Pierwsza w Polsce indywidualna wystawa Jessiki Ostrowicz – brytyjskiej artystki wizualnej, rzeźbiarki, twórczyni instalacji i filmów eksperymentalnych – to osobista opowieść o pamięci, traumie, stracie i próbie rekonstrukcji tego, co zostało zniszczone i utracone. Twórczość artystki dotyka osobistej historii oraz ponadpokoleniowych doświadczeń – od przemilczanego żydowskiego pochodzenia jej dziadka, przez dramat uchodźstwa i Zagłady, aż po współczesne refleksje na temat przynależności i znaczenia „domu”. Ekspozycja „Trwając bez powrotu” będzie dostępna od 16 lipca do 28 września 2025 roku w OP ENHEIM.
„Tego, co raz się rozpadło, nie uda się już poskładać w całość. Nigdy nie wrócimy do domu, który musieliśmy opuścić. Możemy oglądać się za siebie próbując odtworzyć przeszłość, jednak czas zdążył już uformować wszystkie rzeczy od nowa. Nigdy nie znajdziemy się dwa razy w tym samym momencie” – mówi Jessica Ostrowicz.
Artystka dorastała ze świadomością, że część jej rodziny uciekła przed pogromami w Europie, a wielu krewnych straciło życie w Szoa. Jej babka wyemigrowała z Litwy do Anglii, a o żydowskim pochodzeniu dziadka Ostrowicz dowiedziała się dopiero po jego śmierci. Jako przedstawicielka trzeciego pokolenia ocalonych, w swojej sztuce bada między innymi wątki wspomnień oraz życia po Szoa. Mierzenie się z historią rodziny i ponadpokoleniowymi traumami stanowi centralny motyw jej twórczości.
Na wystawie można zobaczyć różnorodne prace artystki z ostatnich lat, w tym najnowsze realizacje – monumentalne instalacje, filmy, rysunki oraz subtelne, intymne obiekty, w których Jessica Ostrowicz wykorzystuje kruche fragmenty codzienności, takie jak kamienie, papier, fajki, potłuczone talerze, skorupki jaj oraz włosy. Dzieła artystki są gestami łagodnego oporu wobec zapomnienia. Każda praca niesie w sobie pytanie: czym jest dom – zwłaszcza dla tych, którzy go utracili.
Od 2023 roku Jessica Ostrowicz pracuje jako edukatorka w męskim więzieniu, gdzie wraz z osadzonymi zgłębia znaczenie „domu” w życiu dorosłego człowieka. Współpraca ta pozwala jej łączyć refleksję nad własnym pochodzeniem z historiami więźniów, obserwując moment przemiany danego miejsca w prawdziwy dom. Ta nieustająca potrzeba poszukiwania i zrozumienia towarzyszy jej we wszystkich artystycznych działaniach.
Kuratorka; Philine Pahnke
Jessica Ostrowicz studiowała sztukę na Hochschule für Bildende Künste w Dreźnie oraz Contemporary Art Practice, w tym głównie Critical Practice w Royal College of Art w Londynie. Od 2013 roku uczestniczyła w licznych wystawach zbiorowych w Wielkiej Brytanii, Niemczech i innych krajach europejskich. W 2020 roku jej prace stanowiły część wystawy FAMILY BUSINESS. Pamięć jako motyw artystyczny w Centrum Judaicum w Nowej Synagodze w Berlinie. Wielokrotnie uzyskiwała granty od Arts Council England. W 2024 roku otrzymała od Cordts Art Foundation grant Women Artists in Residence na rezydencję w Berlinie, której owocem stała się wystawa indywidualna I Wish I Was – Homeward Bound prezentowana od grudnia 2024 roku do lutego 2025 roku w berlińskiej galerii nogallery.
Od początku 2025 roku, dzięki wsparciu Ikon Gallery z Birmingham oraz Fundacji Rothschildów, Ostrowicz realizuje serię warsztatów, wystaw i wydarzeń jako artystka-rezydentka w męskim więzieniu HMP Spring Hill, umożliwiając w ten sposób więźniom wgląd w rozwój praktyki artystycznej oraz dostęp do sztuki i kultury. Wraz z programem towarzyszącym realizowanym przez galerię Ikon, rezydencja otwiera przestrzeń dla publicznego dialogu na temat roli sztuki w systemie więziennictwa. W ramach swojej pracy doktorskiej, Ostrowicz prowadzi również kampanię na rzecz reformy obowiązkowych nalotów na cele będących obecnie nieodłączną praktyką brytyjskiego systemu penitencjarnego.
OP ENHEIM we współpracy z Kunsthaus Dahlem w Berlinie, prezentuje obecnie pierwszą kompleksową retrospektywę twórczości Jessiki Ostrowicz pod tytułem Trwając bez powrotu.
Philine Pahnke (ur. 1995) studiowała muzeologię i kulturę materialną oraz historię w Würzburgu i Berlinie. W trakcie studiów magisterskich pracowała przy wystawach czasowych w Deutsches Historisches Museum (Niemieckim Muzeum Historycznym), gdzie poprzez praktykę kuratorską rozwinęła zainteresowanie historią sztuki. Od listopada 2023 roku odbywa staż w Kunsthaus Dahlem w Berlinie, koncentrując się na działalności wystawienniczej i badawczej. Brała udział w licznych projektach wystawienniczych oraz opublikowała kilka tekstów, m.in. artykuł Das ihnen Mögliche zu tun, 4 um den Bund zu retten Der Deutsche Künstlerbund in der NS-Zeit (2024), stanowiący podstawę jej dalszych badań dotyczących Deutscher Künstlerbund w okresie nazistowskim. W ramach dokumentacji zbiorów Neue Nationalgalerie napisała około dwudziestu tekstów o pracach Heinza Macka, Richarda Scheibe’a i Georga Kolbego, dotyczących sztuki po 1945 roku. Jej zainteresowania badawcze obejmują system sztuki i kultury w czasach narodowego socjalizmu, a także ciągłości personalne i instytucjonalne w pierwszych dekadach RFN. Zajmuje się XX-wiecznym modernizmem w Niemczech oraz współczesnymi postawami artystycznymi związanymi z kulturą pamięci.
Fotografia u góry: Jessica Ostrowicz, Wailing wall,2016 i 2020, fot. Baldauf and Baldauf
Jessica Ostrowicz, Get to Heaven,2024, fot. WR Saunders)
Jessica Ostrowicz, Wherever I Lay My Hat,2021, fot. Eric Tschernow
Jessica Ostrowicz, Archive of Exhales, 2022,fot. WR Saunders
Jessica Ostrowicz, Waiting writings, 2024,fot. Eric Tschernow