Strajk!


14.08.2021 - 31.08.2021

W wystawie biorą udział: Krzysztof Baran, Marek Bogdaszewski, Tomasz Bogusławski, Jan Bokiewicz, Tadeusz Brzozowski, Edward Dwurnik, Stanisław Gajewski, Wiesław Gołuch, Jan Góra, Piotr Gumper, Krystyna Janiszewska, Jerzy Janiszewski, Michał Jędrczak, Roman Kalarus, Arkadiusz Karapuda, Magdalena Karłowicz, Wojciech Kołyszko, Bogdan Kraśniewski, Dorota Kuczma, Konrad Kwas, Gerard Lewandowski, Paweł Lewandowski-Palle, Krzysztof Mańczyński, Marek Markiewicz, Hanna Masojada, Jerzy Medyński, Tomasz Mistak, Piotr Młodożeniec, Stanisław Młodożeniec, Leszek Nadstawny, Łukasz Rayski, Antoni Rodowicz, Tadeusz Rupiewicz, Eugeniusz Skorwider, Eugeniusz Get Stankiewicz, Rafał Strent, Urszula Śliz, Ewa Trafna, Grzegorz Witek, Krzysztof Wróblewski, Leszek Wyczółkowski, Jacek K. Zieliński i kilku nierozpoznanych

 

Strajk – według „Słownika wyrazów obcych" (PWN, Warszawa 1999) – to: zbiorowe, dobrowolne zaprzestanie na pewien okres pracy przez pracowników jednego lub wielu zakładów, będące formą walki o zrealizowanie ich żądań ekonomicznych lub politycznych.
Lata 70. ubiegłego wieku – dziesięciolecie rządów Gierka i jego ekipy – kończył głęboki kryzys struktur władzy i gospodarki, społeczne rozgoryczenie i brak perspektyw na godne życie. Brakowało żywności, mieszkań, przysłowiowego „papieru toaletowego i sznurka do snopowiązałek". Wszystkiego.


1 lipca 1980 roku rząd wprowadził podwyżkę cen żywności. W kraju zaczęły wybuchać strajki. Szczególne miejsce w organizacji robotniczych buntów i ich natężeniu zajęła Lubelszczyzna. Od 8 do 24 lipca w Lublinie i regionie strajkowało ponad 50 tysięcy osób w 150 zakładach pracy. Władza zmuszona została do powołania komisji rządowej do rozpatrywania postulatów zgłoszonych przez lubelskich robotników i do podpisywania, po raz pierwszy w historii PRL, porozumień ze strajkującymi.


14 sierpnia 1980 roku rozpoczął się strajk w Stoczni Gdańskiej im. Lenina, który błyskawicznie podjęto w stoczniach i fabrykach Gdyni, Szczecina, Elbląga, Słupska, a następnie i innych miejscach w kraju. Oprócz żądań ekonomicznych, związanych z poprawą warunków życia, domagano się wolnych związków zawodowych. Toczyła się znacząca, rozważna gra o przyszłość kraju. Gra, którą wygrali robotnicy. Powstał niezależny, samorządny związek zawodowy SOLIDARNOŚĆ, narodził się spontaniczny ruch społeczny, który doprowadził do zmian ustrojowych i demokratyzacji życia publicznego. Strajki latem 1980 roku zmieniły bieg dziejów Polski.


Istotą działań artystycznych tamtego czasu było komentowanie robotniczych i rolniczych strajków i protestów, interpretowanie istniejących w przestrzeni społecznej ograniczeń, zła, niesprawiedliwości, prześladowań. Sztuka odzwierciedlała znaczenie sprzeciwu wobec panującego reżimu, występujących wynaturzeń, rozbudowanych ograniczeń wolności i niezależności. Pomagała w zrozumieniu zachodzących zmian, inspirowała do kolejnych przemian, uświadamiała, że o wolność i dobro trzeba walczyć każdego dnia. Artyści zwracali uwagę na społeczne problemy, niepokoje i rozterki, polityczną rzeczywistość; dokumentowali polską drogę do wolności, podkreślali znaczenie i konieczność dialogu.


Wystawa STRAJK! przypomina, że narodziny „Solidarności" poprzedzały Czerwiec '56, Marzec '68, Grudzień '70, Czerwiec '76, które wywołały nie tylko procesy przeobrażeń ustrojowych i społecznych, ale również przeobraziły warunki życia Polek i Polaków; spowodowały, że ludzkie działania ponownie stały się odzwierciedleniem myśli, emocji, marzeń i przekonań.

Kurator wystawy: Jerzy Brukwicki

Galeria Stalowa
(+48) 22 380 3443

Stalowa 26

03-426 Warszawa

14.08.2021 - 31.08.2021