Wróć do artystów
HK

HILLER Karol

(1891-1939)
Dodaj do listy życzeń
(9)
Urodzony w Łodzi. Jego ojciec, Karol Hiller, pochodził z rodziny tkaczy przybyłych do Łodzi prawdopodobnie z Dolnego Śląska w I poł. XIX w.
W 1903 r. Hiller rozpoczą edukację rosyjskiej Łódzkiej Szkole Rzemieślniczo- Przemysłowej, którą ukończył w 1910 r. Już w tym okresie Hiller wykazuje szczególne uzdolnienia artystyczne, o czym świadczą nie tylko doskonałe oceny z kaligrafii, kreślenia i rysunku, ale także epizod przywołany we wspomnieniach jego szkolnego kolegi, Adolfa Gutke, który przywołuje obchodzony w szkole jubileusz Gogole [1907-1908] i wykonaną z tej okazji przez Karola płaskorzeźbę biustu Gogola, która spotkała się z powszechnym aplauzem uczniów i nauczycieli.
Po ukończeniu szkoły średniej wyjechał do Wyższej Szkoły Technicznej w Darmstadt [Niemcy]. Jako studenta kierunku chemii wymienia się go jednak w dokumentach tylko w semestrze zimowym 1910/1911.
Latem 1911 roku wrócił do domu i rozpoczął starania o zgromadzenie dokumentów potrzebnych do przyjęcia do szkoły wyższej w jurysdykcji rosyjskiej . W wyniku tych starań latem 1912 r. został przyjęty do Warszawskiego Instytutu Politechnicznego im. Cara Mikołaja II na kurs Wydziału Inżynieryjno-Budowlanego. W 1913 r. Karol Hiller starał się bezskutecznie o przyjęcie do Cesarskiej Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu. Warto wspomnieć, że rekrutacja do Akademii odbywała się tam wówczas metodą losowania kandydatów, choć w tradycji rodzinnej Hillera, przeszkodą w podjęciu studiów było jego katolickie wyznanie.
Po wybuchu I wojny światowej Hiller ewakuował się z Warszawy do Moskwy, wraz z przenoszącym się tam Instytutem. Studiował tam do wiosny 1916 r., kiedy to został wydalony ze studiów z powodu nieuregulowanych opłat za czesne. W tym samym roku Hiller zawarł związek małżeński z Jadwigą Machan- Morawską, wdową po jego koledze z Instytutu. Wraz z jej synem Hillerowie przenieśli się z Moskwy do Kijowa, gdzie Karolowi udało się zrealizować marzenie o studiach na Akademii. Jego nauczycielami byli prof. Oleksander Muraszko, a następnie prof. Mychaiło Bojczuk, którego pracownię malarstwa religijnego w 1918 r. przekształcono w pracownię malarstwa monumentalnego.
Latem 1921 r. Hiller wraz z rodziną opuścił Kijów, pozostawiając tam zapewne większość swego dorobku artystycznego.
W Łodzi objął posadę nauczyciela rysunku i robót ręcznych w Społecznym Polskim Gimnazjum Męskim.
Wiosną 1922 r. organizował wraz z Witoldem Wandurskim grupę artystyczną Srebrny Wóz, mającą scalić łódzkie środowisko artystyczne, co ostatecznie nie udało się m.in. ze względów finansowych.
W listopadzie 1922 r. miał indywidualną prezentację w ramach wystawę siedmiu artystów w warszawskiej Zachęcie, która to prezentacja spotkała się z dobrymi recenzjami krytyki.
Hiller malował wówczas obrazy o tematyce religijnej, o skomplikowanej symbolice. Czytał Artura Schopenchauera, Cypriana Kamila Norwida, Ewangelie św. Jana, roczniki pisma Der Sturm.
W 1925 r. miał drugą wystawę w ramach Jesiennej Wystawy Obrazów TSP, w Krakowie, która tym razem spotkała się z krytyką. Pod koniec roku zainicjował istnienie stowarzyszenia Grupa Łodzian. W roku 1926 został prezesem grupy Start, która miała swoją pierwszą wystawę na przełomie 1926 i 1927 r. Nie SA znane prace Hillera pokazane na tej wystawie.
Na początku 1928 r. namalował dwa ważne obrazy Deska O i Deska ze spiralą, które przekazał następnie do Międzynarodowej Kolekcji Sztuki Nowoczesnej grupy a.r.
W 1929 r. zrezygnował z pracy w szkole, by poświęcić się całkowicie sztuce.
W 1930 r. pracował nad serią kompozycji abstrakcyjnych –Kompozycji przestrzennych.
W grudniu 1931 na Salonie Zimowym w warszawskim ISP pokazano jego obrazy, konfrontując je z pracami Władysława Strzemińskiego i Katarzyny Kobro. Większość prac powstałych w tym roku zaginęła, ocalał obraz Kwiat I.
W 1932 r. rozpoczął serię tzw. kompozycji numerowanych, którą kontynuował do 1938 r., a która pozostaje w związku z wieloma jego Kompozycjami heliograficznymi.
Latem 1933 r. Hiller poznał naukowca, Arego Sternfelda, który pracował nad Wstępem do kosmonautyki. Hiller przygotował dla niego projekt okładki do wydania francuskiego tej pracy. Połączyło ich głębokie zainteresowanie przestrzenia kosmiczną, które to zainteresowanie Hiller zgłębiał w Kompozycjach heliograficznych. Z tego samego roku pochodzą najsłynniejsze obrazy Hillera : Płomień, Embrion i Zagłębie oraz zaginione Drut kolczasty i Grecja.
W 1934 r. Hiller opublikował pracę Heliografika jako nowy rodzaj techniki graficznej.
W latach 1938-1939 powstały konsekwentnie sygnowane i datowane na kliszy heli grafiki. Hiller pracował też nad kolejnym cyklem obrazów, których nie zdołał dokończyć.
Po włączeniu 7 listopada 1939 r. Łodzi do Rzeszy rozpoczęły się w mieście masowe aresztowania ludności.
Karol Hiller został zatrzymany przez gestapo 10 listopada i osadzony w obozie przy ul. Liściastej. Skazany wyrokiem doraźnego Sądu hitlerowskiego z 6 grudnia został prawdopodobnie rozstrzelany w podłódzkim lesie 20 grudnia 1939 r.
W 1940 r. żona artysty, Jadwiga Hiller została wysiedlona ze swego dotychczasowego mieszkania. Nie zdołała uratować w całości dorobku męża. Zachowane prace przekazała w darze bądź sprzedała do Muzeum Sztuki w Łodzi.
W listopadzie 2002 r. w Muzeum Sztuki w Łodzi odbyła się wystawa monograficzna Karol Hiller 1891-1939- Nowe widzenie pod opieką kuratorską Janiny Ładnowskiej i Zenobii Karnickiej.
Biogram Karola Hilera opracowany na podstawie katalogu Karol Hiller-Nowe widzenie, zrealizowanego wg koncepcji J. Ładnowskiej i
Z. Karnickiej, pod red. M. Bauera i J. Ojrzyńskiego, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź, 2002

