Na wystawie „Środkowoeuropejska kultura stołu i królewskie srebra stołowe (XVI-XVIII wiek) z kolekcji Helga Matzke" zaprezentowane zostaną po raz pierwszy w Polsce, wyjątkowej urody oraz szczególnej wartości wyroby złotnictwa należące w przeszłości do rodów królewskich, carskich i książęcych.
Ekspozycja przedstawia szczególnie rzadkie przedmioty z zastaw stołowych takie jak sosjerki, solniczki, teryny, naczynia do picia a wśród nich czarki, pucharki, kielichy, kubki i kufle a ponadto dzbanki do kawy, herbaty i czekolady oraz naczynia do chłodzenia wina i kieliszków. Uwagę zwraca wyjątkowy nef, czyli statek na sól.
Wybrane obiekty pochodzą z zastaw stołowych dworów panujących m.in. Jerzego III króla Wielkiej Brytanii i Irlandii i króla Hanoweru, królów: Fryderyka II Wielkiego, Fryderyka Wilhelma III, Fryderyka Augusta III oraz carycy Katarzyny Wielkiej. Niektóre z naczyń w przeszłości wchodziły też w skład wysokiej klasy kolekcji należących do bogatych rodów np. Rothschildów. Stanowiły także ozdobę dawnych gabinetów sztuki.
Prezentowana kolekcja jest własnością rodziny Matzke, którą założyli Helga i Fred Matzke. Właściciele to znani na świecie niemieccy antykwariusze specjalizujący się w zabytkowym złotnictwie. Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka nawiązało z nimi kontakt kilka lat temu kupując solniczki do swoich zbiorów. Kontakty zaowocowały dalszą współpracą i prezentacją ich niezwykłej kolekcji na wystawie w Zamku Żupnym w Wieliczce.
Obok wielickiego Muzeum obiekty z kolekcji Helga Matzke posiada też Zamek Królewski na Wawelu – Państwowe Zbiory Sztuki. Dzięki uprzejmości dyrekcji wawelskiego zamku, zostaną one również pokazane na tej wystawie.
Wystawie towarzyszy obszerny katalog w języku polskim i angielskim, który w sposób interesujący i bardzo szczegółowy przedstawia cenne zabytki. Zawiera także ciekawe eseje niemieckich znawców tematu, dotyczące historii naczyń stołowych służących do podawania soli, napojów i potraw.
Organizator: Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka
Współpraca: Helga Matzke European Silver
Kurator wystawy: Klementyna Ochniak-Dudek
Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka jest zaliczane do największych muzeów górniczych na świecie. Istnieje już 70 lat. Posiada ekspozycje: w kopalni soli (na głębokości 135 m) i w Zamku Żupnym znajdującym się w pobliżu kopalni. Zamek w przeszłości był siedzibą zarządu i centrum administracyjnym solnego przedsiębiorstwa. Funkcję tę pełnił od końca XIII w. do 1945 r. Zarówno kopalnia soli jak i Zamek Żupny znajdują się na Liście UNESCO.
Muzeum gromadzi obiekty związane z produkcją soli w Polsce. Ponieważ sól podaje się w solniczkach dlatego, obok maszyn górniczych, narzędzi, okazów soli i sztuki górniczej, wielickie Muzeum kolekcjonuje również solniczki.
Sól w przeszłości była kosztowną przyprawą stąd naczynia do jej podawania wykonywano z cennych materiałów i bogato zdobiono. Solniczka pełniła też wtedy ważną rolę – wyznaczała miejsce przy stole dla najważniejszych osób na uczcie.
Wielicka kolekcja solniczek i naczyń przyprawowych obejmuje ponad 1000 obiektów i zaliczana jest do najcenniejszych na świecie. Ponad 300 z nich prezentowanych jest na wystawie stałej „Solniczki – małe arcydzieła sztuki” w Zamku Żupnym w Wieliczce (ul. Zamkowa 8).
Program towarzyszący wystawie na rok 2021
- 17.09: warsztaty „Senior w Muzeum” - „Sztuka złotnictwa”
- 18.09: zwiedzanie wystawy z kuratorem w ramach wydarzenia Europejskie Dni Dziedzictwa
- 17.10: warsztaty „Mama, Tata i Ja”- „Sztuka złotnictwa”
- 20.10: prelekcja „Skarbce czyli od splendoru po "świątynie sztuki” (przybliży tematykę skarbców panujących od czasów średniowiecza, jak również późniejsze zbiory sztuki, tzw. Kunstkammery) – kustosz K. Ochniak-Dudek
- 14.11: zwiedzanie wystawy z kuratorem
- listopad: zwiedzanie wystawy z kuratorem w ramach wydarzenia Dzień Otwartych Drzwi Muzeów
Program towarzyszący wystawie na 2022 rok
- 12.01 - prelekcja „Skarbce czyli od splendoru po "świątynie sztuki” (przybliży tematykę skarbców panujących od czasów średniowiecza, jak również późniejsze zbiory sztuki, tzw. Kunstkammery) – kustosz K. Ochniak-Dudek
Dwie pary srebrnych królewskich sosjerek z chochlami, serwis Jerzego III
Zestaw 12 królewskich pruskich świeczników srebrnych
Śląski renesansowy kufel z monetą saską i medalem z Rudaw, srebro złocone
Kubek renesansowy sztaplowany, srebro pozłacane
Czarka na wódkę, srebro złocone
Duży kubek z pokrywą wysadzany monetami, srebro częściowo złocone