Wystawa Wojciecha Ireneusza Sobczyka stanowi kolejną odsłonę projektu „Atlas Chwastów”, który po raz pierwszy został pokazany w Galerii Labirynt w Lublinie. Tym razem artysta wychodzi poza swoje pierwotne źródło inspiracji – lubelską kamienicę i pogłębia swoje poszukiwania, a także refleksję w obszarze eugeniki oraz Holokaustu.
Ta trudna tematyka rodząca się z wiedzy zapośredniczonej zostaje przez artystę ubrana w niezwykle subtelny język wizualny. Sobczyk sprawnie podejmuje próbę zmierzenia się z dotkliwym ładunkiem emocjonalnym tematu, a zarazem zatrzymania i przywrócenia przeszłości. Historia w jego ujęciu nigdy nie jest jednowymiarowa, wręcz przeciwnie niesie w sobie ślady zła i dobra, które umykają oczywistemu wartościowaniu. Poprzez przyjętą postawę artysta wnikliwie weryfikuje własne poglądy, idee oraz przekonania rozkłada na czynniki pierwsze, by na nowo mogły się spleść i narodzić w postaci dzieł stanowiących pretekst do namysłu nad ludzką naturą.
W olsztyńskiej realizacji Sobczyk materializuje problematykę tytułu, a zarazem tworzy wielowymiarowy świat. W charakterystyczny dla siebie sposób subtelność oraz piękno formy zderza z etycznym charakterem poruszanych rozważań. Śmierć i wykluczenie ubiera w kruchą ceramikę czyniąc tę z pozoru nieprzystającą relację źródłem innego głosu, który prowokuje do przemyśleń. Symboliczne 1440 chwastów, stanowi wizualne wcielenie maksymalnej ilości żydowskich ciał, które dobowo mogły zostać spalone w dwóch większych krematoriach w Birkenau. Artysta w sposób znaczący posługuje się terminologią zaczerpniętą ze świata roślin, ponieważ w „języku selekcji” wykorzystywanym do eskalowania wrogości wobec wybranych grup społecznych w ramach zdehumanizowanych teorii eugenicznych z początku XX wieku „chwastami” nazywano osoby pochodzenia żydowskiego. Roślina, która postrzegana jest jako odstępstwo od normy, coś niepożądanego, co należy jedynie usunąć, stała się w tej historii ucieleśnieniem konkretnego człowieka, któremu przypisano jej atrybut – „zanieczyszczenie”. Wystawa ta jest zatem opowieścią o bólu, który skrywa wiele ludzkich spojrzeń, ale również daje możliwość choć w małym stopniu zmierzenia się z tym ogromem zła i perspektywą dobra zamkniętą w naszych czynach.
Monika Sadowska
Wojciech Ireneusz Sobczyk – ur. w 1985 roku. Studiował grafikę na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie uzyskał tytuł doktora pod opieką prof. Dariusza Vasiny. Pracuje na stanowisku adiunkta na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie. Stypendysta Academy of Arts, Architecture and Design w Pradze. W 2021 uhonorowany Stypendium Twórczym Miasta Krakowa. Autor wystaw indywidualnych m.in. „O próżnej sławie i ulotnym smaku truskawki lub poziomki” (2020, Galeria LETO, Warszawa), „Atlas Chwastów” (2019, Galeria Labirynt, Lublin) oraz uczestnik wystaw zbiorowych. Zajmuje się rzeźbą, instalacją, animacją, muzyką, grafiką warsztatową. Jego zainteresowania koncentrują się wokół szeroko pojętego humanizmu, a praktyka artystyczna czerpie wielokrotnie z klasycznych czy nawet archaicznych już technik, tematyki oraz ikonografii. W swojej twórczości wraca do fundamentalnych pytań o naturę Człowieka, istnienie Dobra i Zła, istotę Piękna i Sztuki. Mieszka i pracuje w Krakowie. Współpracuje z warszawską Galerią LETO.