigmund Menkes 1896–1986, Lipert Gallery, Nowy Jork 1993, s. 19

Wystawiany:
– Indywidualna wystawa Zygmunta Menkesa, Galerie d’art.Le Portigue, Paryż. 1928, z nr. kat. 31.


„… w kompozycjach Menkesa bardzo często pojawiają się instrumenty muzyczne. Są to naturalne „modele”, rekwizyty kompozycyjne, ale predylekcja do nich nie jest sprawą czystego przypadku. Sam był po matce muzykalny, trochę grywał i podobno mówił, że gdyby nie został malarzem, poświęciłby się muzyce. W swojej pracowni na strychu miał całą kolekcję starych instrumentów”.

Władysława Jaworska, „Zygmunt Menkes. Malarz École De Paris”, w: „Biuletyn Historii Sztuki” 1996, Nr 1–2, S. 20 80

„Zwróćmy uwagę również na liczne studia kwiatów: róż herbacianych i czerwonych, których delikatne płatki dopracowane są za pomocą szpachli, tło, z grubymi impastami, sprawia wrażenie reliefu, co jest rzadkie w przypadku malarstwa. Dzieła należy oglądać z pewnej odległości, gdyż zyskują wtedy ujmującą oryginalność. Zdradzają artystę o wielkiej precyzji spojrzenia i rzadkiej pewności warsztatowej. Duża liczba tych płócien jest w posiadaniu wielu osobistości, podobnie zresztą jak portrety”. C. Merlot, L’art polonais a Paris. I. L’Exposition des oeuvres de W. Terlikowski (…), „La Pologne politique, economique, litteraire et artistique” 1921, połr. I, s. 100–101

Na twórczość Jeana Peske składa się szeroki wachlarz tematów, jednak wśród nich na pierwszy plan wysuwają się dwa obszary plastycznej wypowiedzi. Pierwszym z nich bez wątpienia jest malarstwo pejzażowe, w którym dominantę stanowiły przedstawienia drzew i lasów, rozsławiając artystę pod przydomkami „la poète des arbres” oraz „ forestier de la peinture”. Drugim - pełne ciepła sceny afirmujące macierzyństwo: przeważnie przedstawienia matki karmiącej niemowlę, ale również wizerunki matki i dziecka w czułej relacji podczas zwykłych czynności dnia codziennego.

Wystawiany:
– „Mistrzowie Ecole de Paris. Henri Epstein”, Villa la Fleur, Konstancin-Jeziorna, 18 września – 31 grudnia 2015


Reprodukowany:
– Artur Winiarski, „Henri Epstein, katalog wystawy”, Villa la Fleur, Warszawa 2015, s. 60, nr kat. 31

Wystawiany:
– „Mistrzowie Ecole de Paris. Henri Epstein”, Villa la Fleur, Konstancin- -Jeziorna, 18 września– 31 grudnia 2015


Reprodukowany:
– Artur Winiarski, „Henri Epstein, katalog wystawy”, Villa la Fleur, Warszawa 2015, s. 127, nr kat. 50


Z widokami nadmorskimi w twórczości Epsteina z okresu l. 30. XX w. wiąże się również seria kompozycji, przedstawiających kobiety na plaży. Zważywszy, że artysta sporadycznie datował swoje prace, niewykluczone jest, że to właśnie o tym obrazie nadmieniają Barbara i Jerzy Malinowscy pisząc: „ (…) Inne dzieła powstały w 1930 roku. O ich datowaniu przesądza obraz Plaża (z datą przy sygnaturze – 1930). Ten obraz oraz akwarela „Na plaży” to bardzo jasne, malowane w intensywnym południowym słońcu, fowistyczne pejzaże, w których postaci na pierwszym planie i – w akwareli – zatoka z żaglówkami zostały przedstawione syntetycznie, lecz bez ekspresjonistycznych przerysowań” (J. Malinowski, B. Brus-Malinowska, W kręgu École de Paris. Malarze żydowscy z Polski, Warszawa 2005, s. 125). Idylliczna scena przedstawiające odpoczywające na plaży dwie kobiety z dzieckiem, utrzymana jest w wibrującej nasyconymi barwami kolorystyce. Ekspresyjności kompozycji dodają kontury, otulające sylwetki postaci intensywnie żółtym, zielonym i czerwonym obrysem – czarny kontur został ograniczony do minimum.

„W malarstwie p. Mondzaina zwraca uwagę imponujący spokój i pogoda. Napęczniałe od mglistej substancji niebo, ciche i nieruchome rozciąga się nad osłonecznionym krajobrazem. Powietrze pozostaje nieruchome. Artysta nienawidzi pstrokacizny, efektów czysto dekoracyjnych. Stara się przedstawić treść obrazu – najchętniej pejzaż lub kwiaty – w jego prostocie, rozwijając harmonijnie elementy plastyczne oraz barwę i kompozycję. [...] ”

E. Woroniecki, L`Art polonais a Paris. Expositions: […] de M. S. Mondszajn chez J. Callot 1....], „La Pologne politique, economique, litteraire et artistique” 1928, półr. I, s. 77.


