I ogień i popiół to solowa wystawa współczesnego ukraińskiego artysty i aktywisty Nikity Kadana. Poza wyborem instalacji, fotografii, rysunków i rzeźb z ostatnich kilku lat, zobaczymy nowe realizacje, które bezpośrednio odnoszą się do trwającej od 2014 roku wojny w Ukrainie. Muzeum Sztuki w Łodzi wraz z ikoniczną Salą Neoplastyczną stanie się również przestrzenią, gdzie zostanie opowiedziana na nowo skomplikowana historia sztuki awangardowej, która często przekracza jednoznaczne tożsamości narodowe.
Głównym tematem podejmowanym przez Kadana jest historia Ukrainy: w jej społecznym, politycznym i przede wszystkim artystycznym wymiarze. Artysta sięga do historii ukraińskiej awangardy, żeby badać polityczne paradoksy przeszłości. W swojej pracy korzysta zarówno z konkretu archiwów, jak i poetyckiej wyobraźni. Przy ich pomocy odtwarza biografie ukraińskich awangardystów i XX-wieczne monumenty. Sięga również po elementy architektury i wystroju wnętrz dobrze znane z życia w państwie byłego bloku wschodniego. Komoda ze szklaną witrynką czy ozdobna krata okienna, stają się u Kadana punktem wyjścia do opowiedzenia o tym, jak codzienne i prywatne łączy się z polityką i historią.
Prace Nikity Kadana są muzealnymi eksponatami, materialnymi dowodami, pokazującymi odbicia przeszłości w aktualnych wydarzeniach. Na wystawie zobaczymy zarówno odległe echa rewolucji 1905 roku, jak i obrazy trwającej obecnie wojny. Unikalną rekonstrukcję Gabinetu Abstrakcji El Lissitzky’ego, pozostałą po wystawie Awangardowe muzeum, wypełnią obrazy zniszczonego bombardowaniami Kijowa i wybór prac z kolekcji Muzeum. Natomiast w Sali Neoplastycznej strzaskane kulami witraże przypomną o wydarzeniach, które miały miejsce w 2014 roku w obwodzie donieckim.
Tytuł wystawy odwołuje się do słów francuskiego socjalisty Jeana Jaurès’a: „Z historii ogień należy brać, nie popiół…”. Nikitę Kadana, poza rewolucyjną energią „ognia” równie mocno interesuje „popiół historii” i to w jaki sposób krytycznie pracujemy z przeszłością. Oprócz prac Nikity Kadana na wystawie pojawią się prace następujących artystek i artystów, pochodzące z kolekcji Muzeum Sztuki w Łodzi: Theo van Doesburg, Jean Hélion, Bolesław Utkin, Henryk Stażewski, Władysław Strzemiński, Samuel Szczekacz, Magrit Reich-Sielska, Marek Włodarski, Georges Vantongerloo.
I ogień, i popiół prezentujemy na jednym piętrze z wystawą zbiorową Obywatele kosmosu. Anton Vidokle z Veroniką Hapchenko, Fedirem Tetianyczem i Kolekcją Międzynarodowego Instytutu Kosmizmu. Sugerujemy by zwiedzać je razem. Oba projekty otwiera prezentacja szkiców i asamblaży ukraińskiego artysty Fedira Tetianycza.
Kuratorki wystawy: Alona Karavai, Agnieszka Pindera, Anna Potiomkina