Juliusz Joniak (ur. 1925 we Lwowie - zm. 2021 w Krakowie), artysta należący do grona uznanych twórców sztuki współczesnej, był kontynuatorem tradycji polskiego koloryzmu i cenionym profesorem krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. W latach 1945-1949 studiował na Wydziale Malarstwa i Grafiki ASP w Krakowie pod kierunkiem Czesława Rzepińskiego i Konrada Srzednickiego, dyplom uzyskał w 1955 roku. Od 1950 roku pracował jako pedagog na macierzystej uczelni, a od 1980 roku był jej profesorem. W latach 1978-1981 pełnił funkcję dziekana Wydziału Malarstwa, w latach 1981-1987 był prorektorem ASP. Brał udział w licznych wystawach w kraju (Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego w Szczecinie, Sympozjum „Złotego Grona” w Zielonej Górze, cykliczne ekspozycje w Pałacu Sztuki w Krakowie) i za granicą (Praga, Lipsk, Bratysława, Sofia, Nancy, Bolonia, Barcelona, Madryt, Helsinki, Montreal, Bergen, Bayreuth, Ateny, Saloniki).
Bogata i zróżnicowana twórczość Juliusza Joniaka wpisuje się w nurt ważnych dokonań w powojennej sztuce polskiej. Od początku artysta skupiał swoje zainteresowania na zagadnieniach barwnych, uznając kolor za najważniejszy środek ekspresji w obrazie. Jak sam pisał: Wrażliwość na kolor jest, w moim przekonaniu, szczególną właściwością, rzadkim talentem, darem natury, który dany jest niewielu…We wczesnym etapie łączył kolor z syntetyczną formą kompozycji, następnie wszedł w swobodny dialog z mistrzami dawnego malarstwa, tworząc kolorystyczne wariacje zainspirowane dziełami Delacroix, Goi, Rembrandta, Rubensa, Velázqueza. W kompozycjach Joniaka zdecydowanie dominuje pejzaż i martwa natura, tematy bliskie kolorystom. Artysta czerpał bowiem z doświadczeń sztuki francuskiej, a odwiedzając Prowansję podążał symbolicznie śladami wielkich malarzy - Cézanne’a, Van Gogha, Matisse’a. Obrazy Juliusza Joniaka charakteryzuje ogromna siła wyrazu uzyskana przez niezwykłe bogactwo zastosowanych barw i zróżnicowaną fakturę warstwy malarskiej oraz umiejętność przekazania nastroju zapamiętanego z podróży. Krajobrazy Południa pokazane na VII Festiwalu Sztuk w Magné we Francji w 1995 roku przyniosły artyście nagrodę Grand Prix i honorowe członkostwo Académie Européenne des Arts w Paryżu. Malarz Stanisław Tabisz, dawny uczeń Joniaka i rektor krakowskiej ASP, pisał: Prof. Juliusz Joniak jest koneserem i smakoszem koloru, a Jego sposób kreacji obrazu jest naturalny i spontaniczny [...] Jego obrazy dają szczęście i radość w bezpośrednim obcowaniu. Podkreślają, jak ważny dla sztuki jest kontakt z naturą, ze światem widzialnym i jak frapująca i lecząca duszę może być jego uchwycona po malarsku zjawiskowość najprostszych motywów: pejzażu, martwej natury…
Obrazy prezentowane na wystawie pochodzą z kolekcji Rodziny prof. Juliusza Joniaka.
Wystawa „Juliusz Joniak. Podróż na Południe” towarzyszy obchodom 40 lat istnienia Galerii Współczesnej Sztuki Polskiej w Muzeum Historyczno-Etnograficznym im. Juliana Rydzkowskiego w Chojnicach. Ekspozycja czynna będzie od 28 czerwca do końca września 2024.
Katarzyna Łomnicka
kuratorka wystawy
Fotografia u góry: Plac w Arles, 2019
Ogród klasztorny w St. Remy, 2020
Martwa natura z zieloną butelką, 2001