Dla Sotera Jaxy-Małachowskiego, artysty urodzonego w Wolanowie koło Odessy na Ukrainie, pierwszym źródłem inspiracji twórczych stały się rodzime krajobrazy i widoki Morza Czarnego. Obdarzony talentem, naukę rozpoczął w Szkole Rysunkowej w Odessie. Następnie studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie (1892-94) i w Szkole Malarstwa i Rysunku Stanisława Grocholskiego w Monachium (1894-1900). Po zakończeniu edukacji zamieszkał na stałe w Krakowie; zawarł małżeństwo z Jadwigą Younga de Lenie. Dużo podróżował po Europie, wielokrotnie odwiedzał wyspę Capri i Wenecję. Regularnie bywał w rodzinnych majątkach na Kresach; czasowo mieszkał też w Zakopanem. W okresie międzywojennym niemal corocznie wyjeżdżał nad Bałtyk, gdzie tworzył kompozycje, które ugruntowały jego pozycję jako malarza marynisty. Brał udział w wielu wystawach, zyskując pochlebne recenzje krytyków i zainteresowanie publiczności.
Przez lata działalności artystycznej Soter Jaxa-Małachowski utrwalał w swoich obrazach otaczające go krajobrazy, opierając się na wnikliwej i rzetelnej obserwacji natury, stanowiącej lekcję wyniesioną z monachijskiej szkoły Stanisława Grocholskiego. Mamy przed sobą pejzażystę czystej krwi, o niezwykle rozległej skali wrażeń. (…) P. Małachowski jest raczej typem wirtuoza, wrażliwym na piękno przyrody i opierającym swą sztukę na sumiennych studiach – pisano o artyście. Prezentowana w Łodzi wystawa obejmuje bogaty i zróżnicowany tematycznie dorobek malarza, postrzeganego dotychczas niemal wyłącznie jako autora scen marynistycznych. Obok najbardziej znanych prac, ukazujących morze i bałtyckie plaże, pokażemy pejzaże tatrzańskie i kresowe, sceny rodzajowe, widoki Krakowa i portrety rodzinne. Wszystkie eksponowane prace i pamiątki pochodzą z kolekcji prywatnej Grzegorza Kudelskiego.
Katarzyna Łomnicka – kuratorka wystawy
(materiały prasowe)