Mirosław Filonik, jak sam mówi, trzyma się przyzwyczajeń do geometrii. Formy przestrzenne konstruuje w oparciu o linie proste i podstawowe figury geometryczne. Zwielokrotnia ich rytmiczne układy tworząc mniej lub bardziej skomplikowane struktury. Tworzywem jego instalacji od końca lat 80. jest światło, którego nośnikiem są świetlówki wraz z ich niezbędnym oprzyrządowaniem. Posługuje się autorskimi lampami jarzeniowymi produkowanymi dla niego przez Philips Lighting Poland. Wcześniej operował światłem zbliżonym do naturalnego, w ostatnich latach relacje przestrzenne w jego pracach znajdują rozwinięcie w rytmice barw, tak jak w monumentalnych instalacjach pokazanych pięć lat temu w Opolu pod hasłem Trzy kolory.
Prezentowana obecnie wielka okrągła forma wpisuje się w przestrzeń i architekturę wnętrza galerii, wypełniając ją niematerialnym działaniem światła. Zbudowana w charakterystyczny dla artysty sposób oparty na powtarzalności jednego modułu metalowej konstrukcji, która rozrasta się w przestrzeni geometrycznym wzorem światła. Mimo powściągliwości formalnej jego instalacja prowokuje do ruchu i wciąga odbiorcę zmieniającymi się sposobami widzenia w zależności od perspektywy i usytuowania w przestrzeni. Nie dające się przewidzieć układy światła, przestrzeni, kolorów uwydatniają „to, z czego oko nie do końca zdaje sobie sprawę”.
Nienarracyjna, oparta na abstrakcyjnych rytmach sztuka Filonika ma odniesienia w transowych, medytacyjnych praktykach dalekowschodnich kultur. Klasyczne wzorce rytmów i podziałów artysta odnajduje też w systemach linii rytmicznych Wacława Szpakowskiego. Rytm określa jego sposób poruszania się i interpretowania przestrzeni. Geometryczna dyscyplina przestrzennych kompozycji w połączeniu z pulsującym światłem nabiera zmysłowych jakości i otwiera się na niematerialny wymiar poza percepcyjnych doświadczeń.
W ramach wystawy w osobnym pomieszczeniu prezentowana jest gablota z miniaturową rekonstrukcją instalacji zatytułowanej Fish z 1989 r., jednej z pierwszych prac, w których artysta wykorzystał działanie światła.
Mirosław Filonik (1958) w latach 1980-1985 studiował na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. W drugiej połowie lat 80. wspólnie z Mirosławem Bałką i Markiem Kijewskim tworzył grupę Neue Bieriemiennost. Od końca lat 80. zaczął pracować ze światłem. W ciągu kolejnych dekad zrealizował kilkadziesiąt instalacji operujących światłem, rytmem znaków i prostych form geometrycznych. Jest autorem szeregu monumentalnych instalacji pokazywanych we wnętrzach i montowanych w otwartych przestrzeniach, na fasadach, wieżach, oknach, współczesnych i zabytkowych budynków. Wystawie towarzyszy pokaz fotograficznej i filmowej dokumentacji dającej wgląd w jego praktykę artystyczną od końca lat 80. m.in. szereg spektakularnych instalacji z serii Daylight System.
Fotografia u góry: Mirosław Filonik, Trzy kolory / Three Colours, Galeria Sztuki Współczesnej, Gallery of Contemporary Art, Opole, 2019
Mirosław Filonik, makieta-rekonstrukcja instalacji Fisch / model-reconstruction of the installation Fish, 2016