Malarstwo olejne i prace na papierze Katarzyny Jankowiak, pokazane w ramach indywidualnej wystawy artystki w Galerii Sztuki Wozownia w Toruniu, uruchamiają metaforyczny potencjał paciorków. Zadają nam pytanie, o nasze oczekiwania i emocje wobec mocy symbolicznej obrazów. Czy to obrazy nas zaklinają? Czy to może my je zaklinamy, wpatrując się w połyskujące uwodzicielsko paciorki wklejone przez Jankowiak na ich powierzchnie? Wyobrażamy sobie ich dotykanie; są wszak haptyczne i idealnie przesuwałyby się lub przesypywały między naszymi palcami. Jest w tych obrazach coś magicznego, zawarte jednak nie tylko w samych paciorkach, lecz również w ramujących je suszonych roślinach i ziołach. Artystka podkreśla, że „Paciorki dla M” mają ramę z pokrzyw, „Paciorki dla S” – z wrotycza, „Zadyszka” zaś z ostrożenia, a „Good Wishes” – z dziurawca. Te prace zagadują zatem nie tylko nasz zmysł wzroku i dotyku, lecz również powonienia. Czujemy je cieleśnie, a ich osobliwa magia potwierdza swoją siłę w tych z nich, które są pokryte pismem niczym zaklęciami. Jankowiak aktywizuje zatem sferę magiczną; nie do końca wiadomo jednak, czy tę religijną, czy raczej taką bluźnierczo nasyconą czarami, olfaktoryczną aurą ziół i monotonnie powtarzanymi zaklęciami szeptuch – a może wszystkie z nich i żadną z osobna? Wrotycz pospolity jest w końcu nie bez powodu nazywany zielem czarownic. Lecz źródłem pierwszych obrazów z tego cyklu był, jak wskazuje artystka, pobyt w Licheniu: „Pierwsze prace z tego cyklu powstały dawno temu z fragmentów różańców oraz pyłu i kamyków z dróg, którymi wędrują pielgrzymi. Kiedyś zostałam zaproszona na plener do Lichenia. To miejsce zrobiło na mnie wstrząsające wrażenie. Najsilniejsze odczucia budziła zatrważająca przepaść, symboliczna i emocjonalna otchłań, jaka tam zaistniała pomiędzy maleńkim, skromnym, pięknym i Świętym Obrazem, a monstrualną w swojej gigantycznej skali i sztucznym przepychu przestrzenią, która go pożera. I tłumy ludzi wytrwale sunących w kurzu i upale, dźwigających swoje mniejsze troski i wielkie dramaty, bezradnych.” Obrazy Jankowiak, z naklejonymi paciorkami i otoczone aureolami z ziół, analizują zatem fenomen symboliczno-magicznej potęgi obrazów, mimo że po lekturze powieści Hermanna Hesse artystka wie, że podręcznika gry (szklanych) paciorków nikt nigdy nie napisze.
Katarzyna Jankowiak – ur. w 1962 r. Absolwentka UAM i ASP w Poznaniu. Zajmuje się malarstwem, do najczęściej stosowanych technik należą olej i akwarela. Od 1992 r. prowadzi galerię sztuki współczesnej ABC Gallery w Poznaniu. Kurator wystaw indywidualnych i zbiorowych, zarówno w ABC Gallery, jak i w innych ośrodkach wystawienniczych (m.in. w Muzeach Narodowych w Krakowie, Poznaniu i Gdańsku, Galerii Krzysztofory w Krakowie, Zachęcie Narodowej Galerii Sztuki w Warszawie, Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie, BWA w Bydgoszczy). Autorka tekstów dotyczących sztuki współczesnej, cyklu 26 filmów dokumentalnych „Sztuka patrzenia” traktujących o zbiorach muzeów Poznania i Wielkopolski, oraz współautorka filmu dokumentalnego „Dziewica Orleańska wg Jana Matejki” (reżyseria Janusz Sidor). Współtworzy Fundację Europejskie Forum Sztuki, która organizuje wiele znaczących wydarzeń kulturalnych, m.in. Enter Music Festiwal. Autorka koncepcji i kuratorka projektu „Poznań Visual Park” (park rzeźby i obiektów artystycznych) realizowanego od 2013 r. w parku nad Jeziorem Strzeszyńskim w Poznaniu. Kurator i organizatorka cyklicznych sympozjów twórców i teoretyków Summer Jam.
Jako kuratorka wystaw i promotorka twórczości innych artystów do niedawna programowo nie upubliczniała swoich prac. Pierwsze pokazy odbyły się w ramach wystaw podsumowujących kolejne edycje Sympozjum Twórców i Teoretyków „Summer Jam” (wystawy „Redefiniowanie obrazu” 2014; „Widnokrąg” 2015, „Słodkie” 2016, „Rośl-Inne” 2018). W 2019 r. w ABC Gallery w Poznaniu odbyła się wystawa indywidualna pt. „365 widoków Góry Fuji. Coming out”, a w 2021 wystawa indywidualna „Źdźbła trawy” w Galerii Elektor MIK w Warszawie.
kuratorka: Marta Smolińska
Zdjęcie powyżej: Katarzyna Jankowiak, Erytrocyty, 2021, akwarela na papierze, 39x29 cm
Katarzyna Jankowiak, Paciorki dla M, 2023, akryl, filc, szkło, koronka, korale, 50x40 cm