Rafa, rozgwiazdy, kołyszące się kwiaty... Znajdujemy się w podwodnym świecie. Błysk lusterka, ząbki grzebienia, podłączony mikrofon? Mogą nas zaskoczyć na dnie oceanu, ale to właśnie po nie sięga Syrena na haitańskiej fladze vodou „La Sireine Soleil” autorstwa Jean-Baptiste’a Jean-Josepha. To królowa wszystkich wód, spokojnych i wzburzonych, słodkich i słonych, a także uosobienie kobiecej siły. Opowieści przypisują jej symbole próżności jako rekwizyty, ale czy to nie właśnie lustra skłaniają nas do refleksji, spojrzenia w głębiny siebie? Mieni się lusterko, mieni się woda, mieni się ogon Syreny, powoli rozmywa się wzrok.
Zainspirowana otoczeniem Syreny Olga Wolniak maluje obraz „Lasirene”.
Praktyka przenoszenia wzorów z dywanów, kilimów, makatek czy gobelinów towarzyszy artystce już trzy dekady i niezmiennie przywołuje żmudną, powtarzalną pracę wykonywaną przy tworzeniu rękodzieła. Gęsto kładzione, krótkie pociągnięcia pędzla odwołują się do faktury reprezentowanych tkanin, a także odzwierciedlają monotonną, często nisko płatną i anonimizowaną pracę. Tym razem Wolniak zwraca uwagę na działalność haitańskich rękodzielników, obecnie zmuszanych do opuszczenia swoich pracowni i zaniechania dalszej działalności w obliczu przemocy ogarniającej stolicę kraju.
Ważnym motywem w twórczości artystki jest też duchowość. Jak sama zauważa: „Cywilizacje z czasów początku człowieczeństwa, ale i małe dzieci, nie rozróżniają elementów świata na duchowe i materialne. Duchy i dusze należą nie tylko do ludzi, ale także do zwierząt, roślin, kamieni, gór, rzek i morza. Duszę można też przypisywać pojęciom abstrakcyjnym, takim jak słowa i obrazy.” Motywy religijne (jak meil, czyli sukienka na Torę) pojawiają się w jej twórczości w formie symboli nie związanych z instytucjami, a otwartych na interpretacje i odczucia oglądających. Do języka wizualnego czerpiącego z wielu kręgów kulturowych Wolniak dodaje teraz podwodne życie towarzyszące Pani Wód.
Na wystawie do haitańskiej Syreny dołącza Pan Agwe reprezentujący bogactwo i nieposkromioną moc oceanu, utrzymujący statki na powierzchni, a jednocześnie sprawujący opiekę nad żeglarzami i rybakami, gotowy stanąć w obronie wyspy. W podwodnym świecie znajdziemy też magika Simbi noszącego różne przydomki: „Dwie Wody” jednoczy cały świat odnosząc się jednocześnie do wszechobecnych wód słodkich i słonych, a „Wodny” sprawuje pieczę nad życiodajną wodą czystą. Artystyczne interpretacje sylwetek duchów malowane na kartonach utrzymane są w konwencji i estetyce zaczerpniętej między innymi z ozdobnych flag vodou czy malowideł zdobiących ściany niektórych świątyń.
Sensacyjne doniesienia o politycznych wydarzeniach niekiedy zagłuszają zdobycze kultury i sztuki. Zestawienie malarstwa Olgi Wolniak z pracami twórców z Haiti pozwala wyeksponować wartość i różnorodność pracy rękodzielników i zwrócić uwagę na bogactwo kultur, których są owocem.
Artystki i artyści: Jean-Baptiste Jean-Joseph, Olga Wolniak, szkoła Charles Art Jerry
Kurator: Maria Prokesz
Organizatorzy: Galeria Jednostka, Fundacja Asoto Partner: Artesola Gallery
Kontakt: Katarzyna Sagatowska, sagatowska@jednostka.com, +48 502 22 55 22
Wystawa czynna: środy–soboty 14.00–18.00 lub po umówieniu
