Natalia LL, Dorota Nieznalska, Ewa Partum, Joanna Rajkowska, Bożenna Biskupska, Olaf Brzeski, Jerzy Kosałka, Slavs&Tatars… to tylko niektóre nazwiska artystek i artystów, których prace zostały zakupione do zbiorów sztuki współczesnej Muzeum Narodowego we Wrocławiu w latach 2014–2024. Te i ponad 100 innych prac będzie można zobaczyć na wystawie „Kolekcja otwarta!” w Pawilonie Czterech Kopuł. Ważną częścią ekspozycji będzie pokazanie istotnej, a często niewidocznej dla zwiedzających, pracy osób, które stoją za opieką nad muzealnymi zbiorami, ich nieustannym rozwojem, zabezpieczeniem i udostępnianiem publiczności.
„W latach 60. XX w. ówczesny dyrektor Muzeum Narodowego we Wrocławiu Mariusz Hermansdorfer zapoczątkował proces budowania unikatowego w skali kraju zbioru sztuki współczesnej. Jego podejście koncentrowało się na gromadzeniu tradycyjnych form sztuki osadzonych w modernizmie (rzeźba, malarstwo, rysunek, grafika), a jednocześnie zwracało uwagę na zmiany zachodzące w polu sztuki, takie jak przejście do epoki postmedialnej i rozwój w kierunku postmodernizmu. W rezultacie kolekcja Muzeum łączy różne style i nurty – od realizmu, przez sztukę metafory, abstrakcji i figuracji, aż po nowoczesne kierunki, w tym sztukę konceptualną (w szczególnej dla Wrocławia wersji nazywanej sztuką pojęciową lub niemożliwą)” – tłumaczy Piotr Oszczanowski, dyrektor MNWr.
„Muzeum Sztuki Współczesnej Oddział Muzeum Narodowego we Wrocławiu w nawiązaniu do wieloletniej tradycji kolekcjonerskiej wytyczyć może co najmniej cztery wiodące kierunki rozbudowy swoich zbiorów: są to osie późnego modernizmu, neoawangardy, wrocławska oraz współczesna (po 2000 roku) i najnowsza – będące rozwinięciem zapoczątkowanej przez Mariusza Hermansdorfera idei Muzeum jako instytucji sondującej najnowsze tendencje artystyczne. Te osie wyznaczają też narrację najnowszej wystawy” – dopowiada Iwona D. Bigos, kierowniczka Pawilonu Czterech Kopuł.
Sekcja sztuki najnowszej na wystawie „Kolekcja otwarta!” obejmuje prace artystów, którzy w nowatorski sposób redefiniują granice sztuki, podejmując dialog teraźniejszości z przeszłością. Widzowie zobaczą tu autoportretowe fotografie Magdaleny Hueckel, którymi artystka osobiste doświadczenia przekształca w uniwersalne refleksje, czy zdjęcia autorstwa Nicolasa Gospierre’a, który fotografując architekturę, przewartościowuje współczesne spojrzenie na epokę modernizmu. Obrazy Tymka Borowskiego łączą historię sztuki z popkulturą, a wideo Andrzeja Wasilewskiego odsłania niepokojącą stronę sztucznej inteligencji.
W ostatniej dekadzie zbiory sztuki współczesnej MNWr wzbogaciły się o dzieła z lat 80. i 90. XX w. reprezentujące lokalne środowisko artystyczne. Surrealistyczny obraz „Mój Wrocław” Krzysztofa Skarbka otworzy sekcję wrocławską wystawy. Nie zabraknie w niej kipiących feerią barw obrazów Bożeny Grzyb-Jarodzkiej, która sportretowała członków Grupy Luxus. Prace Jana Jaromira Aleksiuna zaskoczą oryginalnym stylem czerpiącym z historii sztuki innej niż europejska. Zapisy performansów Ewy Zarzyckiej to z kolei sztuka tekstu oparta na opowieściach pełnych subtelnego humoru i autoironii. A dzieła Andrzeja Dudka-Dürera pełne są duchowości i refleksji o przemijaniu.
