Co robi Dama z Elche w Zakopanem, w galerii Magdaleny Kraszewskiej? Miłośnicy Hiszpanii wiedzą, że pod tą nazwą kryje się ikona sztuki iberyjskiej, starożytna rzeźba przedstawiająca młodą i bogatą damę, zwaną „Królową mauretańską”. Nie byłoby tych symbolicznych odwiedzin pod Giewontem, gdyby nie powstała książka prof. Teresy Grzybkowskiej "Dama z Elche. W kręgu sztuki hiszpańskiej" (Wydawnictwo Austeria, Kraków 2021). Autorka zaprosiła do współpracy młodego artystę, Grzegorza Kozerę, który wykonał do jej książki ilustracje w technice kolażu. Ponieważ w rękach Kozery prawie każdy temat rozrasta się w cykl, artysta zamiast kilkunastu ilustracji – po jednej do każdego rozdziału– wykonał ich 85. Powstał tym samym znakomity cykl pod tytułem "Iberia" (2021), który wiosną bieżącego roku był już pokazywany w Instytucie Cervantesa w Krakowie. Swój pierwszy cykl zainspirowany kulturą Hiszpanii – "Szkicownik znaleziony w Granadzie" – Kozera stworzył podczas pobytu w ramach stypendium Erasmus na Universidad de Granada w latach 2008/2009. Teraz zmierzył się z całością sztuki i kultury hiszpańskiej – od czasów prehistorycznych, przez średniowiecze, nowożytność po wiek XX. Gdy planowałam wystawę "Iberii" w Domu Doktora w Zakopanem, natrafiłam na inny wizerunek Damy z Elche, który powstał o wiele lat wcześniej niż cykl Kozery. "Improwizacja – znana dama" (1970) – to tytuł dwóch wersji litografii Władysława Winieckiego, wybitnego grafika, prof. ASP w Warszawie. Jako partner życiowy Kraszewskiej, Winiecki od początku lat 90. dzielił czas między Warszawą a Zakopanem. Warto dodać, że to od jego wystawy indywidualnej w lipcu 1994 roku zaczęła się historia galerii sztuki współczesnej w zabytkowym domu rodziny Kraszewskich. O ile barwna litografia Winieckiego, zainspirowana słynną rzeźbą, przypomina o jego licznych pobytach w Domu Doktora, to kolaże Kozery inicjują jego obecność w tym miejscu i w ogóle w Zakopanem. Aż dziw, że artysta jest tutaj po raz pierwszy, zważywszy na jego twórcze dialogi ze sztuką Władysława Hasiora (m. in. wystawa „Kozera / Hasior. Montaż wystawienniczy”, w Miejskim Ośrodku Sztuki w Gorzowie Wielkopolskim na początku bieżącego roku). Ufam, że to zakopiańskie międzypokoleniowe i międzykulturowe spotkanie będzie miało swoje ciągi dalsze …
Kuratorka wystawy: Anna Baranowa