W twórczości Szymona Mondzaina widoki Algieru zajmują szczególne miejsce. W 1925 roku artysta po raz pierwszy przyjeżdża do północno afrykańskiego państwa i już w tym samym roku orientalne widoki jego autorstwa zostały zaprezentowane na paryskich salonach. W 1933 roku zamieszkał tu na stałe, z przerwami na wyjazdy do Francji; tutaj też znalazł schronienie podczas II wojny światowej. Był organizatorem algierskiego Domu Polskiego, dającym schronienie dla polskich uchodźców. W Algierze przebywał też w latach 1950–1963. Mondzain początkowo skupiał się z uwielbieniem na uwiecznianiu afrykańskiego pejzażu, z czasem skupiając się na przed wszystkim na architekturze stolicy, ze szczególnym uwzględnieniem widoków portu.

Pochodzenie:
– kolekcja Arona Kupfera, Francja
– kolekcja prywatna, Polska


Opisywany i reprodukowany:
– Artur Winiarski, „Joseph Pressmane, Mistrzowie École de Paris”, Warszawa 2019, nr kat. 72, s. 118 (il.)

Reprodukowany:
Leopold Gottlieb (1879–1934) Galeria Wejman, Warszawa


Józef Andrzej Teslar (1889–1961), major Wojska Polskiego, poeta, publicysta, krytyk sztuki i tłumacz. Przyjaciel i kompan legionowy Leopolda Gottlieba.

Poniżej opis wybranych prac (wg kolejności w albumie):

1) Autoportret Norblina jako malarza, 1778 r.
akwaforta, papier, 15,7 × 10,5 cm (odcisk płyty);
sygn. p. d.: Norblin fecit 1778 (na płycie)

2) Portret własny przed ekranem (autoportret artysty jako rytownika), lata 1780–1800
akwaforta, papier, 13,7 × 14,8 cm (odcisk płyty)

3) Wskrzeszenie Łazarza, 1784 r.
akwaforta, papier, 14,5 × 12 cm (odcisk płyty)

4) Święta rodzina
akwaforta, papier, 12,3 × 9,7 cm (odcisk płyty)

5) Starzec piszący
akwaforta, papier, 23,8 × 21,7 cm (odcisk płyty)

6) Aleksander Wielki przed Diogenesem, 1786 r.
akwaforta, papier, 24,3 × 17,9 cm (odcisk płyty)

7) Wskrzeszenie Łazarza
akwaforta, papier, 18.4 × 16.7 cm (odcisk płyty)

8) Wynalezienie rysunku
akwaforta, papier, 19,2 × 15,2 cm (odcisk płyty),
sygn. l. d.: JP Norblin fec. 1775 (na płycie))

9) Zuzanna i starcy (Zuzanna i dwóch starców), 1776 r.,
akwaforta, papier, 17 × 22.3 cm (odcisk płyty)

10) Zaczytana, po 1779 r.
akwaforta, papier, 10.8 × 8.1 cm (odcisk płyty)

11) Pożegnanie, po 1775 r.,
akwaforta, papier, 12.8 × 9.5 cm (odcisk płyty)

21) Żebrak, 1787 r.,
akwaforta, papier, 10,5 × 7,0 cm (odcisk płyty)

22) Pierwszy Piast (Wybór Piasta na króla), 1776 r.
akwaforta, papier, 8.9 × 7 cm (odcisk płyty)

31) Kozak, 1787 r.
akwaforta, papier, 7x6 cm (odcisk płyty)

33) Chory drwal, lata 1781–1789
akwaforta, papier, 7,2 × 5,5 cm (odcisk płyty)

45) Mazepa, lata 1780–1800
akwaforta, papier, 9,2 × 8,5 cm (odcisk płyty)

46) Rysownik, lata 1780–1800
akwaforta, papier, 7,2 × 8,5 cm (odcisk płyty)

81) Żebrak z psem, 1787 t.
akwaforta, papier, 9,4 × 7,2 cm (odcisk płyty)

82) Przekupień trucizny na szczury, 1781 r.,
akwaforta, papier, 10,7 × 5,6 cm (odcisk płyty)

83) Mały filozof, lata 1780–1800
akwaforta, papier, 7,8 × 8,8 cm (odcisk płyty)

87) Powołanie Przemyśla na króla czeskiego, 1777 r.
akwaforta, papier, 36,5 × 29 cm (odcisk płyty),
sygnowana i datowana w lewym, dolnym rogu: „Norblin fecit 1777 a Wolssin en Lhituanie” (na płycie)

88. Ecce Homo – Przed wejściem do pałacu pod baldachimem stoi Chrystus obok Piłata, lata 1781–1789
akwaforta, papier, 37,2 × 40,6 cm (odcisk płyty)

Wystawiany:
– Kraków, Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych

List skierowany do redakcji Czytelnika dotyczący wydania sztuki Szancera „Nędza uszczęśliwiona Wojciecha Bogusławskiego”