Spotkanie wybitnego malarza i rysownika – współczesnego pisarza ikon, z architektem wizjonerem – twórcą niezwykłych kościołów. Już od 7 stycznia 2023 w Bielsku-Białej.
Galeria Bielska BWA otwiera rok 2023 wyjątkową wystawą, prezentującą twórczość dwóch ważnych artystów: Jerzego Nowosielskiego – krakowskiego malarza, filozofa, pisarza ikon – oraz Stanisława Niemczyka, architekta znanego przede wszystkim z realizacji sakralnych, projektanta budynków w swoim rodzinnym mieście – Czechowicach-Dziedzicach, a także m.in. w Tychach, Katowicach czy Krakowie.
Na wystawie „Spotkanie” zostaną zaprezentowane projekty polichromii Jerzego Nowosielskiego dla tyskiego kościoła Ducha Świętego, znajdujące się w Muzeum Miejskim w Tychach, a także inne projekty sakralne mistrza przechowywane w Muzeum Ikon w Supraślu. Wizjonerskie projekty kościołów Stanisława Niemczyka zobaczymy w postaci szkiców, rysunków i makiet, skonfrontowanych z fotografiami zrealizowanych budowli.
Agata Smalcerz, kuratorka wystawy:
W 2023 roku mija 100 lat od narodzin Jerzego Nowosielskiego. Dokładnie w rocznicę urodzin artysty, 7 stycznia 2023 roku, Galeria Bielska BWA otwiera wystawę, która zaprezentuje współpracę słynnego malarza ze znakomitym architektem Stanisławem Niemczykiem w kościele Ducha Świętego w Tychach.
To Stanisław Niemczyk projektując kościół, który stał się jedną z ikon współczesnej architektury sakralnej, był inicjatorem zaproszenia w 1982 roku Jerzego Nowosielskiego, profesora krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, znanego z realizacji fresków, głównie w cerkwiach prawosławnych, do stworzenia programu ikonograficznego polichromii w kościele katolickim. Budynek kościoła Ducha Świętego w Tychach Żwakowie był projektem rewolucyjnym. Zrealizowany w latach 1978–1982 miał formę olbrzymiego namiotu, ze ścianami pozbawionymi okien, wyłożonymi wewnątrz drewnianymi deskami. Na ich surowej powierzchni Jerzy Nowosielski osobiście namalował kilkadziesiąt przedstawień, które tworzą całość odnoszącą się do symboliki chrześcijańskiej, uniwersalnej, ważnej zarówno dla religii prawosławnej, jak i katolickiej. W wydanym w 2022 roku albumie „Nowosielski na Śląsku” dr Krystyna Czerni opisuje wszystkie przedstawienia z tej świątyni, analizując ich formę i treść oraz kontekst dzieła.
W 2023 roku, 19 września, Stanisław Niemczyk obchodziłby 80. urodziny. Genialny architekt odszedł przedwcześnie 13 maja 2019 roku, zostawiając wiele budowli świeckich o znaczących walorach architektonicznych, ale przede wszystkim kilkanaście kościołów, które są niezwykłymi realizacjami na tle współczesnej architektury sakralnej. Nie wszystkie udało się ukończyć za życia ich projektanta; wciąż trwa budowa monumentalnego kościoła pw. św. Franciszka i św. Klary wraz z klasztorem Franciszkanów w Tychach Paprocanach, rozpoczęta w 2000 roku, a także kościołów: Ojca Pio w Tychach Mąkołowcu, Jana Pawła II w Pszczynie, Chrystusa Króla Wszechświata w Rawie Mazowieckiej. Nad dalszymi pracami w tych świątyniach czuwają Anna Niemczyk-Wojtecka i Robert Wojtecki z Biura Architektonicznego „ARS Architektura”, założonego przez Stanisława Niemczyka.
Wystawa będzie dostępna w dolnej sali Galerii Bielskiej BWA (ul. 3 Maja 11, Bielsko-Biała) w dniach od 7 stycznia do 26 lutego 2023. Wernisaż wraz z oprowadzaniem kuratorskim i pokazem filmów o Jerzym Nowosielskim zaplanowano na sobotę, 7 stycznia 2023 o godz. 16.00.
Wystawie towarzyszy bogaty program wydarzeń: projekcja cyklu dokumentalnego „Jerzy Nowosielski”, zrealizowanego w latach 2003–2004 przez Stanisława Kubiaka (7 stycznia 2023); sesja z udziałem dr Krystyny Czerni, prof. Leona Tarasewicza, inż. arch. Roberta Wojteckiego i o. Wawrzyńca Jaworskiego, poświęcona twórczości prof. Jerzego Nowosielskiego i Stanisława Niemczyka (21 stycznia 2023); cykl wykładów dr Krystyny Czerni (raz w miesiącu do czerwca 2023) oraz wspólne zwiedzanie kościołów w Czechowicach-Dziedzicach, Pszczynie i Tychach, z oprowadzaniem inż. arch. Roberta Wojteckiego (13 maja 2023). Szczegóły będą publikowane na bieżąco na stronie galeriabielska.pl.
Kuratorką wystawy jest Agata Smalcerz, dyrektorka Galerii Bielskiej BWA. Współpraca: dr Krystyna Czerni, Anna Niemczyk-Wojtecka, Krzysztof Morcinek.
Jerzy Nowosielski, urodzony 7 stycznia 1923 w Krakowie (zmarł 21 lutego 2011) – malarz, rysownik, scenograf, filozof i teolog prawosławny. Uważany za jednego z najwybitniejszych współczesnych pisarzy ikon, przedstawianych w metafizycznych kompozycjach figuralnych i pejzażach. Jest jednym z patronów 2023 roku, wybranych przez Sejm RP.
Stanisław Niemczyk, urodzony 19 września 1943 roku w Czechowicach-Dziedzicach (zmarł 13 maja 2019) – architekt, autor budynków handlowych, usługowych, mieszkalnych i sakralnych. Zasłynął jako twórca niezwykłych kościołów. Zdobywca wielu nagród i odznaczeń.
