Po raz kolejny prezentujemy twórczość Ireneusza Jankowskiego w przestrzeni wystawienniczej Galerii Elektor. Tym razem artysta skupia się na formach geometrycznych, czystym spojrzeniu na kolor i formę. Malarstwo Jankowskiego przez ostatnie lata ewoluowało od realistycznych przedstawień pejzażu do czystej formy abstrakcji. Prezentowane prace to dzieła najnowsze, powstałe w przeciągu dwóch lat, 2023-2024. Ireneusz Jankowski od wielu lat współpracuje z Mazowieckim Uniwersytetem Trzeciego Wieku działającym w Mazowieckim Instytucie Kultury, będąc ulubionym mentorem dla uczestniczek Uniwersytetu.
Impresje percepcji
Różnorodne prace Ireneusza Jankowskiego są często oparte na syntetyzowaniu podziałów elementów zaobserwowanych pejzaży i bliskich przestrzeni. Można tam rozpoznać konkretne formy geometryczne albo płynne i organiczne powierzchnie. Zależnie od tego spotyka się czyste barwy albo rozwibrowane, migotliwe kolory. Poprzez uproszczoną formę i dookreśloną barwę bądź za pomocą meandrujących na podobraziu płaszczyzn, artysta wyraził subiektywną wizję natury. Mentalna fuzja polegająca na rzeczowej redukcji szczegółów i jednoczesnym wgłębianiu się w malarską ideę rzeczy zaowocowała pejzażem minimalistycznym o zdecydowanych relacjach kolorystycznych i pełnych napięć sąsiedztwach form. W ten sposób od sfery pojęć i desygnatów podróżujemy ku abstrakcyjnym i formalnym zjawiskom wizualnym. Zaistniały w wyrazistych ramach obraz staje się oknem na samoistny świat sztuki i przestrzeń operującą językiem wizualności, a nawet – ze względu na reliefową strukturę – jest przejściem do niego.
Dzieła Jankowskiego angażują intelekt i wrażliwość malarską odbiorcy. Regularnie sprawiają wrażenie ukazywania nam znajomych krajobrazów. Jednak po chwili – zamiast odszukiwania w pamięci najbardziej dopasowanych do obrazu scenerii – ukierunkowujemy się w stronę świata nadrealnego, konceptualnego, o poetyce uszlachetnionej językiem geometrii. Mimo braku typowych znamion mimesis wiele prac może wytworzyć klimat ukojenia, dać wrażenie ładu, opanowania i wyciszenia. Jednakże wrażeniowość i jednostkowość odbioru sztuki sprawia, że kameralne oglądanie i rozmyślanie być może wywoła w nas ton niepokoju, napięcia, niejasnego przeczucia, któremu bliżej do destabilizacji niż stoickiej równowagi. Ulotność doznań podczas percepcji dzieł Jankowskiego, paralelizm odczuć, empiria jego sztuki oscylująca między przekonaniem o strukturalnym porządku i wyważeniu świata przedstawionego, a wywołaną przez niego dysharmonią emocji – to niezwykle wciągające cechy tej sztuki. Niuanse walorowe barw, naprężenie między bielą i czernią na stykach lub w bliskości figur oraz niemal badawcze podejście do zestrojów nasyconych kolorów i szarości to indywidualny i rozpoznawalny język Ireneusza Jankowskiego.
Warto podkreślić, że artysta porusza się w świecie abstrakcji i namacalnych, trójwymiarowych form. W ten sposób wpuszcza do świata obrazu także realne światło i pozwala zaistnieć subtelnym cieniom. Dzięki temu, że kształty są precyzyjnie wycięte i naklejone na podobrazie, twórca osiąga nie tylko utopijny świat geometrii, niedrgniętej linii, idealnego konturu czy siłę wąskiej kreski o wibrującej barwie, ale też stwarza nadbudowaną przestrzeń pogranicza między odbiorcą a abstrakcją formy plastycznej. Może więc na nas zadziałać nie tylko praca form i sama wielkość powierzchni, ale siła koloru obecnego na niewielkiej powierzchni dzieła. W ten sposób inspiracja krajobrazem ze świata natury zatacza krąg. Artysta otwiera przed nami drogę, którą sam przeszedł: od sensualnie poznanej rzeczywistości w kierunku rozumowej abstrakcyjności struktury i języka sztuki do miejsca, w którym współistnieją ze sobą realność i oniryczny świat form. W ten sposób światło jako niezastąpiony budulec i my jako obserwatorzy artystycznego przekazu, w sensie dosłownym i przenośnym, przekraczamy granice ramy.
Weronika Zasada-Stańska (Warszawa 2014)
Ireneusz Jankowski
Artysta plastyk, pedagog, animator kultury. Wykształcenie artystyczne zdobył w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (obecnie ASP ) w Gdańsku (1986). Ukończył także studia podyplomowe na Uniwersytecie Warszawskim (2000). Ireneusz Jankowski w swojej twórczości posługuje się przede wszystkim językiem geometrii. Abstrakcja geometryczna jest zwieńczeniem jego twórczych poszukiwań, które miały początek w przetwarzaniu, analizie i syntezie krajobrazu oraz miejskiego pejzażu. Jego prace są połączeniem malarstwa z elementami przestrzennymi. Artysta stopniowo zmieniał tematykę, wprowadzał różnorodne środki plastycznego przekazu, wykorzystując elementy takie jak relief stworzył specyficzną własną technikę. Jego prace są konsekwentne kompozycyjnie, a jednocześnie wyszukane kolorystycznie.
Przez długi czas realizował się przede wszystkim w pracy pedagogicznej. W latach 1992-2013 realizował swój autorski, rozszerzony program plastyki w XXXIV Liceum Ogólnokształcącym w Warszawie. Jako pedagog, dla którego nauczanie jest dużą pasją, wykształcił całą rzeszę przyszłych absolwentów studiów artystycznych, którzy obecnie są znanymi polskimi twórcami. Zajmował się także edukacją kulturalną i animacją kultury. Za działalność edukacyjną otrzymał wiele nagród, m.in.: nagrodę Prezydenta m.st. Warszawy, Medal Komisji Edukacji Narodowej, nagrodę Ministra Edukacji Narodowej i inne. Otrzymał także stypendium Ministerstwa Kultury i Sztuki (1996). W swoim dorobku ma kilkanaście wystaw indywidualnych. Brał też udział w wielu wystawach zbiorowych, aukcjach, targach sztuki, plenerach, akcjach i warsztatach artystycznych w kraju i za granicą. Mieszka w Warszawie.