Piotr Nowak to artysta średniego pokolenia działający na międzynarodowej scenie artystycznej, absolwent Wydziału Ceramiki i Szkła Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu oraz Wydziału Sztuk Wizualnych Narodowej Akademii Sztuk Pięknych w Oslo. Swoje prace pokazywał m.in. w Korei Południowej, Wenezueli, na Tajwanie, w Portugalii, Belgii, Hiszpanii, Danii i Norwegii. Obecnie mieszka i pracuje w Oslo. Sławę przyniosły mu wielkoformatowe prace architektoniczno-rzeźbiarskie wpisane w przestrzeń publiczną norweskiej stolicy. Ponaddwutonowy ceramiczny mózg stał się w Oslo rozpoznawalnym punktem spotkań i tłem pamiątkowych fotografii, a olbrzymie dwunastometrowe binokle ze stali kwasoodpornej zawisły na ścianie norweskiej szkoły. Wiele realizowanych przez Nowaka dzieł nie mieści się w tradycyjnej pracowni. Artysta tworzy je w halach i zakładach produkcyjnych skąd wyruszają w świat.
Esencja zgrzytu ma charakter przekrojowej podróży przez twórczość Nowaka, a tym samym przez różne historie, których doświadczył on w latach 2008–2022. Aranżacja ekspozycji oparta jest na metodycznie podzielonej przestrzeni, w której budowaniu napięcia służy gradacja prac, od lżejszych „emocjonalnie” ulokowanych bliżej wejścia, do cięższych, wręcz intymnych, w głębi galerii. Najstarsze z eksponowanych dzieł powstało w czasie studiów, w ramach rocznego stypendium artystycznego na Uniwersytecie w Porto w Portugalii, najmłodsze zrealizował artysta w Orońsku.
Wystawa stanowi zwieńczenie projektu prezentowanego w latach 2019–2020 w Galerii Sztuki w Olsztynie oraz Centrum Sztuki i Nauki Stara Kopalnia w Wałbrzychu. Orońska edycja obejmuje kameralne rzeźby z ceramiki oraz instalacje intermedialne zrealizowane przez Piotra Nowaka w ramach rezydencji artystycznych m.in. w Korei Południowej, Chinach i Francji, obiekty interaktywne, projekcje wideo, dokumentację monumentalnych działań plenerowych oraz autorskie eksperymentalno-edukacyjne warsztaty z percepcji rzeczywistości wirtualnej.
Twórczość Nowaka cechuje empiryczne podejście do medium ceramicznego, które wymaga precyzji w rzemiośle. Artysta redefiniuje potencjał gliny w systemie modułowym oraz wyznacza nowe granice wytrzymałości tego materiału. Za sprawą swoich prac pragnie zwrócić uwagę odbiorcy m.in. na istnienie systemów warunkujących sposób postrzegania, związki między zmysłową percepcją a zdolnością ludzkiej wyobraźni oraz granice między sprzecznościami, które drzemią w człowieku.
Wystawie towarzyszy bogato ilustrowane wydawnictwo albumowe zrealizowane wspólnie przez: Galerię Sztuki w Olsztynie, Centrum Sztuki i Nauki Stara Kopalnia w Wałbrzychu oraz Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Kurator: Anna Podsiadły
Wystawa jest sfinansowana ze środków MKiDN.