Plakaty składające się na serię „Polska” powstawały w latach 2012–2019. Jest to więc całość zamknięta, zawierająca 163 tytuły prezentowanena wystawie w Muzeum Plakatu w Wilanowie, Oddziale Muzeum Narodowego w Warszawie. Do kolekcji przekazał je Leszek Jamrozik, powiernik i kustoszspuścizny artysty.
Cykl „Polska” jest oryginalnym konceptem Ryszarda Kai. To zarazem diariuszpodróży sentymentalnych z różnych okresów życia, jak i przywołanie prywatnychwspomnień artysty. W metodzie twórczej Kai dominującą rolę odgrywahumorystyczna metaforyka wizualna. Towarzyszy jej skłonność do posługiwania się plastycznym kalamburem, a na poziomie retoryki często pojawiają się metonimie, hiperbole i elipsy. Wiele odniesień nie jest formułowanych wprost.
Na poziomie warsztatu graficznego, obok malarskich gestów, przedstawieniatworzą fotomontażowe inkrustacje, kolaże, kontaminacje, a nawet cytaty z pracZbigniewa Kai, ojca artysty. Miejsca – bo to nie tylko miasta, miasteczka, dzielnice,wsie, ale także regiony, relikty geologiczne, rezerwaty przyrody, parki narodowe etc. – widziane są przez pryzmat osobistych wspomnień Kai. Następnie sąprzewrotnie rewaloryzowane i zyskują nową reprezentację.
Ta zmiana figur i konwencji, zmienność optyki widzenia czy przestawienieakcentów w dużym stopniu generowała popularność serii. Motywem osiowym jestsam tytuł „Polska” – graficznie potraktowany jako wielojęzyczna nazwa naszegokraju, zapisana w różnych alfabetach. To Polska jako całość – w domyśle prywatnaojczyzna – organizuje projekcję wspomnień artysty. Autor przedstawił zabawną grę form plastycznych, odwołującą się często do pospolitych skojarzeń z konkretną miejscowością, nie stroniąc także od charakterystycznych atrybutów kolorytu lokalnego, a nawet znaków ugruntowanej tam tradycji artystycznej.
Tworzeniu nowej identyfikacji miejsc, na przekór ich dotychczasowym wizerunkom, towarzyszyła równolegle osobista narracja w formie mikrohistorii, o jednoznacznie afirmatywnej wymowie, zamieszczonych na stronie autorskiej na Facebooku. Ichnowe odczytanie było osnute na zaskakujących powiązaniach i zabiegachformalnych, a także na odkrywaniu walorów tkwiących w szczegółach, które niekiedy można przeoczyć lub nigdy ich nie rozpoznać.
Ryszard Kaja był malarzem, scenografem, grafikiem, ilustratorem, fotografem oraz projektantem kostiumów, wnętrz i opraw plastycznych wystaw. StudiowałwPaństwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Poznaniu (obecnie Uniwersytet Artystyczny). Dyplom z malarstwa obronił w pracowni NorbertaSkupniewicza w 1984 roku. Był głównym scenograf w Teatrze Wielkim w Łodzi, Operze i Operetce w Szczecinie i Teatrze Wielkim im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu, projektował także kostiumy. Współpracował z Operą Wrocławską, Polskim Teatrem Tańca, Teatrem Muzycznym w Łodzi, Operą Narodowąw Warszawie oraz wieloma instytucjami zagranicznymi – we Francji, Niemczech,Brazylii, Argentynie, Izraelu i Egipcie. Stworzył ponad dwieście scenografii dospektakli teatralnych, operowych, baletowych, także telewizyjnych i filmów. Od lat80. projektował plakaty, głównie teatralne. Sławę i popularność przyniosła mu seria zatytułowana „Polska”. Kaja zajmował się także projektowaniem wnętrz m.in. pasażu w Starym Browarze w Poznaniu i scenografii wystaw, głównie dla MuzeumNarodowego w Poznaniu. Brał udział w licznych zbiorowych wystawach plakatów, był laureatem wielu nagród i wyróżnień. Pracował też jako juror cyklicznychkonkursów w dziedzinie plakatu.
Kurator wystawy: Mariusz Knorowski