Najnowsza wystawa Katarzyny Górnej w Miejskim Ośrodku Sztuki w Gorzowie jest zbiorem prac powstałych wcześniej oraz nowych, jeszcze nie pokazywanych. Tematem przewodnim jest cielesność kobiety. Jak powiedziała artystka w jednym z wywiadów: „Urodziłam się kobietą – to zdecydowanie najważniejsze doświadczenie, z którym mierzę się przez całe życie – zarówno fizycznie jak i mentalnie”[1]. Autorka wykonała odlew swojego ciała do stworzenia własnej wersji Wenus nawiązującej do paleolitycznych figurek. Rzeźba ta staje się kluczem do zrozumienia całej wystawy. Ta nowa to Wenus Antropocenu, obecnej epoki, w której po raz pierwszy nasza aktywność ma dostrzegalny, wyraźnie niszczycielski i nieodwracalny wpływ na całą planetę. Osobista historia staje się punktem wyjścia dla uniwersalnej refleksji nad kondycją kobiet we współczesnym świecie a tym samych wszystkich społeczności.
Ze względu na jednoznacznie negatywne podejście do kapitalistyczno-patriarchalnego status quo artystka dokonuje osobistego aktu schizmogenezy, budując nową tożsamość i propozycje społeczne w oparciu o szerokie obserwacje daleko przekraczające obszar sztuki.
Pomocną w zrozumieniu najnowszych prac Katarzyny Górnej mogą być badania i spostrzeżenia Davida Greabera i Davida Wengrowa opisane w książce „Narodziny wszystkiego. Nowa historia ludzkości”[2], którą autorka często przytacza w rozmowach. Naukowcy stają się sprzymierzeńcami artystki w krytyce systemu. Udowadniają, że wbrew powszechnemu myśleniu ludzie od najdawniejszych czasów eksperymentowali i poszukiwali społecznych rozwiązań opartych na równości i wolności. Krytykują linearne podejście do historii pokazując, że sytuacja, w której obecnie się znajdujemy jest jedną z możliwych i dużo możemy jeszcze zrobić. Przede wszystkim analizują postawy wyrosłe z krytyki, pojawiające się na wszystkich kontynentach, na przestrzeni dziesiątek tysięcy lat, które przyjmowały formę egalitarnych wspólnot celowo unikających hierarchii.
Autorzy książki piszą o czasie zwanym kairos, momencie w historii społeczeństwa, w którym jest ono bardziej otwarte na zmiany i dochodzi do przebudowania fundamentalnych idei. Być może żyjemy właśnie w takich czasach, co daje szansę na zbudowanie relacji na nowych zasadach.
Katarzyna Górna zadaje właśnie to najważniejsze pytanie "kim jesteśmy i kim możemy się stać". Zbiór prac na wystawie - obiektów, fotografii i filmów można potraktować jako szereg filozoficznych inspiracji a nawet manifestów zakorzenionych w różnych tradycjach kulturowych i artystycznych.
[1] https://secondaryarchive.org/artists/katarzyna-gorna/,
[2] David Greaber i David Wengrow, „Narodziny wszystkiego. Nowa historia ludzkości”, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2022
Katarzyna Górna - artystka, (ur, 1968, w Warszawie) absolwentka pracowni rzeźby Grzegorza Kowalskiego na warszawskiej ASP. W 2019 otrzymała tytuł doktory sztuki (Akademia Sztuki w Szczecinie, wydział Malarstwa i Nowych Mediów). 2019 Laureatka Nagrody Artystycznej im. Marii Anto i Elsy von Freytag. 2021 Laureatka konkursu im. Ludwiki z Lindów Góreckiej (przyznanej przez Zachęta - Narodowa Galeria Sztuki). Jej prace znajdują się w wielu prestiżowych kolekcjach instytucji publicznych i prywatnych.
Katarzyna Górna jest jedną z ważniejszych przedstawicielek polskiej sztuki krytycznej, nurtu komentującego polską rzeczywistość transformacyjną lat 90. XX wieku oraz symboliczny porządek społeczny i polityczny z punktu widzenia kobiet. W jej dorobku artystycznym o wyraźnym rysie feministycznym widoczne jest przechodzenie od badania obszaru kulturowych symboli do postawy bardziej sprecyzowanej, walczącej, postulatywnej. "Spojrzenie kobiece" dochodzi do głosu nie tylko jako refleksja nad pozycją własnej płci, ale także dekonstrukcja patriarchalnego porządku.
Artystka od 2009 zaangażowała się również w walkę o prawa twórczyń i twórców. Jest współzałożycielką Obywatelskiego Forum Sztuki Współczesnej. W 2012 roku współorganizowała strajk artystów i artystek pod hasłem „Dzień bez Sztuki”, w ramach którego instytucje wystawiennicze z całej polski zamknęły się na jeden dzień na znak solidarności z artystami. Głównym postulatem strajku było włączenie twórczyń i twórców do systemu ubezpieczeń społecznych oraz brak wynagrodzeń za pracę. Od 2013 roku jest przewodniczącą sekretariatu OFSW. Była inicjatorką powstania i współredaktorką „Czarnej księgi polskich artystów” (wyd. Krytyka Polityczna, 2015).
Oprócz tradycyjnej rzeźby, tworzy także wielkoformatowe instalacje fotograficzne, a także łączące zarówno rzeźbę jak i wideo oraz autorskie filmy do których sama pisze scenariusze, reżyseruje i bierze czynny udział w postprodukcyjnych działaniach. Jej pierwsze filmy powstały już w 2001 (Sumo), ostatni film "Oczyszczenie" (współtworzony z Wojtkiem Dada i Rafałem Jakubowiczem) był pokazywany na prestiżowych pokazach na całym świecie na Artists’ Film International (Hammer Museum, Los Angeles, USA, Galleria d’Arte Moderna e Contemporanea di Bergamo, Italy, Fundación Proa, Buenos Aires, Argentyna, Whitechapel Gallery, London, UK).