W 1962 roku, jeszcze jako studentka Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, projektowałam swoje pierwsze scenografie do sztuki Witolda Gombrowicza Iwona, księżniczka Burgunda (scena lalkowa) oraz Kochać nie wiedząc kogo Lope de Vegi (scena dramatyczna) dla krakowskiej Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej. W tym roku, przy wsparciu Miasta Krakowa i Galerii CENTRUM Nowohuckiego Centrum Kultury, prezentuję wystawę moich prac scenograficznych. Ze względu na specyfikę zawodu scenografa organizacja wystawy retrospektywnej jest sprawą trudną – zachowało się niewiele prac i fotografii ze spektakli. Teatry nie zawsze je archiwizowały. Prezentowany wybór projektów: scenografii, kostiumów i lalek, to ułamek moich realizacji.
Mała retrospektywa prac scenograficznych miała odbyć się przy okazji mojej wystawy malarstwa. Jesteśmy w Galerii Zofii Weiss w 2020 roku, lecz pandemia i lockdown pokrzyżowały nam plany. Trzeba było wystawę odwołać. Wtedy powodem dołączenia projektów scenograficznych do wystawy malarskiej był jubileusz 75-lecia Teatru Groteska, w którym na scenie dla dorosłych realizowałam ważne dla mnie spektakle lalkowe: Płaszcz Juliana Tuwima wg Mikołaja Gogola (projekty nagrodzone złotym medalem na IV Międzynarodowym Quadriennale Scenografii w Pradze dla ekspozycji polskiej, później realizowany wielokrotnie na innych scenach teatralnych) oraz Tristan i Izolda Josepha Bédiera w przekładzie Tadeusza Boya‑Żeleńskiego.
Większość prezentowanych na wystawie prac pochodzi z mojego prywatnego archiwum, ale udało mi się też dotrzeć do niektórych zbiorów archiwalnych teatrów, Muzeum Krakowa oraz archiwów państwowych. Wypożyczenie oryginałów nie było możliwe, ale udostępniono mi – za co jestem bardzo wdzięczna – reprodukcje cyfrowe, a także dokumentację fotograficzną spektakli, co przybliża, mam nadzieję, charakter i atmosferę realizowanych przedstawień. Wystawę uzupełniają repliki moich instalacji z lat 70-tych XX wieku, wykonane na plenerach organizowanych w ramach Lubuskiego Lata Filmowego w Łagowie – najstarszego festiwalu filmowego w Polsce.
Teatr, a zatem i scenografia, to sztuka magiczna i ulotna; można ją w pełni ocenić dopiero wtedy, gdy ożywia ją gra aktorów, praca reżysera, muzyka i światło. Na wystawie zastąpić je musi nasza wyobraźnia.
Wanda Fik-Pałkowa
Wanda Fik-Pałkowa – studia na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie: malarstwo u prof. Zbigniewa Pronaszki i prof. Zygmunta Radnickiego, scenografia u prof. Karola Frycza i prof. Andrzeja Stopki oraz Józefa Szajny. Dyplom na Wydziale Scenografii w 1962 r. Uprawia równolegle scenografię i malarstwo. W dorobku artystycznym ma ponad 60 realizacji scenograficznych m.in. w Krakowie, Warszawie, Zielonej Górze, Opolu, Kielcach, Katowicach. Srebrny medal na V Międzynarodowym Triennale Scenografii, Nowy Sad‘78, stypendium Ministerstwa Kultury i Sztuki w 1978 r., złoty medal na IV Międzynarodowym Quadriennale Scenografii, Praga ’79 (zespołowy dla ekspozycji polskiej), Stypendium Twórcze Miasta Krakowa w 2022 r. Prace w zbiorach Muzeum Krakowa, Muzeum Narodowego w Gdańsku oraz Muzeum Ziemi Bieckiej. Projekty scenograficzne reprodukowane we Współczesnej scenografii polskiej Zenobiusza Strzeleckiego. Udział w wielu wystawach malarskich i scenograficznych w kraju i za granicą.
Wybrane wystawy scenograficzne:
Wystawa Scenografii Szkoły Krakowskiej, BWA, Kraków, 1968; Scenografia Poloneza Contemporana, Bukareszt, 1975; Studia – Propozycje – Realizacje, BWA, Kraków, 1975; Wystawa Scenografii, Muzeum Teatralne, Kraków, 1975; Międzynarodowe Sympozjum Scenografów i Plakacistów, Ryga, 1977;
V Międzynarodowe Triennale Scenografii, Nowy Sad, 1978; IV Międzynarodowe Quadriennale Scenografii, Praga, 1979; Myśl i Kształt Teatru, Zachęta, Warszawa, 1979; W poszukiwaniu stylu, wystawa scenografii, Muzeum Narodowe, Pałac Opatów, Gdańsk, 2001.
Wybrane realizacje scenograficzne:
Pieśń nad pieśniami, Szolem Alejchem, Teatr Jednego Aktora – Danuta Michałowska, Warszawa, Kraków, Olsztyn,1963; Czarująca szewcowa, Federico García Lorca, reż. Zbigniew Stok, Lubuski Teatr im. Leona Kruczkowskiego, Zielona Góra, 1965; Płaszcz, Julian Tuwim (wg Mikołaja Gogola), reż. Zbigniew Poprawski, Teatr Lalek, Lublin, 1965; Fizycy, Friedrich Dürrenmatt, reż. Andrzej Makarewicz, Lubuski Teatr im. Leona Kruczkowskiego, Zielona Góra, 1966; Płaszcz, Julian Tuwim (wg Mikołaja Gogola), reż. Zbigniew Poprawski, Teatr Lalki Maski i Aktora „Groteska”, Kraków, 1967; Wygnańcy, James Joyce, reż. Stanisław Wieszczycki, Teatr Ziemi Opolskiej, Opole, 1967; Cena, Arthur Miller,
reż. Jerzy Wasiuczyński, Teatr im. Stefana Żeromskiego, Kielce, Radom, 1970; Tomcio Paluch, Jerzy Zaborowski, reż. Jan Potiszil, Śląski Teatr Lalki i Aktora „Ateneum”, Katowice, 1973; Śluby panieńskie, Aleksander Fredro, reż. Stanisław Bieliński, Lubuski Teatr im. L. Kruczkowskiego, Zielona Góra, 1974; Kochany panie Ionesco, Stanisław Tym, reż. Stanisław Bieliński, Lubuski Teatr im. L. Kruczkowskiego, Zielona Góra, 1974; Płaszcz, Julian Tuwim (wg Mikołaja Gogola), reż. Zbigniew Poprawski, Opolski Teatr Lalki i Aktora im. Alojzego Smolki, Opole, 1975; Kalif Bocian, Věra Provazníková, reż. Władysław Tomasz Stecewicz, Telewizja Polska, Warszawa, 1975; Teatr Garlekina, anonimowe teksty rosyjskie, reż. Zbigniew Poprawski, Teatr Lalki i Aktora, Białystok,1979; Intryga i miłość, Friedrich Schiller,
reż. Janusz Sykutera, Teatr Dramatyczny, Legnica, 1979; W zielonej krainie Oz, Ernest Bryll, Małgorzata Goraj, Jan Skotnicki, reż. Piotr Szalsza, Teatr im. Stefana Żeromskiego, Kielce, 1982; Tristan i Izolda, Joseph Bédier, przekład Tadeusz Boy-Żeleński, reż. Bogdan Ciosek, Teatr Lalki Maski i Aktora „Groteska”, Kraków, 2006.
Kurator wystawy: Joanna Gościej-Lewińska