George Morland wcześnie rozpoczął karierę artystyczną i już w wieku dziesięciu lat zaprezentował swoje rysunki w Royal Academy. Jako nastolatek uczył się pod okiem ojca Henry’ego Roberta Morlanda. Kopiował i naśladował malarstwo holenderskie i obrazy Claude’a Josepha Verneta (1714-1789). Stworzył wiele pejzaży morskich, które zdradzają te inspiracje. Świadczy o tym również prezentowana rycina, której kompozycja i nastrój są utrzymane w stylu Verneta

LITERATURA:
-J.-J. De Boissieu. Catalogue raisonné de son oeuvre par lui-même, Paris-Lyon 1878, poz. kat. 133, s. 154155

Jean Jacques de Boissieu był rytownikiem czynnym w Lyonie. Jego graficzna twórczość, w której dominowały przedstawienia pejzażowe, była bardzo popularna we Francji i w Niemczech. Prezentowana praca jest przykładem wysokiej klasy ryciny reprodukcyjnej, wykonanej w technice akwaforty, w której de Bossieu celował. Obraz, według którego sporządzono rycinę, namalowany został w 1673 roku i przechowywany jest w Fine Arts Museum w San Francisco. Zamówiony przez wydawcę Domenica Artarię „Pejzaż z myśliwym” stanowił pendant do ryciny według Jacoba van Ruysdaela, wykonanej także przez de Boissieu.

LITERATURA:
-Robert Strange, A descriptive catalogue of a collection of pictures, selected from the Roman, Florentine, Lombard, Venetian, Neapolitan, Flemish, French and Spanish schools, to which are added, remarks on the principal painters and their works, with a catalogue of thirty-two drawings, from capital paintings of great masters, London 1769, s. 171.

Rycina dedykowana księciu Adamowi Kazimierzowi Czartoryskiemu.

Prezentowane ryciny pochodzą z „The British Zoology” Thomasa Pennanta (1726-1798). Ten wybitny przyrodnik przyczynił się swoją publikacją do rozwoju zoologii, a zwłaszcza ornitologii. Wiele spośród przedstawionych w atlasie zwierząt jest naturalnej wielkości. Liczne zostały przedstawione w ich naturalnym środowisku. Rysunki wykonywali dla Pennanta znakomici artyści – Paillou i Edwards. Przedsięwzięcie było tak kosztowne, że autor zaciągnął kredyt na stworzenie atlasu. Dużego formatu barwne ilustracje są niezwykle efektowne.

Wydany w 1613 roku „Hortus Eystettensis” to najobszerniejsza pod względem naukowym i najokazalsza pod względem artystycznym publikacja dotycząca botaniki jaka do tego czasu powstała. Johann Konrad von Gemmingen (1561-1612), książę-biskup Eichstätt w Bawarii, zlecił opiekunowi swojego ogrodu, Basiliusowi Beslerowi (1561-1629) opracowanie atlasu uprawianych w nim roślin. Besler był aptekarzem i botanikiem. Zaangażował w to wydawnicze przedsięwzięcie wielu znakomitych artystów. Prace trwały kilkanaście lat. Wykonano też egzemplarze luksusowe z ręcznie kolorowanymi ilustracjami.

Philibert Louis Debucourt, francuski malarz i rytownik, koło 1801 roku wykonał szyld dla paryskiego sklepu z wiktuałami. Obiekt przetrwał i znajduje się w zbiorach Musée Carnavalet w Paryżu. Prezentowana rycina powtarza kompozycję z szyldu.

Podpis pod obrazem:
P. L. Debucourt, Szyld sklepu paryskiego, malowany na drewnie, ok. 1801, 85 x 180 cm, Musée Carnavalet, Histoire de Paris.

LITERATURA:
-Charles Le Blanc, Jacques-Charles Brunet, Manuel de l'amateur d'estampes contenant un dictionnaire des graveurs de toutes les nations dans lequel sont décrites les estampes rares, précieuses et intéressantes […], t. IV, Paryż 1889, poz. kat. 71 s. 168.
-Vincenzo da Canal, Vita di Gregorio Lazzarini, [Wenecja 1809], s. nlb. [tu informacja o wykonaniu przez Wagnera rycin według czterech obrazów; podano motta do wszystkich przedstawień].