Technika wynaleziona przez Karola Hillera, nazwana przez niego heliografią, łączącej w sobie cechy malarstwa, fotografii i grafiki. Inspiracją do prac nad nową techniką były fotogramy wykonywane bez użycia aparatu fotograficznego m.in. przez Mana Raya. Hiller pragnął jednak uniknąć w swoich działaniach elementu przypadkowości. Próby jej przezwyciężenia trwały w latach 1928-1930. Hiller użył do swoich eksperymentów kliszy celuloidowej, zastępując nią szkło ograniczające działanie artysty. Heliografika jest techniką odbitkową, czarno-białą. Funkcję płyty graficznej, a jednocześnie błony fotograficznej, spełnia klisza celuloidowa, na której Hiller komponował własnoręcznie obrazy negatywowe. Obraz ostateczny powstawał na papierze, w wyniku zastosowania metody stykowej, po prześwietleniu kliszy silnym strumieniem światła.
Odpowiednio przygotowaną kliszę celuloidową można było wykorzystywać jako podkład do rysowania ołówkiem, malowania temperą lub gwaszem. Klisza celuloidowa nadawała się do wykorzystania z jednej i drugiej strony, co pozwalało na uzyskanie dwóch odbitek, różniących się jednak od siebie. Hiller, posiadający wiedzę w zakresie chemii i fizyki, wykorzystywał właściwości papieru fotograficznego, uzyskując subtelne niuanse walorowe zróżnicowanie czerni na odbitce, tworząc sugestywną iluzję przestrzeni. Artysta odtwarzał dzięki heliografice mechanizmy zachodzące w naturze, jednocześnie znajdując w tej technice formę dla swoich, mające podłoże naukowe, kosmicznych wizji.
Opracowano na podstawie I. Luba, Rewoltyzować materię, rekonstruować żywioły i formy wegetacyjne, kreować galaktyki…O genezie heliografiki, [w:] katalogu Karol Hiller-Nowe widzenie, zrealizowanego wg koncepcji J. Ładnowskiej i
Z. Karnickiej, pod red. M. Bauera i J. Ojrzyńskiego, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź, 2002.
Pokaż
4
4

