Putta to popularny motyw dekoracyjny w postaci małych, pulchnych, często uskrzydlonych chłopców, najczęściej ukazanych nago lub okrytych draperią. Ten urokliwy fenomen wzbogaca niezliczone dzieła nowożytnej sztuki europejskiej. W Italii – pod wpływem antyku – od 2. ćwierci XV wieku putta zawładnęły dekoracją architektoniczną, rzeźbą, malarstwem, grafiką, medalierstwem, tkactwem i ceramiką. O powodzeniu tego motywu zdecydowały z pewnością walory estetyczne oraz to, że putta nadawały się do przekazywania rozmaitych treści, poważnych i żartobliwych, pogańskich i chrześcijańskich, dobrych i złych.
„Motyw wywodzi się z antyku, a wykorzystywany był często w sztuce renesansu i baroku, kiedy to nadawano mu rozmaite treści nie tylko małych greckich erosów i ich łacińskich odpowiedników, zwanych amorkami lub kupidynami, a więc istot mitycznych, geniuszy lub duszków – pogańskich i chrześcijańskich, ale także rozmaitych duchowych mieszkańców chrześcijańskiego nieba, zwłaszcza małych aniołów, cherubinów i serafinów. Formę putta mają też wizerunki starożytnych bogów i postaci historycznych w wieku dziecięcym, np. greckiego Dionizosa, czyli łacińskiego Bachusa, przyszłego cesarza, Dzieciątka Jezus lub dziecięcego św. Jana Chrzciciela” – mówi prof. dr hab. Marcin Fabiański, kurator wystawy. Wystawa w Muzeum Narodowym w Krakowie prezentuje putta jako zjawisko w sztuce, skupiając się na okresie renesansu (głównie włoskiego i krajów niemieckich) i ukazując je na szerokim tle sztuki starożytnej oraz nowożytnej europejskiej. Wystawa to ponad sto eksponatów: oprócz architektury – ze zrozumiałych względów prezentowanej na wystawie jedynie pośrednio – gromadzi prace ze wszystkich wymienionych już dziedzin sztuki ze zbiorów polskich oraz europejskich. Eksplorując wystawę, zwiedzający będą mogli zobaczyć dzieła z paryskiego Luwru, londyńskiego Victoria and Albert Museum czy wiedeńskiego Kunsthistoriches Museum. Zaprezentujemy dzieła wybitnych twórców, m.in. Andrei Mantegni, Albrechta Dürera, Lorenza di Credi oraz prace warsztatów Andrei della Robbia, Lucasa Cranacha starszego czy Donatella.
»Wystawa „Uskrzydlone. Putta w sztuce renesansu” należy do nielicznych prezentacji powszechnej sztuki nowożytnej w Muzeum Narodowym w Krakowie i już z tego względu zasługuje na wyróżnienie. (…) To wyjątkowe wydarzenie muzealne oparte na nowatorskich ideach i interpretacji sztuki renesansu, wybiegające poza standard analogicznych wystaw w wielu muzeach na świecie i prezentujące kanon kultury europejskiej z nieoczywistej i fascynującej perspektywy« (prof. dr hab. Andrzej Szczerski, dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie).
Kurator: prof. dr hab. Marcin Fabiański p
Fotografia u góry: 1. Francois Lemoyne, Amor porzucający Psyche, 1730-35, Muzeum Narodowe w Krakowie
Andrea della Robbia, Putto z tarczą herbową, warsztat, 1480, Staatliche Museen zu Berlin. Preussischer Kulturbesitz. Skulpturensammlung und Museum für