Prezentowana rycina pochodzi z „Galerie des modes et costumes français” – wydawnictwa prezentującego przegląd XVIII-wiecznej mody francuskiej. To pierwsza publikacja przedstawiająca współczesne twórcom stroje, a nie historyczne kostiumy, dlatego uważa się ją za pierwszy żurnal mody. Jacques Esnault /Esnauts/ i Michel Rapilly w ciągu niespełna dekady wydali ponad 400 rycin w 70 portfoliach. Pomimo dużej ilości sztychów te piękne, ręcznie kolorowane akwaforty, są rzadko spotykane na rynku.

Prezentowana rycina pochodzi z kolekcji Henriego Beraldiego (1849-1931), który był bibliofilem i kolekcjonerem grafiki. Pozostawił liczne kompendia na temat rytowników i ich twórczości, między innymi liczący 13 tomów słownik „Les graveurs du XIXe siècle”. W publikacji tej Beraldi szeroko omawia działalność graficzną Waltnera, bardzo wysoko oceniając jego wszechstronne umiejętności techniczne.

LITERATURA:
-Henri Beraldi, Les graveurs du XIXe siècle […], Paris 1885-1892, t. 12, poz. kat. 108, s. 266.


podpis pod obrazem:
J. Hoppner, Portret kobiety, lata 90. XVIII wieku, olej/płótno, The Metropolitan Museum of Art, Nowy York.

POCHODZENIE:
-spuścizna artysty

POCHODZENIE:
-spuścizna artysty

Utagawa Kunisada był malarzem i grafikiem. Mieszkał i pracował w Edo. Był uczniem Utagawy Toyokuniego, jednego z najwybitniejszych przedstawicieli późnego okresu ukiyo-e. Początkowo ilustrował książki, od 1808 wykonywał podobizny aktorów teatru kabuki i kurtyzan. W 1844 przyjął imię szkoły Toyokuni i sygnował swoje prace jako Toyokuni III. Jego twórczość należy do najciekawszych osiągnięć szkoły ukiyo-e.

Utagawa Kuniyoshi urodził się i pracował w Edo. Uczył się rzemiosła w pracowni Toyokuniego. Przyjął artystyczne imiona Ichiyūsai i Chōōro, i tych najczęściej używał. Studiował także malarstwo szkoły Kano, Tosa i Maruyama. Kuniyoshi stał się jednym z najpopularniejszych twórców schyłkowego okresu ukiyo-e. Jego prace cieszyły się powodzeniem do tego stopnia, że młodzi mężczyźni zamawiali u artysty wykonanie tatuaży. Zasłynął z podobizn aktorów, zwłaszcza z przedstawień historycznych i mitycznych bohaterów w heroicznych scenach. Uważa się, że wiele z jego pejzaży dorównuje dziełom Hiroshige. W twórczości Kuniyoshiego daje o sobie znać zamiłowanie do motywów fantastycznych i atmosfery grozy.

LITERATURA:
-Tomasz Jakubowski, Wilno w grafice. Katalog rycin z Zakładu Zbiorów Ikonograficznych Biblioteki Narodowej, Warszawa 2012, poz. kat. 226, s. 116.

LITERATURA:
-W kręgu wileńskiego klasycyzmu, Muzeum Narodowe w Warszawie 2000, Katalog wystawy przygotowany pod kierunkiem Elżbiety Charazińskiej i Ryszarda Bobrowa, Warszawa 2000, poz. kat. 24, s. 234-235.

LITERATURA:
-W kręgu wileńskiego klasycyzmu, Muzeum Narodowe w Warszawie 2000, Katalog wystawy przygotowany pod kierunkiem Elżbiety Charazińskiej i Ryszarda Bobrowa, Warszawa 2000, poz. kat. 25, s. 235-236

LITERATURA:
-Wilhelm Engelmann, Daniel Chodowiecki’s sämmtliche Kupferstiche, Leipzig 1857, poz. kat. 436, s. 225-226

Rycina powstała na podstawie obrazu, który był zapewne kopią wizerunku króla z jego słynnego portretu pędzla Hyacinthe’a Rigauda (1659-1743), namalowanego w 1701 roku.

LITERATURA:
-Charles Le Blanc, Jacques-Charles Brunet, Manuel de l'Amateur d'Estampes: contenant un dictionnaire des graveurs de toutes les nations dans lequel sont décrites les estampes rares, précieuses et intéressantes […], Paris 1854, t. 1, s. 73, poz. 12.

