…Ta kolekcja, ten zbiór nazywa się „zagranicznie” Sammlung, bo i założenie Janka jest międzynarodowe. Jej historia zaczęła się bowiem w Austrii. To tam Janek spędził 15 lat swojego życia, tam pracował u profesora wiedeńskiej Akademii Sztuk Pięknych Juliusa Drago Preloga stając się jego asystentem, a z czasem mecenasem artystów.
Gdybym miała opisać Sammlung krótko, to powiedziałabym, że jest to kolekcja eklektyczna. Łączy w całość odmienne elementy, teorie, pojęcia, zapożycza z różnych stylów. Jest zróżnicowana, znajdziemy w niej i starszych mistrzów (m.in. Drago Julius Prelog, Josef Mikl, Kurt Philipp, Zbigniew Warpechowski, Krystyna Piotrowska, Ewa Zarzycka), ale też i młodsze, zdolne pokolenie artystów (m.in. Marek Firek, Paweł Jarodzki, Jadwiga Sawicka). Swoje miejsce mają tu też najmłodsi artyści urodzeni w latach 80-tych i 90-tych (np. Maciej Wieczerzak). Z greki eklektikós oznacza „wybierający”. Wydaje mi się, że jedynym kluczem do zrozumienia założeń tej kolekcji jest sam jej Autor. Postać Wybierającego i jego osobiste poczucie wolności, że zbiera, to co chce, co Jemu się podoba. I nie przyświeca mu żadne inne kryterium estetyczne, a raczej zagadnieniowe.
Kolekcja Janka ma kilka odłamów, z pozoru nieposiadających zbyt wielu wspólnych cech. Sammlung to nie jest jednolita całość. Zawiera obiekty, instalacje, prace malarskie, rysunkowe czy rzeźbiarskie.
Próbując uchwycić sens zainteresowań jej Zbieracza, należy się przyjrzeć samej Kolekcji, która – stosując matematyczne pojęcie zbioru – nie jest zbiorem jednolitym. Raczej są to trzy podzbiory, które łączy osoba Pastuły…
Dr Anna Steliga / Prodziekan Kolegium Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Rzeszowskiego
fragment tekstu „Sammlung – Laboratorium Pasji Janka Pastuły” do katalogu wystawy
…Prezentowane obiekty – owoc wieloletnich zabiegów ich właściciela na gruncie wystawienniczym – stanowią zbiór, w którym znaleźć możemy, powtórzmy za Wacławem Potockim, „kram rozlicznego gatunku”. Ogród plewiony jednak: z umiarem i wyraźną ideą porządkującą. Kolekcja Jana Pastuły to raczej „zbieranie”, akt wciąż mający miejsce, zdarzenie w trakcie dziania się, gest powtarzającego się naboru i wyboru. Rzecz dynamiczna, kartografia z udziałem wielu ołówków i kartek. Zdarzenie tyleż wystawiennicze, co intelektualne. Konstruujące wciąż na nowo możliwe warianty, relacje, układy sensów, estetyk, temperamentów, zapatrywań na sztukę itd. To kolekcja w drodze, wędrówka w czasie i przestrzeni, swoista dylatacja, „poszerzanie pola walki”, zakrzywianie przestrzeni dla tego właśnie, ale poddawanego zmianom, punktu widzenia...
Przedmiotem zainteresowań autora niniejszej wystawy jest sztuka współczesna w jej wydaniu awangardowym. Gdy myślimy o tym, czym dziś są (mogą być) obiekty artystyczne, zdajemy sobie sprawę, że ich rodzaje, a więc i sposoby powoływania do istnienia, nieustannie się multiplikują. Awangardowość oznacza więc, co oczywiste, nie tylko gotowość do podejmowania eksperymentu artystycznego i prezentowania efektu owego eksperymentu, lecz także, a może przede wszystkim, wchodzenie z aktem gestu estetycznego w nowe przestrzenie oddziaływań oraz w nowe rejony społecznej i kulturowej praktyki.
Jest jednak w tym nastawieniu coś jeszcze: powrót do obiektów mizerabilistycznych, starych, (s)trawionych przez czas, uznanych za wstydliwe, „nie z epoki”, staromodne. Jest także wykorzystywanie jako pierwocin, punktów odniesienia lub zainteresowania ikon kultury popularnej, jej mniej lub bardziej zauważanych rekwizytów i emblematów. Pojawia się także gest – dla mnie niezwykle poruszający – „destrukcji wyprzedzającej”, która obiekty wciąż jeszcze „nadające się do użytku”, choć znajdowane raczej w lamusach niż w drogich sklepach przy spacerniakach dużych miast, poddaje procesom starzenia, niwelowania, rozpadu…
Mariusz Kalandyk / poeta, krytyk, dr nauk humanistycznych
fragment tekstu „Sammlung Jana Pastuły – kartografia nieoczywistych artystycznych przypadków” do katalogu wystawy
Kuratorką wystawy jest dr Anna Steliga - Prodziekan Kolegium Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Rzeszowskiego.
W wystawie biorą udział następujący artyści:
Bettina Bereś / Milena Brudkowska / Marek Chlanda / Wojciech Ćwiertniewicz / Iwona Demko / Franz Dietmar / Monika Drożyńska / Benedetto Fellin / Marek Firek / Ulrich Gansert / Joanna Gleich / Marek Gliwa / Bożena Grzyb-Jarodzka / Jan Gryka / Siggi Hofer / Susanne Hornbostel / Barbara Hubert / Marta Ignerska / Stanisław Jachym / Paweł Jarodzki / Marta Jungwirth / Jan Kardyś/ Koji Kamoji / Alfred Klinkan / Stanisław Koba / Jerzy Kosałka / Andrzej Kowalczyk / Mikołaj Kowalski / Anna Kuchniak / Robert Kuśmirowski / Sławomir Lewczuk / Christoph Luger / Patrycja Longawa / Marlena Makiel-Hędrzak / Josef Mikl / Dorota Nieznalska / Antoni Nikiel / Marek Olszyński / Marta Ożóg / Wiesław Pastuła / Małgorzata Pawlak / Kurt Philipp / Krystyna Piotrowska / Krzysztof Pisarek / Marek Pokrywka / Szymon Popielec / Drago Julius Prelog / Tomasz Hołuj / Igor Przybylski / Jadwiga Sawicka / Małgorzata Ścibór / Erika Seywald / Paweł Susid / Jacek Sroka / Johan Julian Taupe / Sławomir Toman / Wojciech Trzyna / Zbigniew Warpechowski / Franz Wibmer / Maciej Wieczerzak / Małgorzata Wielek / Ewa Zarzycka / Tomasz Zawadzki / Agata Zbylut / Marta Zgierska