HILLER Karol (1891-1939)

Kompozycja heliograficzna (IX), ok. 1934 r.

heliografika/papier fotograficzny, 39,5 x 30 cm
niesygnowana

Literatura:
- porównaj: 111 dzieł z kolekcji Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2004, s. 122-123 (il.).
- Karol Hiller 1891-1939, nowe widzenie: malarstwo,...

Wykup abonament, aby zobaczyć więcej informacji
35
35

HILLER Karol (1891-1939)

Klatka schodowa, 1931

olej, tektura ; 8 x 12 cm w świetle passe-partout;
sygnowany po lewej stronie u góry: K. HILLER | 31

Wykup abonament, aby zobaczyć więcej informacji
34
34

HILLER Karol (1891-1939)

Kompozycja abstrakcyjna

gwasz, tempera/papier, 50 x 34 cm
sygnowany p. d.: `Hiller`

Estymacja: 25 000 - 40 000 zł

Wykup abonament, aby zobaczyć więcej informacji
9
9

HILLER Karol (1891-1939)

Kompozycja heliograficzna (V), przed 1934

heliografika na papierze, 22,8 x 18.8 cm,
unikat
vintage print

Heliografika jest techniką odbitkową, czarno-białą. Funkcję błony fotograficznej spełnia klisza celuloidowa, na której Hiller komponował własnoręcznie...

Wykup abonament, aby zobaczyć więcej informacji
205
205

HILLER Karol (1891-1939)

Sieci rybackie na brzegu jeziora, 1936

gwasz, papier, 24 x 33 cm (w świetle oprawy);
sygn. p. d.: K. HILLER / 36

Wykup abonament, aby zobaczyć więcej informacji
81
81

HILLER Karol (1891-1939)

Kompozycja heliograficzna V

heliografika/papier,
22,8 x 8,8 cm (w świetle passe-partout)

Wykup abonament, aby zobaczyć więcej informacji
011
011

HILLER Karol (1891-1939)

W KAZIMIERZU NAD WISŁĄ, 1937

wymiary: 32.8 x 25 cm,
akwarela, gwasz, tektura
sygn. białym gwaszem p.d.: K. HILLER | 37

Wykup abonament, aby zobaczyć więcej informacji
19
19

HILLER Karol (1891-1939)

Pejzaż z brzozami (1929)

sygn. dat. p.d.
akwarela, papier
49x36

Wykup abonament, aby zobaczyć więcej informacji
20
20

HILLER Karol (1891-1939)

Sieci rybackie na brzegu jeziora (1936)

sygn. dat. p.d.
gwasz, papier
23.5x33.5 (w świetle passe-partout )

Wykup abonament, aby zobaczyć więcej informacji
168
168

HILLER Karol (1891-1939)

Ekslibrysy ...

Czternaście tablic, z wstępem Przecława Smolika. Łódź 1927. Nakł. Tow. Bibljofilów. 8, s. [2], 8, tabl. 14. brosz.

Wykup abonament, aby zobaczyć więcej informacji
133
133

HILLER Karol (1891-1939)

Kompozycja heliograficza XLI,

heliografika, papier fotograficzny, 23 x 17,3 cm w świetle passe-partout, vintage print

Wykup abonament, aby zobaczyć więcej informacji
319
319

HILLER Karol (1891-1939)

Ex libris TBŁ.

