Wystawa łączy dwa projekty: grę „Państwo” Michała Slezkina i głośny ostatnio komiks Jacka Świdzińskiego pt. „Festiwal”.
Wspólną prezentację autorskich projektów Michała Slezkina i Jacka Świdzińskiego kuratorka wystawy Agata Smalcerz tytułuje pojęciem używanym i nadużywanym w powojennej Polsce, państwie – podobnie jak inne państwa bloku wschodniego – uzależnionym od ZSRR. Był to okres nazywany „zimną wojną” (1947–1991), okres światowych napięć, rywalizacji ideologicznej, politycznej, gospodarczej i wojskowej pomiędzy ZSRR i blokiem wschodnim a demokratycznym, „niekomunistycznym” światem zachodnim.
Agata Smalcerz:
„Państwo” to rozgrywająca się na wielu płaszczyznach i w różnych kontekstach czasowych gra, rozpoczęta w roku 1947 przez 15-letniego Bohdana Slezkina, ojca artysty, i grupę jego kolegów z Liceum Stefana Batorego w Warszawie, m.in. Jerzego Siewierskiego, Leszka Szymańskiego i Tadeusza Strumffa, późniejszych założycieli i redaktorów czasopisma „Współczesność”, kontynuowana w latach 70. XX wieku z synem Michałem oraz Jerzym Siewierskim i jego synem Wojciechem. Zabawa ta polegała na tworzeniu fikcyjnych bytów politycznych i rozgrywaniu oficjalnych oraz nieoficjalnych relacji między nimi. Świadectwem tej działalności jest zestaw figurek tworzących społeczeństwa wymyślonych Państw oraz zbiór dokumentów archiwalnych, będących uniwersalną parodią oficjalnej polityki.
„Festiwal” to najsłynniejszy ostatnio polski komiks autorstwa Jacka Świdzińskiego, nagrodzony w tym roku Paszportem „Polityki” w kategorii Książka. W przeciwieństwie do fikcyjnych bytów „Państwa” – „Festiwal” opiera się na faktycznie zorganizowanym w 1955 roku w Warszawie V Międzynarodowym Festiwalu Młodzieży i Studentów, w którym wzięło udział ok. 30 tysięcy młodych ludzi ze 114 państw, w tym z krajów kapitalistycznych i krajów Trzeciego Świata, oraz ok. 150 tysięcy delegatów z Polski. Festiwal przyczynił się w znacznym stopniu do wydarzeń października 1956 roku. Autor komiksu oparł scenariusz „Festiwalu” na archiwach, wykorzystując w poszczególnych scenkach faktyczne wydarzenia festiwalowe.
Wystawa łączy trójwymiarowe kompozycje Michała Slezkina, prezentujące poszczególne rytuały dyplomatyczne oraz wybrane scenki komiksu „Festiwal” z bogatym archiwum zebranym przez Jacka Świdzińskiego, dokumentującym jego inspiracje. Widzowie zostaną także zaproszeni do udziału w grze w „Państwa”, w której mogą wykorzystać postacie z jednego lub drugiego archiwum albo też stworzyć własne kompozycje.
Wernisaż wystawy, połączony z oprowadzaniem kuratorsko-autorskim, odbędzie się w piątek, 12 kwietnia 2024 roku o godz. 18.00 w Galerii Bielskiej BWA.
Wystawie towarzyszą liczne wydarzenia. Już dzień po wernisażu, w sobotę 13 kwietnia 2024 roku o godz. 12.00, galeria zaprasza na spotkanie z Jackiem Świdzińskim, zatytułowane Czy Wojciech Fangor namalował kopię „Guerniki” na Festiwal? Autor komiksu opowie o archiwach, które spenetrował w ciągu dwóch lat przygotowań do wydania „Festiwalu”, o „Guernice” Pabla Picassa oraz o bielskich akcentach związanych z V Festiwalem Młodzieży i Studentów w 1955 roku. Będzie to również okazja do rozmowy z autorem i do zdobycia autografu. Spotkanie poprowadzi Agata Smalcerz – kuratorka wystawy „Pokój”.
W piątek, 10 maja 2024 roku o godz. 16.00 w pobliskiej Willi Sixta rozpocznie się sesja naukowa Dwutygodnik „Współczesność”. Twórcy i spadkobiercy, połączona z wernisażem prac Bohdana Slezkina, ojca Michała.
W ostatni weekend trwania wystawy, 1 i 2 czerwca 2024 roku, Galeria Bielska BWA wraz z Grupą Maszin organizują Weekend z komiksem. Podczas wydarzenia odbędą się warsztaty i spotkania z twórcami.
Ponadto Galeria Bielska BWA zaprasza do udziału w stałych cyklach oprowadzań. W kwietniu będą to: oprowadzanie dla rodzin z dziećmi (niedziela, 21 kwietnia 2024, godz. 12.30), oprowadzanie w języku ukraińskim (środa, 24 kwietnia 2024 roku, godz. 16.00), Oprowadzanki – z niemowlakiem na wystawę (piątek, 26 kwietnia, godz. 10.00). Szczegóły na stronie galeriabielska.pl
„Pokój” to nie jedyna nowa wystawa Galerii Bielskiej BWA. Również w piątek, 12 kwietnia 2024 roku o godz. 17.00, w Klubokawiarni Aquarium odbywa się wernisaż wystawy szklanych grafik Angeliki Zajdlic. Dzień wcześniej, w czwartek 11 kwietnia, o godz. 14.00 galeria zaprasza do Willi Sixta na wernisaż wystawy „Szczegóły i epizody – Szymborska typograficznie”. W kolejnym tygodniu, w piątek 19 kwietnia o godz. 18.00, rozpoczyna się prezentacja prac Adama Kozickiego, Kaspra Lecnima i Irminy Rusickiej, zatytułowana „Wiesz co cię boli”.
Fotografia u góry: Michał Slezkin, Witryna, 2014, fot Szymon Rogiński
Jacek Świdziński, FESTIWAL, Wydawnictwo Kultura Gniewu 2023, fragment komiksu