Dzieła Mattii Pretiego, jednego z ważniejszych włoskich malarzy dojrzałego baroku, będzie można obejrzeć od 20 października 2023 r. na wystawie czasowej w Muzeum Łazienki Królewskie Mattia Preti. Odkrywając barokowe tajemnice Malty. Oprócz obrazów i fresków wybitnego artysty na wystawie znajdą się także maltańskie rzemiosło artystyczne oraz przedmioty związane z dziejami Malty, na której Preti spędził dużą część swojego życia. Ekspozycja powstaje we współpracy z Ambasadą Malty w Polsce oraz Maltańskim Narodowym Instytutem Dziedzictwa – Heritage Malta. Potrwa do 3 marca 2024 r.
Mattia Preti, zwany „il Cavalier Calabrese” („rycerzem z Kalabrii”), był wybitnym malarzem okresu baroku, który w swej twórczości pozostawił wiele zagadek. Już samym tytułem wystawy, w którym mowa jest o odkrywaniu tajemnic, zapraszamy Państwa do swoistej szarady. Artystyczne i kulturowe rebusy towarzyszące ekspozycji są dostrzegalne na wielu poziomach. Ukryto w nich zarówno wiadomości dotyczące życiorysu samego malarza, jego sztuki, kunsztu i talentu, jak i sekrety związane z całą prezentowaną ikonografią – mówi Marianna Otmianowska, Dyrektor Muzeum Łazienki Królewskie.
Wystawa przeprowadzi widzów przez najważniejsze etapy życia twórczego Mattii Pretiego – od wczesnych prac powstałych jeszcze we Włoszech, po czas największej popularności malarza, gdy osiadł na Malcie, a jego obrazy były zamawiane do wielu europejskich krajów.
Będzie to również próba rozszyfrowania wciąż niejasnych elementów, jakie w obrazach Pretiego znajdują eksperci. Są to choćby cechy autobiograficzne, którymi Preti mógł obdarzyć przedstawione przez siebie postaci. Doskonale pokażą to analizy wykonanych do tej pory prac konserwatorskich.
Jej Ekscelencja Marisa Farrugia, Ambasador Malty w Polsce: Wystawa „Mattia Preti. Odkrywając barokowe tajemnice Malty” jest celebracją ducha i dziedzictwa Malty, dziedzictwa Mattii Pretiego, jak również maltańskiego wkładu w globalną historię i sztukę. Malta jest miejscem, w którym różne kultury i narodowości zjednoczyły się w duchu dialogu, kreatywności i bliskich więzi. Ta ekspozycja to również przykład zaangażowania Ambasady Republiki Malty w dyplomację kulturalną, co jest podstawą naszych wysiłków na rzecz wspierania zjednoczonej tożsamości europejskiej.
Wśród wielu obiektów z kolekcji maltańskich instytucji kultury na ekspozycji znajdą się m.in. dzieła „Młody św. Jan Chrzciciel w habicie joannitów” (zwany „San Giovannino”), „Lot i jego córki", czy „Daniel interpretujący sen króla Nabuchodonozora". Zobaczymy też dwa obrazy Pretiego ze zbiorów polskich: "Pokłon pasterzy" z Muzeum Narodowego w Warszawie oraz "Partia tryktraka" z Zamku Królewskiego w Warszawie. Ekspozycja pokaże ponadto środki artystycznego wyrazu i metody ekspresji, jakie stosował Preti. Przykładem będzie „Męczeństwo św. Katarzyny Aleksandryjskiej”, przemalowane przez samego autora. Zmiany, jakie zaszły w dziele, ukazane są w multimedialnej prezentacji.
Zwiedzający będą mogli się przekonać, że Mattia Preti był również znakomitym freskantem. Na specjalnej instalacji będzie można podziwiać sklepienie z konkatedry św. Jana w Valletcie, w której artysta wykonał serię fresków z mistrzowskimi efektami iluzjonistycznymi.
Preti tworzył w Rzymie i Neapolu, zanim w 1659 r. osiadł na Malcie, gdzie spędził 40 lat. W oryginalny sposób łączył luminizm Caravaggia oraz bogaty koloryt Tycjana i Veronesego. Tworzył z ekspresyjną elegancją, upraszczając detale, dzięki czemu jego dzieła mają swobodny, bardzo malarski charakter. Po tym, jak został oficjalnym malarzem Zakonu Maltańskiego, tworzone przez niego dzieła zaczęły trafiać do innych krajów, głównie do Włoch, zamawiane przez rodziny związane z maltańskimi kawalerami. Dziś jego obrazy, reprezentujące styl późnego baroku, znajdują się w wielu światowych muzeach, a także w zbiorach kościelnych i prywatnych.