Istota impresjonizmu. Rzeźby Rodina w Łazienkach Królewskich

Doceniony po wielu latach pracy, niezrozumiany przez publiczność i środowisko artystyczne francuski rzeźbiarz Auguste Rodin sławą mógł się nacieszyć dopiero pod koniec swojego życia. Dziś uważany jest za prekursora modernistycznej rzeźby. Trzy jego dzieła, należące do Państwowych Zbiorów Sztuki w Dreźnie, będziemy mogli oglądać w Łazienkach Królewskich od 15 lipca do 15 listopada 2022 r. Każde z nich prezentuje najważniejsze cechy niezwykle oryginalnego stylu tego artysty.
 
Na wystawie pt. Istota impresjonizmu. Rzeźby Rodina w Łazienkach Królewskich w Pałacu na Wyspie zobaczymy trzy dzieła Auguste’a Rodina z lat 80. XIX wieku. Wszystkie powstały w okresie, gdy artysta realizował swoje największe i dziś najbardziej znaczące dzieła. Będzie to: wykonana z marmuru rzeźba Ewa, a także dwa odlewy z brązu: Jean d’Aire, jedna z postaci monumentalnego pomnika Mieszczanie z Calais oraz Mały tors męski, należący do grupy dzieł, w których artysta inspirował się dziełami antycznymi oraz twórczością Michała Anioła. Wystawa przybliży nam wizję twórczą, jaką kierował się ten wybitny artysta, tworzący na przełomie XIX i XX wieku. Rodin postanowił skupić się na ulotności chwili i świetle. Nie chciał idealizować postaci, jak ówcześni twórcy akademiccy. Aby najlepiej oddać ruch i przestrzenność postaci, zaczął stosować zasady impresjonizmu, dotychczas stosowane przede wszystkim w malarstwie. Starał się najpełniej wyrazić wewnętrzne przeżycie przedstawianej postaci, co było wówczas nowatorskim podejściem do sztuki. Aby zostawić odbiorcy pole do wyobraźni, celowo nie dopracowywał niektórych części rzeźby.
 
Z wystawy dowiemy się, jak istotne dla Rodina były: materiał, ruch, stany emocjonalne człowieka oraz proces twórczy. W jaki sposób można wyrazić ruch powodowany przeżyciem wewnętrznym. Rodin bowiem wyróżniał ruch fizyczny oraz symboliczny, związany z przeżyciem. Jego styl długo był nierozumiany wśród publiczności i postrzegany jako prowokacyjny. Jednak spośród nowoczesnych rzeźbiarzy to właśnie Auguste Rodin wywarł największy wpływ na europejskich twórców. Wśród polskich artystów, zaliczających się to tego grona można wymienić m.in. Wacława Szymanowskiego (twórcę Pomnika Chopina w Łazienkach Królewskich), Xawerego Dunikowskiego, oraz Konstantego Laszczkę i Henryka Kunę. Ich dzieła można zobaczyć m.in. w Galerii Rzeźby Polskiej w Starej Oranżerii (Łazienki Królewskie).
 
Rzeźby na wystawie w Pałacu na Wyspie:
 
Ewa 
(ok. 1881, marmur), została zaprojektowana do nigdy nieukończonych monumentalnych "Wrót piekieł", symbolicznej wizji, zainspirowanej "Boską komedią" Dantego. Podczas pracy nad rzeźbą Rodin zauważył zmiany zachodzące w ciele modelki. Przed zakończeniem sesji okazało się, że jest ona w ciąży. To może tłumaczyć m.in. niedokończoną powierzchnię niektórych miejsc, zwłaszcza brzucha. Rzeźba nie stoi na postumencie, co zmusza widza do dzielenia przestrzeni z „Ewą”.
 
Jean d’Aire
Odlew z brązu (1884/86), będący kopią elementu z monumentalnego pomnika „Mieszczanie z Calais” (1884-1889). Pomnik miał upamiętniać tragiczne wydarzenie z historii Calais, kiedy to w trakcie oblężenia miasta w czasie wojny stuletniej sześciu mieszczan ofiarowało się na zakładników, by ocalić Calais. Pomnik wzbudził kontrowersje wśród mieszkańców i rady miasta. Spodziewano się klasycznego monumentu, przedstawiającego bohaterów w glorii i chwale. Rodin jednak skupił się na stanie emocjonalnym postaci: przerażeniu przed śmiercią i zarazem poczuciu rezygnacji. W ten sposób podkreślił heroizm szlachetnych mieszczan.
Ważna jest tu gra światłocieniem – powierzchnia rzeźb została stworzona tak, by powodowała wibracje światła.
 
Mały tors męski 
(lata 80. XIX wieku, brąz). Rodin na wielką skalę tworzył prace przedstawiające fragmenty ludzkiego ciała. One także cechowały się indywidualnym stylem artysty. Wieloletni sekretarz Rodina, Rainer Maria Rilke, gdy pierwszy raz wszedł do pracowni francuskiego mistrza, był zaskoczony mnogością rzeźbionych fragmentów ludzkiego ciała różnej wielkości. Na pierwszy rzut oka, prawie nic nie było skończoną całością. Jednak im bliżej się temu wszystkiemu przypatrywał, tym bardziej zaczynał czuć, że paradoksalnie owe rzeźby wydawałyby się mniej kompletne, gdyby były całe. W filozofii Rodina dostrzec można duży wpływ Michała Anioła.
Rzeźby Rodina przedstawiające ciało po raz pierwszy zostały zaprezentowane w 1889 r. na jego wspólnej wystawie z Claude Monetem, w Galerie Georges Petit w Paryżu.