Benoît Audran wyrytował kompozycję, którą sam Le Brun powtarzał w różnych mediach. Obraz z około 1649 roku znajduje się w zbiorach Bristol City Museum and Art Gallery. Tapiseria z Mojżeszem i miedzianym wężem, wykonana według jego projektu w latach 1685-1687, przechowywana jest w Luwrze. Rycinę Audrana wydał inny znakomity paryski rytownik Laurent Cars (1699-1771).

Treść ryciny odnosi się do biblijnej historii Izraelitów wyprowadzonych z Egiptu przez Mojżesza: „Od góry Hor szli w kierunku Morza Czerwonego, aby obejść ziemię Edom; podczas drogi jednak lud stracił cierpliwość. I zaczęli mówić przeciw Bogu i Mojżeszowi: «Czemu wyprowadziliście nas z Egiptu, byś my tu na pustyni pomarli? Nie ma chleba ani wody, a uprzykrzył się nam już ten pokarm mizerny». Zesłał więc Pan na lud węże o jadzie palącym, które kąsały ludzi, tak że wielka liczba Izraelitów zmarła. Przybyli więc ludzie do Mojżesza, mówiąc: «Zgrzeszyliśmy, szemrząc przeciw Panu i przeciwko tobie. Wstaw się za nami do Pana, aby oddalił od nas węże». I wstawił się Mojżesz za ludem. Wtedy rzekł Pan do Mojżesza: «Sporządź węża i umieść go na wysokim palu; wtedy każdy ukąszony, jeśli tylko spojrzy na niego, zostanie przy życiu». Sporządził więc Mojżesz węża miedzianego i umieścił go na wysokim palu. I rzeczywiście, jeśli kogoś wąż ukąsił, a ukąszony spojrzał na węża miedzianego, zostawał przy życiu”. (Księga Liczb, 21, 4-9).
Przedstawiona przez Le Bruna scena jest bardzo dynamiczna. Uwagę zwracają gwałtowne gesty i mimika postaci, doskonale oddające dramatyzm sytuacji. Charles Le Brun przez lata badał ekspresję ludzkiej twarzy. Jest autorem publikacji poświęconej sposobom przedstawiania twarzy wyrażających różne namiętności: „Méthode pour apprendre à dessiner les passions” (1698).

Pod kompozycją tekst (cytat z Biblii w języku łacińskim i francuskim): Toedere coepit populum itineris ac laboris; locutusque est contra Deum et Moysen: quamobrem misit Dominus in populum / iguitos Serpentes; venerunt ergo ad Moysen atque dixerunt: Paccarimus: fecitque Moyses, jussu Dei, Serpentem aeneum et posuit pro Signo; quem cum percussi aspicerent, sanabantur. / Numer. Cap. 21. // Le peuple d’Israel s’ennuiant du chemin et du travail, parla contre Dieu et contre Moïse. C’est pourquoy le Seigneur envoia contre ce peuple / des serpens dont la morsure brûloit comme le feu: ils vinrent donc a Moïse, et ils lui dirent: Nous avons peché: et Moise fit par le / commandement de Dieu, un Serpent d’airain; et il le mit pour signe; et ceux qui aiant ete blessez le regardoient, étoient guéris
pod tekstem z lewej: C. le Brun in. et pinx.; na środku: A Paris chez Lau.t Cars Graveur Ordinaire du Roy rue S.t Jacques vis a vis le College du Plessis au Nom de Jesus; z prawej: B. Audran fecit
stan zachowania dobry; ślady konserwacji: miejscowe uzupełnienia papieru wzdłuż krawędzi

LITERATURA:
-Henri Béraldi, Les graveurs du XIXe siècle: guide de l'amateur d'estampes modernes. Paris 1885-1892, t. 10, s. 195.

Prezentowana litografia była w ofercie znanego paryskiego domu wydawniczego założonego w 1845 roku przez Eulalie Bouasse-Lebel (od 1847 roku z siedzibą na Rue St. Sulpice). Firma zajmowała się też produkcją i sprzedażą wszelkiego typu dewocjonaliów.

LITERATURA:
-A. von Würzbach, Niederländisches Künstler-Lexikon, erster Band, Wien und Leipzig 1906, s. 759, nr 8 [tu błędnie jako: Pieter I de Jode].
-F. van de Wijngaert, Inventaris der Rubeniaansche prentkunst, Antwerpen 1940, nr 333.

