Natura i codzienność upływająca w jej rytmie, polityka i ekonomia, religia i społeczne wartości, podróże i wizja słonecznej Italii, wreszcie – bogactwo środków wyrazu. Wokół tych zagadnień zbudowano narrację wystawy XVII-wiecznego malarstwa holenderskiego i flamandzkiego w Muzeum Narodowym w Warszawie. Na ekspozycji zostanie zaprezentowana kolekcja należąca do Towarzystwa Ubezpieczeniowego ERGO Hestia. Wystawę dopełniają dzieła ze zbiorów MNW.
Ekspozycję podzielono na siedem sekcji („spojrzeń”).
Pejzaże, martwe natury, sceny rodzajowe przedstawiono w kontekście politycznych, ekonomicznych oraz artystycznych przemian epoki. Propozycje te nie są jednak arbitralne. Zapraszamy widzów do poszukiwania własnych perspektyw, które pozwolą lepiej zrozumieć przeszłość zapisaną w dziełach dawnych mistrzów.
Aleksandra Janiszewska, kuratorka wystawy
Na ekspozycji zaprezentowane zostaną 52 prace (10 z MNW i 42 z kolekcji prywatnej), namalowane przez artystów takich jak Salomon van Ruysdael, David Teniers młodszy, Jan Porcellis, Gabriel Metsu i Jan Breughel młodszy.
Unikatowa kolekcja
Początki kolekcji dzieł sztuki dawnej Towarzystwa Ubezpieczeniowego ERGO Hestia sięgają roku 2008. Zbiór ten jest unikatem w skali kraju. Prywatni kolekcjonerzy korporacyjni w Polsce najczęściej gromadzą bowiem dzieła sztuki nowoczesnej. Część prac należących do ERGO Hestii jest sygnowana przeztwórców, co podnosi wartość kolekcji.
Codzienność, natura i pejzaż
Jedną z najważniejszych cech malarstwa holenderskiego w XVII wieku jest wyraźny podział gatunkowy. Pejzaże ukazywały piękno rodzimej przyrody i rytm codziennego życia, popularnością cieszyły się sceny marynistyczne, widoki miast, obrazy wnętrz kościelnych, różnorodne sceny rodzajowe i martwe natury. Podejmowane przez artystów tematy wynikały z potrzeb odbiorców, którzyposzukiwali dzieł nie tylko pięknych, ale również skłaniających do refleksji.
Prezentowane na wystawie malarstwo kształtowało się w nowej sytuacji politycznej i religijnej. Mieszczańskie, protestanckie społeczeństwo Północnych Niderlandów cieszyło się dopiero co wywalczoną wolnością spod hegemonii katolickiej Hiszpanii. Przyjęcie kalwinizmu jako religii państwowej znalazłoodzwierciedlenie w sztuce. Protestantyzm nie uprawia kultu świętych, dlatego obrazy zniknęły z wnętrz kościołów. Przedstawienia religijne stanowiły bezpośrednią ilustrację tekstu Biblii i zdobiły głównie wnętrza prywatne.
Bogactwo znaczeń
XVII-wiecznych miłośników sztuki charakteryzowało zamiłowanie do rozwiązywania zagadek ukrytych w malarskich kompozycjach. Odczytanie przekazu zawartego w kumulacji przedmiotów codziennego użytku wymagałood odbiorcy szerokiej wiedzy humanistycznej, znajomości Biblii i bystrego umysłu.
Fascynacja Italią i grą światła
Artyści, których prace można zobaczyć na wystawie, tworzyli w Antwerpii oraz w Amsterdamie, Hadze, Utrechcie, Haarlemie, Lejdzie i Rotterdamie. Jednak inspiracji poszukiwali także w słonecznej Italii. Rzym, będący ówcześnie stolicą sztuki, wyznaczał nowe trendy, które podejmowali także artyści na Północy.W ich dziełach można odnaleźć nie tylko fascynację alpejskim krajobrazem, ale i na nowo odkrywaną kulturą antyczną.
Podróż w czasie w MNW
Muzeum Narodowe w Warszawie może poszczycić się największą w Polsce, liczącą ponad 900 prac kolekcją malarstwa holenderskiego i flamandzkiego. Jej reprezentatywna część stale pokazywana jest w Galerii Sztuki Dawnej MNW. Galeria i wystawa Różne spojrzenia. Malarstwo holenderskie i flamandzkie zkolekcji ERGO Hestii stwarzają niepowtarzalną okazję, by zanurzyć się w klimat XVII-wiecznych miast, szlacheckich dworów i magnackich rezydencji.
Kuratorka wystawy: Aleksandra Janiszewska / MNW
Abraham Willaerts (ok. 1603–1669), Statki u skalistego wybrzeża podczas sztormu, 1644, obraz na płótnie, Kolekcja ERGO Hestii
Sebastiaan Vrancx (1573–1647), Alegoria lata, ok. 1618, obraz na desce Kolekcja ERGO Hestii
Willem Claesz. Heda (1594–1680), Martwa natura z nautilusem, ostrygami i srebrną solniczką, ok. 1660–1663, obraz na desce, Kolekcja ERGO Hestii
Barent Fabritius (1624–1673), Izmael, ok. 1653, obraz na płótnie, Kolekcja ERGO Hestii
Gabriel Metsu (1629–1667), Notariusz ostrzący pióro we wnętrzu, ok. 1653, obraz na desce, Kolekcja ERGO Hestii
Salomon van Ruysdael (ok. 1600/3–1670), Pejzaż z przeprawą na rzece, 1649?, obraz na płótnie, Kolekcja ERGO Hestii
Cornelis Beelt (przed 1612–po 1664), Pejzaż zimowy z postaciami jeżdżącymi na łyżwach, obraz na desce, Kolekcja ERGO Hestii
Gijsbrecht Leytens (1586–pomiędzy 1642 a 1657), Pejzaż zimowy, obraz na płótnie, Kolekcja ERGO Hestii
saac van Ostade (1621–1649) Pejzaż zimowy z postaciami na zamarzniętej rzece ok. 1642–1649 obraz na desce Kolekcja ERGO Hestii
David Teniers młodszy (1610–1690), Scena przy studni ok., 1640–1645, obraz na desce, Kolekcja ERGO Hestii
Joos de Momper młodszy (ok. 1564–1635) Pejzaż górski ze sceną odpoczynku podczas ucieczki do Egiptu obraz na desce Kolekcja ERGO Hestii
Jacob Adriaensz Bellevois (1621–1676), Statki u holenderskiego wybrzeża, 1658, obraz na płótnie, Kolekcja ERGO Hestii
Jacob Adriaensz Bellevois (1621–1676), Statki u holenderskiego wybrzeża, 1658, obraz na płótnie, Kolekcja ERGO Hestii
Hendrick de Meijer (ok. 1620–po 1689), Statki i łodzie na Mozie, w oddali widok Dordrechtu z Grote Kerk, obraz na desce, Kolekcja ERGO Hestii
Pieter van de Venne (1615/1624–1657), Kwiaty w wazonie, muszlami i zegarkiem, obraz na płótnie, Kolekcja ERGO Hestii
François Ryckhals (1609–1647), Scena w karczmie, obraz na desce, Kolekcja ERGO Hestii