MNWr posiada reprezentatywne zbiory wybitnych polskich artystów. Gromadzone od lat 50. XX w., pozwalają śledzić kluczowe zmiany w powojennej sztuce. Dlatego na wystawie pokazane zostaną jedne z pierwszych prac pozyskanych do kolekcji sztuki współczesnej, wśród nich: fotografie Wadima Jurkiewicza, rzeźba Jerzego Boronia czy obraz Jana Hrynkowskiego. Jednak wciąż pozostaje wielu klasyków, których obecność w kolekcji MNWr jest pożądana, a w ostatnich latach Muzeum udało się pozyskać prezentowane na wystawie m.in. prace nestora wrocławskiego środowiska artystycznego Alfonsa Mazurkiewicza, minimalistyczne i kontemplacyjne prace Kōjiego Kamojiego, instalacje Krzysztofa Wodiczki, hiperrealistyczny obraz Łukasza Korolkiewicza, a także poetyckie dzieła jednej z pionierek nowych nurtów w polskim szkle Małgorzaty Dajewskiej.
„Wystawa obok prezentacji muzealnych nabytków ma także na celu pokazanie strategii poszerzania kolekcji sztuki współczesnej oraz ludzi, którzy stoją za tym skomplikowanym procesem. Dlatego jej istotną częścią będą krótkie formy wideo i teksty prezentujące zadania i funkcjonowanie muzealnych działów oraz ich pracowników. To w końcu konserwatorzy sztuki, inwentaryzatorzy i inni specjaliści współpracują ze sobą, aby zapewnić odpowiednie warunki przechowywania i prezentacji dzieł, dbając o dziedzictwo dla przyszłych pokoleń” – mówi Adam Pacholak, kurator ekspozycji. I dodaje: „Już sam proces wyboru dzieł do kolekcji to swoista mieszanka wiedzy, intuicji, a nawet odrobiny detektywistycznej pasji. Kuratorzy analizują trendy w sztuce współczesnej, odkrywają mniej znanych artystów, śledzą unikatowe historie stojące za dziełami. Czasem kluczowe okazują się rozmowy z poszczególnymi twórcami, czasem odnalezienie zapomnianych prac. Niektóre eksponaty trafiają do Muzeum prosto z pracowni, inne po latach poszukiwań. Ważne, by kolekcja odzwierciedlała zarówno kanony historii sztuki, jak i jej najbardziej aktualne przemiany. To pisanie żywej opowieści”.
Kurator: Adam Pacholak
Fotografia u góry: Kōji Kamoji, Kamień, wiatr, woda i linia nr 2, 2023, Muzeum Narodowe we Wrocławiu
Andrzej Dudek-Dürer, II Autorefleksja XI ver A2, 2011, Muzeum Narodowe we Wrocławiu
Bożena Grzyb-Jarodzka, Jerzy Kosałka, 1995, Muzeum Narodowe we Wrocławiu
Izabela Chamczyk, 03 z cyklu Toxic malarstwo performatywne, 2020, Muzeum Narodowe we Wrocławiu
Mariusz Tarkawian, Leksykon, 2014–2015, Muzeum Narodowe we Wrocławiu
Nicolas Grospierre, z cyklu Litewski Przystanek autobusowy nr 1 (b), 2003, Muzeum Narodowe we Wrocławiu
Xawery Wolski, Dibujo XXXIVc, 2004, Muzeum Narodowe we Wrocławiu
Jan Jaromir Aleksiun, Cykl Motyw dalekowschodni, Zwiedzanie kimona, 2011, Muzeum Narodowe we Wrocławiu
Janina Myronova, Winner z cyklu Greek Group, 2019, Muzeum Narodowe we Wrocławiu
Adam Jastrzębki, Prekambr, 2015, Muzeum Narodowe we Wrocławiu