Cynkografia
form. 5,5x3,5 na ark. 9,9x7,3 cm,
1927

Wykup abonament, aby zobaczyć więcej informacji
193
193

HILLER Karol (1891-1939)

GÓRSKA Pia

Szary brat
Opowiadania na tle życia brata Alberta. Oprac. dla młodzieży ... Czterema drzeworytami zilustrował Tadeusz Cieślewski syn Warszawa 1936. Verbum. 16d, s. 149, [2], tabl. 4. opr. wsp. ppł. z zach. okł....

Wykup abonament, aby zobaczyć więcej informacji
144
144

HILLER Karol (1891-1939)

Kompozycja heliograficzna XLV, 1939

heliografika, papier
28,5 x 27,2 cm (w świetle passe-partout)
sygn. p. d. KH (odbicie lustrzane); egzemplarz autorski, nakład: 1/1 (w tym odbiciu z negatywu)
negatyw: klisza celuloidowa, tempera biała
30 x 28...

Wykup abonament, aby zobaczyć więcej informacji
113
113

HILLER Karol (1891-1939)

Zestaw 14 ekslibrisów:

Hugona Kaufmana, Ludomira Mazurkiewicza,
Adolfa Gutke, Aleksandra Russaka, Rudolfa
Holcbergera, Zofii Holcberger, W. Wandurska,
Bertiego Ameisena, Przecława Smolika, Karola
Hillera, TBŁ, Marcelego...

Wykup abonament, aby zobaczyć więcej informacji
17
17

HILLER Karol (1891-1939)

Kobieta z dzieckiem (Matka z dzieckiem, 1923)

sygnowany datowany p.d.
linoryt, 22.5x15 cm

Wykup abonament, aby zobaczyć więcej informacji
13
13

HILLER Karol (1891-1939)

Pejzaż (1930)

sygnowany, datowany l.d.
technika mieszana, tektura
49.9x35.6

Wykup abonament, aby zobaczyć więcej informacji
239
239

HILLER Karol (1891-1939)

Sieci rybackie

gwasz, papier,
22,5 x 33,5 cm (w świetle oprawy);
sygn. p.d.: K. HILLER / 36

Wykup abonament, aby zobaczyć więcej informacji
214
214

HILLER Karol (1891-1939)

Sosna

gwasz, papier,
34 x 23,5 cm;
sygn.p.d.: K.HILLER/ 36

Wykup abonament, aby zobaczyć więcej informacji
21
21

HILLER Karol (1891-1939)

Sieci rybackie na brzegu jeziora (1936)

sygnowany, datowany p.d.
gwasz, papier
23.5x33.5

Wykup abonament, aby zobaczyć więcej informacji
4
4

HILLER Karol (1891-1939)

Kompozycja heliograficzna (XXIX), ok. 1936-1937

heliografika, papier fotograficzny,
30.5 x 27 cm

Wykup abonament, aby zobaczyć więcej informacji
24
24

HILLER Karol (1891-1939)

Samotna sosna nad jeziorem (1936)

gwasz, papier
34.5x23.7
sygnowany, datowany p.d.

Wykup abonament, aby zobaczyć więcej informacji
25
25

HILLER Karol (1891-1939)

Exlibris Towarzystwa Bibliotekarzy Łódzkich

cynkografia
5.5x3.5
sygnowany na płycie.l.p.d.

Wykup abonament, aby zobaczyć więcej informacji
12
12

HILLER Karol (1891-1939)

Pejzaż małomiasteczkowy (1929)

sygn. dat. p.d.
akwarela, papier
35.7x48.4

Wykup abonament, aby zobaczyć więcej informacji
53
53

HILLER Karol (1891-1939)

KOMPOZYCJA HELIOGRAFICZNA (V)

Heliografika na papierze 22,6 x 18,7 cm
Nie sygnowany
Literatura - Karol Hiller 1891-1939, Nowe widzenie, Malarstwo, heliografika, rysunek,grafika, katalog wystawy Muzeum Sztuki, Łódź 2002, poz. kat. III. 12 oraz il....

Wykup abonament, aby zobaczyć więcej informacji