„Sztuka zwana naiwną i co dalej… Recepcja myśli Aleksandra Jackowskiego w kolekcji Muzeum Śląskiego” opiera się na najważniejszej w polskiej literaturze przedmiotu pozycji autorstwa Aleksandra Jackowskiego „Sztuka zwana naiwną”. Jej kuratorem jest Sonia Wilk, kierownik Działu Plastyki Nieprofesjonalnej Muzeum Śląskiego w Katowicach.
Aleksander Jackowski (1929–2017) był najwybitniejszym polskim znawcą plastyki nieprofesjonalnej. Był współtwórcą Państwowego Instytutu Sztuki, gdzie kierował Pracownią Sztuki Nieprofesjonalnej, oraz redaktorem naczelnym kwartalnika „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa”. Był też wykładowcą w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Warszawskiego oraz kuratorem wielu wystaw.
Źródłem inspiracji dla wystawy są artykuły i wypowiedzi Jackowskiego na temat plastyki nieprofesjonalnej, a przede wszystkim album „Sztuka zwana naiwną”, będący prezentacją najwybitniejszych polskich twórców nurtu outsider art od dwudziestolecia międzywojennego do lat dziewięćdziesiątych XX wieku. Publikacja ta, mimo 25 lat od jej wydania, najobszerniej wyjaśnia specyfikę i różnorodność sztuki naiwnej. Mimo opisania szerokiego spektrum twórców Jackowski czuł potrzebę rozwinięcia tematu i zamierzał napisać kolejną książkę – „Sztuka zwana art brut”. Niestety nigdy się nie ukazała.
Wystawa, będąca również wspomnieniem o wybitnym polskim badaczu sztuki w stulecie jego urodzin, pokazuje także wpływ myśli Jackowskiego na tworzenie polskich kolekcji muzealnych sztuki naiwnej, amatorskiej, art brut i outsider art, a przede wszystkim na tworzenie kolekcji plastyki nieprofesjonalnej w Muzeum Śląskim. Poza pracami autorów, o których pisał Jackowski, pokazane są dzieła twórców współczesnych, którzy podobnie jak ich poprzednicy oryginalnością i siłą przekazu wyróżniają się na tle całego środowiska.
Ekspozycja jest podzielona na kilka sekwencji ukazujących charakterystyczne dla plastyki nieprofesjonalnej różnice dotyczące ekspresji twórczej, użytych środków wyrazu czy tematyki. Potwierdza to tezę Jackowskiego o braku możliwości ujednolicenia kryteriów odnoszących się do całego zjawiska sztuki naiwnej.
Muzeum Śląskie gromadzi plastykę nieprofesjonalną od swojej restytucji w 1984 roku. Ta stale uzupełniana kolekcja jest uważana za jedną z najbardziej reprezentatywnych w Polsce. Jest eksponowana na jedynej w Polsce tak okazałej wystawie stałej – w Galerii plastyki nieprofesjonalnej Muzeum Śląskiego. Instytucja jest członkiem European Outsider Art Association – organizacji zajmującej się badaniem i popularyzacją szeroko pojętej twórczości „outsiderów” sztuki. Jako jedyne w Polsce Muzeum Śląskie zostało także wymienione w publikacji „On the map. Exploring European Outsider Art”, prezentującej najważniejsze europejskie muzea i galerie o najciekawszych zbiorach z tego zakresu.
Wystawa przeznaczona dla osób powyżej 16. roku życia. Osoby młodsze powinny przebywać na jej terenie pod opieką i za zgodą pełnoletnich opiekunów.
(materiały prasowe)