F. W. H. Hollstein, Dutch and Flemish Etchings, Engravings and Woodcuts ca 1450-1700, vol. IX, Amsterdam [b. r.], s. 203, nr 65 [tu błędnie jako: Pieter I de Jode].
-E. Budzińska, Szkoła graficzna Rubensa. Katalog rycin ze zbiorów Gabinetu Rycin BUW, Warszawa 1975, nr 47, s. 34.
-A. Treiderowa, E. Fejklowa, Dzieła Rubensa w grafice niderlandzkiej XVII wieku ze Zbiorów Graficznych Biblioteki Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, Muzeum Sztuki w Łodzi [katalog wystawy], Łódź 1976, nr 67, s. 63, il. 13.

Najlepsze prace graficzne Petera II de Jode powstały według pierwowzorów Jacob Jordaensa i Pietera Paula Rubensa, z którymi bezpośredni kontakt nawiązał w 1633 roku. Prezentowana rycina należy do najlepszych w dorobku rytownika jak i całej szkoły graficznej Rubensa. Na uwagę zasługuje mistrzowskie opracowanie draperii i doskonała charakterystyka głów postaci. Kompozycja powstała według obrazu Rubensa wykonanego dla kościoła Augustianów w Malines (Mechelen).
Rzadko spotykana na naszym rynku siedemnastowieczna rycina reprodukcyjna wybitnego grafika.

LITERATURA
-J. Kieszkowski, Zwięzły katalog wystawy dawnych drzeworytów ludowych, Zebranych i wydanych przez Zygmunta Łazarskiego, Warszawa 1921, nr kat. 10, s. 23. W. Skoczylas, Drzeworyt ludowy w Polsce, Warszawa [1933], poz. kat. 55 (repr.), kat. s. VI.


„U stóp świętej leży cesarz Maksencjusz, z rozkazu którego poniosła śmierć męczeńską, jako symbol zwycięstwa Chrześcijaństwa nad pogaństwem. W głębi, na lewo, ścięcie świętej, na prawo złożenie jej ciała przez aniołów: »NA GVRE SINAY« (na górze Synaj)” (J. Kieszkowski, Zwięzły katalog wystawy dawnych drzeworytów ludowych, Zebranych i wydanych przez Zygmunta Łazarskiego, Warszawa 1921, s. 23).

Jerzy Kieszkowski w katalogu wystawy drzeworytów pochodzących z teki Łazarskiego podkreślał, że są to oryginalne, odbite z klocków drzeworytniczych prace, a nie reprodukcje. Zauważył, że przykładów grafiki ludowej zachowało się niewiele: „Przeznaczone do ozdoby wnętrz włościańskich dzieliły też z niemi ich losy, padając ofiarą tak częstych na ziemiach polskich pożarów i działań wojennych. […] w pokojowych nawet czasach, w codziennem życiu, ulegały o wiele rychlejszemu zniszczeniu niż inne wyroby sztuki ludowej: pod wpływem kurzu, słońca i gryzącego dymu lub wreszcie jako przedmiot zabawy dzieci, barwy ich bladły, względnie ciemniały, a papier, często niechroniony szkłem ramek, rwał się, kurczył i w końcu rozpadał w strzępy” (J. Kieszkowski, dz. cyt., s. 4). Kieszkowski informuje także, że „drzeworyty z »TEKI« […] odbił sam wydawca ręcznie (nie używając żadnej pomocniczej maszyny), na papierze szmacianym, maszynowym z lat około 1840 r., przeznaczonym na ważne akta kancelarji jednego z b. urzędów austrjackich we Lwowie” (J. Kieszkowski, dz. cyt., s. 7).

Władysław Skoczylas, wybitny grafik i propagator sztuki drzeworytniczej, na początku lat 30. zwrócił uwagę na znaczenie omawianego wydawnictwa dla historii polskiego drzeworytu i jego niezwykłą rzadkość ze względu na niski nakład teki: „Poza niezmiernie cenną publikacją jaką jest »Teka drzeworytów ludowych« wydana przez W. Łazarskiego i poza kilku artykułami w pismach […] nie posiadamy żadnej obszerniejszej publikacji na ten temat. Teka Łazarskiego została wydana jako luksusowe wydanie w 62 egzemplarzach, szybko wyczerpana nie mogła dotrzeć nie tylko do szerszych kół publiczności ale nawet do kół artystycznych” (W. Skoczylas, Drzeworyt ludowy w Polsce, Warszawa [1933], s. 2).

