Słynny rosyjski malarz historyczny. Zaczął malować we wczesnym dzieciństwie. Pierwszym jego nauczycielem był Nikołaj Wasiljewicz Grebniew. Po ukończeniu nauki w gimnazjum został skrybą w administracji gubernialnej, gdyż w rodzinie nie było pieniędzy na kontynuowanie nauki. Jego szkice zobaczył gubernator jenisejski, który znalazł dla młodego artysty mecenasa, który opłacił naukę Surikowa w Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu. Studiował tu w latach 1869-75 u P. P. Czistiakowa. W 1877 r. przeprowadził się do Moskwy, często jeżdżąc do Krasnojarska. W 1881 r. został przyjęty do Pieredwiżników. W 1883 r. odbył podróż po Europie. W 1887 r. ukończył swój najsłynniejszy obraz Bojaryna Morozowa. Surikow przedstawiał żywy lud rosyjski i jego spontaniczne, codzienne zachowania. Właśnie lud jako zbiorowość uważał za głównego kreatora dziejów. Jego malarstwo cechuje też ogromna dbałość o detale strojów bohaterów i krajobrazu.