Idea przewodnia i tematyka
Wystawa „Śmierć wieloryba” jest wyjątkowym efektem współpracy Muzeum Współczesnego z Norbertem Delmanem (ur. 1989), warszawskim rzeźbiarzem i performerem, a także twórcą wideo, instalacji i grafik. Pomysł na instalacje prezentowane w MWW zrodził się podczas spotkania w jego budynku, którego charakterystyczna przestrzeń ukierunkowała, zdaniem artysty, jego poszukiwania. Nadszedł odpowiedni moment, żeby zasłyszana kiedyś przez Delmana nostalgiczna opowieść zmaterializowała się.
Zaistniała sytuacja wystawiennicza jest na poły groteskowa: Delman każe odbiorcom eksplorować zwłoki morskiej bestii. Trzeba jednak przyznać, że zarazem przekonująco zachęca do podjęcia się tego zadania, a nawet do empatyzowania z padłym ssakiem. Uniwersalna narracja o potrzebie bliskości i zrozumienia łączy się tutaj z zawoalowaną krytyką współczesnego świata. Nostalgiczny przekaz jest też przyprawiony szczyptą ironii, co czyni go ciekawą, cyniczno-romantyczną mieszanką.
Narracja i aranżacja przestrzeni
Narracyjny pretekst w postaci wielorybiego cielska i umiejętność tworzenia teatralnego wrażenia dały doskonałą sposobność, aby zobaczyć charakterystyczną dla warszawskiego rzeźbiarza wrażliwość na przestrzeń. Zawiesza on na stalowych żebrach pomalowane aerografem „wykwity” – wycięte z płyt MDF kolorowe formy. Są one organiczne, przypominają morskie stworzenia, mają w sobie również coś z pełgających ogników. W imaginarium Delmana stanowią wyraz „poetyki skondensowanej nostalgii”, która odłożyła się w takim kształcie w ciele samotnego wieloryba. Symboliczny jest też fakt, że artysta wykonał „wykwity” z odrzuconych resztek pozyskanych z zakładów produkcyjnych – transformując je w rzeźby.
Edukacja i interakcja
Transformacja okazuje się także kluczowym procesem, który przejdzie sama wystawa. W swojej drugiej odsłonie – poprzedzonej performansem – rozwinięta zostanie jej wyjściowa narracja. Artysta zetnie rzeźby ze stalowych żeber, a następnie umieści je na podstawach i wyeksponuje na skrzyniach transportowych. Dokonane zostanie więc symboliczne przekształcenie masy dóbr pozyskanych z wieloryba w produkt rynkowy. Tym samym wystawa zyska walor autotematycznego komentarza dotyczącego sposobu funkcjonowania w świecie artystycznym i jego zależności od systemu społeczno-ekonomicznego.
Oprócz performansu, zaplanowane są następujące wydarzenia i działania towarzyszące:
• Warsztaty, wykłady i panele dyskusyjne;
• Oprowadzanie autorskie,
• Publikacja katalogu wystawy, wraz z dokumentacją performansu;
Podsumowanie
We wrocławskiej instalacji znalazły wyraz dotychczasowe poszukiwania i praktyki twórcze Norberta Delmana. Łączą się w niej doświadczenia wyniesione z Pracowni Działań Przestrzennych Mirosława Bałki, wrażliwość na kolor wypracowana w wieloletniej praktyce graficznej oraz performatywne zacięcie – wyraźnie obecne i stale powracające w jego dziełach już od pracy dyplomowej obronionej na warszawskiej ASP. Artysta pozostaje także spójny w warstwie ideowej – jak mówi: „wystawa ta jest jak jeden z wierszy w tomie”. Ów tom stanowi, współczesną odsłonę uniwersalnej poezji o trudach człowieczeństwa.
NORBERT DELMAN (ur. 1989) – warszawski artysta wizualny i performer. Absolwent pracowni Mirosława Bałki na ASP w Warszawie (2014). Jego prace były prezentowane w Polsce (m.in. w MOCAK-u, CSW Zamek Ujazdowski, Muzeum Sztuki Narodowej, Galerii „Foksal”) i za granicą (m.in. w MODEM CCA w Debreczynie, Ludwig Múseum w Budapeszcie, Gustav Seitz Museum w Trebnitz). Uczestnik licznych zagranicznych rezydencji artystycznych i laureat konkursów, stypendysta Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2016). Jego prace znajdują się w kolekcjach publicznych, m.in. w Muzeach Narodowych w Warszawie i Lublinie.