LITERATURA
-J. Kieszkowski, Zwięzły katalog wystawy dawnych drzeworytów ludowych, Zebranych i wydanych przez Zygmunta Łazarskiego, Warszawa 1921, nr kat. 4, s. 21-22. W. Skoczylas, Drzeworyt ludowy w Polsce, Warszawa [1933], poz. kat. 96 (repr.), kat. s. IX.

Przykład świeckiej grafiki ludowej. Rycina z ornamentem roślinnym służyła dekoracji wnętrz. Jak tłumaczy Jerzy Kieszkowski: „Wyraz »kołtryna« pochodzi od łacińskiego wyrazu cultra = przykrycie, obicie i włoskiego: cortina = zasłona i coltre (przykrycie na łóżko). Stąd nasza »kołdra«, pod którą lud krakowski do niedawna jeszcze rozumiał »obicie papierowe na ścianę«. Obicia takie z odciskanemi, techniką drzeworytniczą, wzorami są dziś wielką rzadkością” (J. Kieszkowski, Zwięzły katalog wystawy dawnych drzeworytów ludowych, Zebranych i wydanych przez Zygmunta Łazarskiego, Warszawa 1921, s. 21-22).

Giocondo Albertolli był jednym z najwybitniejszych projektantów i wykonawców dekoracji stiukowych oraz przedmiotów rzemiosła artystycznego. Jego twórczość reprezentuje nurt neoklasycyzmu. „Ornamenti diversi” wydał Domenico Aspari. Publikacja ta jest pierwszą częścią serii, do której należą (wydane także w Mediolanie): „Alcune decorazioni di nobili sale ed altri ornamenti” (1787) i „Miscellanea per i giovani studiosi del disegno” (1796).

LITERATURA:
-Jolanta Polanowska, Löffler (Loeffler) Leopold, [hasło w:] Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających, Warszawa 1993, t. V, s. 128-132.


Leopold Loeffler studia artystyczne odbywał w połowie XIX wieku w Wiedniu, Paryżu i Monachium. Osiadł w Wiedniu, gdzie został członkiem Akademii Sztuk Pięknych. Poznał wówczas środowisko polskich artystów przebywających w Wiedniu. W 1877 roku przeniósł się do Krakowa i został profesorem krakowskiej akademii. Uprawiał malarstwo historyczno-rodzajowe, rodzajowe i portretowe. Loeffler „był jednym z najpopularniejszych malarzy doby przedmatejkowskiej. Twórczość jego cieszyła się powodzeniem zarówno w Austrii jak i w kraju, gdzie sukces swój zawdzięczał właściwie czterem obrazom z l. 1859-63 o tematach z dziejów ojczystych, które wielokrotnie reprodukowano […]” (J. Polanowska, w: Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających, Warszawa 1993, t. V, s. 129). Do tychże obrazów należy płótno z 1860 roku „Śmierć hetmana Czarnieckiego”, znajdujące się w zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu. Według Jolanty Polanowskiej kompozycję tę artysta powtórzył przynajmniej dwa razy. Skromniejsza kompozycyjnie wersja obrazu, pozbawiona wielu detali, znajduje się w Muzeum Narodowym w Warszawie. Graficzne reprodukcje dzieł malarskich Loefflera wydawane były jako premie m.in. krakowskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych, czego przykładem jest prezentowana litografia.

Ze „Sprawozdania Komitetu Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych za 1915 rok” dowiadujemy się: „Na bezpłatne premjum dla członków za r. 1915 Komitet po licznych naradach wybrał rysunek Artura Grottgera „Kometa” i po przedstawieniu odbitki litograficznej jednego z fragmentów rysunku, wykonanej przez rysownika Feliksa Walkiewicza, w Zakładzie litograficznym Cotty’ego w Warszawie, powierzono tej firmie wykonanie reprodukcji rzeczonego rysunku. Z zadania tego p. Walkiewicz wywiązał się z zupełnem zadowoleniem Komitetu” (s. 8).

POCHODZENIE:
-spuścizna artysty

POCHODZENIE:
- spuścizna artysty

POCHODZENIE:
- spuścizna artysty

POCHODZENIE:
- spuścizna artysty