W przestrzeni Fundacji im. Bolesława Biegasa w Al. Jerozolimskich 51, rusza wyjątkowa wystawa fotografii Jana Saudka pod kuratelą Mirosława Lewandowskiego, wieloletniego przyjaciela Artysty, mieszkającego w Pradze galerzysty, prowadzącego jedyne atelier Saudka. Prezentacja prac wybitnego czeskiego fotografa, zorganizowana w Warszawie jest gestem przyjaźni polsko-czeskiej, której Saudek wielokrotnie dawał wyraz, także w swoich publikacjach. Jak Saudek przyjedzie do Warszawy, specjalnie na otwarcie wystawy, żeby spotkać się ze swoimi polskimi fanami.
Ktoś mnie zapytał: „o czym myślisz, gdy słyszysz Polska?”
Mówię więc: ‘wiecie – Polacy w wielu kwestiach są tacy sami jak inny wielki, bardzo kulturalny naród: Francuzi.
Dworscy, eleganccy, kochający swój kraj, ale Polacy mają też coś, czego u Francuzów nie znajdziecie – potrafią walczyć za swój kraj.
A jest to piękny kraj.
Nie raz tam byłem.
Dlaczego mnie tak oczarował?
Ponieważ, w przeciwieństwie do Czech, ma dwie rzeczy, które tworzą dzielnych ludzi: mają morze i góry. Są wschodnią granicą Europy, odgradzają stanowiąc osłonę od wiatru, stawiając czoła złowieszczemu, straszliwemu wichrowi ze Wschodu.
Są granicą cywilizacji, która chroni nasze uprawy przed wysuszającym wiatrem azjatyckich stepów – ale to wiemy wszyscy – nie jest to nic nowego!
A więc do rzeczy: powód mojego podziwu jest inny – zaraz Wam powiem, co w tym wspaniałym kraju podziwiam najbardziej: to, że Polki są najpiękniejszymi kobietami na świecie.
Wszystkie Słowianki są czarujące – o tym doskonale wiedzieli już tatarscy najeźdźcy – ale, ponieważ kobieta jest dowodem istnień
\ia Boga (nic tak doskonałego nie mogło powstać z protoplazmy ani z ryb – to mógł stworzyć tylko Bóg), zdarzyło się, że w stosunku do Polaków Stwórca najbardziej się przyłożył i stało się to, że polska kobieta jest najpiękniejsza ze wszystkich kobiet świata. Polska jest dla mnie pieśnią, która już dawno znam – ale która dla mnie dziś brzmi najpiękniej.
Jan Saudek
Jan Saudek (ur. 13 maja 1935 w Pradze) – artysta fotografik żydowskiego pochodzenia, którego młodość przypadka na czas II wojny światowej. Saudek, jego brat i ojciec przeżyli obóz koncentracyjny, jednak kilka innych osób z jego rodziny zginęło w obozie koncentracyjnym w Theresienstadt.
Młody Jan Saudek zaczął interesować się fotografią, kupił swój pierwszy aparat Baby Brownie firmy Kodak w 1950 roku. Odbył praktykę u fotografa, a następnie rozpoczął pracę w drukarni od 1952 do 1983 roku. Podczas swojej pracy w 1959 roku Saudek zyskał fotograficzne doświadczenie dzięki bardziej zaawansowanemu aparatowi 6×6 Flexaret. Po trzech latach Saudek wykonał słynne zdjęcie zatytułowane „Życie”. Był to obraz dorosłego mężczyzny kołyszącego dziecko na stojąco.
Oprócz tego zajmował się rysunkiem i malarstwem. W 1963 roku zainspirował się katalogiem wystawy Steichen’s „The Family of Man”, by zostać artystą fotografem. Sześć lat później w 1969 roku Saudek wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie kurator Hugh Edwards z Art Institute of Chicago, motywował i zachęcał go do fotografii. Od 1963 roku, gdy po raz pierwszy wystawił swoje zdjęcia w Pradze, nieprzerwanie fotografuje. W 1972 roku pojawia się najbardziej charakterystyczny motyw jego twórczości – odrapana ściana piwnicy. Na jej tle komponuje swoje akty. Pozują mu przeważnie kobiety dalekie od współczesnych kanonów urody – dojrzałe, często otyłe, czasem nawet stare lub kalekie – jednak artysta potrafi nawet z brzydoty wydobyć jakieś magiczne piękno.
Początkowo doceniany bardziej na Zachodzie niż we własnym kraju. Często bojkotowany przez komunistyczne władze. Obecnie cieszy się ogromną popularnością (wystawy, albumy, wywiady) zarówno za granicą, jak też w Czechach. Kiedy wrócił do Pragi, praca w podziemnej piwnicy stała się dla niego kluczowa. Stało się tak, ponieważ nie mógł sobie pozwolić na ryzyko złapania przez tajną policję, ponieważ tematy w jego pracy dotyczyły korupcji politycznej, niewinności i wolności erotycznej. Dopiero w latach 70. tzw. Zachód stopniowo zaczął rozpoznawać go jako czołowego fotografa z Czechosłowacji.
Jego pierwsza książka ukazała się w 1983 roku. Saudek zaczął fotografować jako wolny strzelec, odkąd został zatrzymany przez czeskich komunistów do pracy w drukarni i nie pozwolono mu pracować jako artysta. Również w 1987 roku przez pewien czas policja zatrzymała negatywy jego fotografii. W końcu wszystkie bariery zostały usunięte i mógł pracować tak, jak chciał. Od 1977 roku zaczął wykorzystywać w swoich pracach barwniki i technikę ręcznego malowania. Najpopularniejszym dziełem Saudka jest ręcznie barwiony obraz światów snów zamieszkałych przez nagie postacie otoczone ścianami.
Tematy często spotykane w pracach Jana Saudka to: wspomnienia z dzieciństwa, ewolucja dziecka w dorosłego oraz dwuznaczność dotycząca mężczyzn i kobiet. Jego twórczość padła ofiarą prób cenzury na Zachodzie w latach 90-tych. Prace Saudka były wielokrotnie krytykowana i zakazana ze względu na kontrowersyjne i drażliwe tematy. Janowi Saudkowi poświęcono dwa filmy: Jan Saudek: Prague Printemps (1990), Jan Saudek: Bound by Passion (2008). Saudek mieszka i pracuje w Pradze.