Miłosz Tomkowicz. Ostatnia legenda

 „W każdej legendzie kryje się ziarno prawdy” – mówi przysłowie. Prawda historyczna jest konstruktem, który zakłada możliwość odtworzenia przeszłości w sposób obiektywny i zgodny z faktami. Pytanie brzmi – czy jest to w ogóle możliwe? Pamięć przecież zawodzi, dowody można podrobić, a ostatecznie i tak historię piszą zwycięzcy. Jednym z najważniejszych sposobów przekazywania narracji historycznych w dawnych wiekach były pieśni, opowieści rodowe, bajki i legendy. Wśród nich szczególnie interesujące są bajki ludowe – specyficzne konstrukty literackie kultury chłopskiej, które łączyły grozę istnienia z humorem i ludycznością. Ostatnia legenda stanowi próbę reinterpretacji starych opowieści, jest ich aktualizacją – od której przecież zależy przetrwanie każdego mitu. 
 Inspiracją do powstania wystawy są również opowieści przodków autora wystawy. W tych opowieściach dostrzega on analogię ze specyficznymi gatunkami literackimi, takimi jak legendy, mity czy bajki ludowe. Opowiadania te łączyły w sobie wszystkie pierwotne próby ocalenia przeszłości – były żywą historią mówioną, a może raczej przynależały do świata mitów, legend, bajek. Wszak wiele z tych opowieści można przyporządkować do działu: fantastyczne.
 Ostatnia legenda jest przetransponowaniem archaicznego świata legend w zestaw rzeźbiarskich form. Czy zaklęcie je w rzeźby zapewni przetrwanie ostatniej legendzie?