Przedmiot w kulturze współczesnej już dawno przestał być jedynie odpowiedzią na ludzkie potrzeby, ułatwie-
niem trudów codzienności, pomocą w rozwiązaniu problemów. Dziś gromadzenie rzeczy staje się fetyszem, sportem, sposobem na budowanie wizerunku i zamanifestowanie swojego miejsca w strukturze społecznej. Przedmiot stał się atrybutem, murem pozorów, który mniej lub bardziej świadomie buduje zewnętrzność jednostki.
W debiutanckim cyklu „Inside-Outside” artystka Katarzyna Moczulska analizuje przedmiot jako maskę, jednocześnie też jako portret, który w pośredni sposób opowiada o kondycji współczesnego człowieka. Katarzyna Moczulska na polskim rynku sztuki działa jako twórczyni marki Konik Kreatywny, gdzie jako znana podcasterka oraz edukatorka artystów zyskała rozpoznawalność i uznanie. W 2005 roku została absolwentką Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi. Po latach pracy z twórcami sztuk wizualnych wraca na indywidualną i świadomą ścieżkę artystyczną, debiutując malarskim cyklem „Inside-Outside”.
W pracach Katarzyny Moczulskiej punktem wyjścia jest współczesne wnętrze. To pomieszczenia modne i estetyczne - pełne książek i ładnych przedmiotów. Wnętrza istnieją w surrealistycznym kontekście, na granicy opozycyjnych światów – realności i snu; wyobrażeń, duchowości oraz tego, co poza nimi. Bliska jest artystce estetyka René Magritte’a, wyciszenie i lakoniczność świata Edwarda Hoppera oraz cisza płynąca z płócien Vilhelma Hammershøi’a.
W historii kultury pusty pokój to emanacja duszy właściciela. O jego obecności przypominają rzeczy, które tam zostawił - najsławniejsze dzieła designu, poczytne książki o sztuce czy ikoniczny „balonowy piesek” Jeffa Koonsa. To przedmioty z pewnością wyjątkowe, posiadające wartość materialną i intelektualną. Każdy z nich jest symbolem, luksusem, a ich posiadanie świadczy o statusie i kapitale kulturowym właściciela. Widz zagląda do przestrzeni na pierwszy rzut oka atrakcyjnej i kuszącej. Powierzchownie idealny obraz nie jest pozbawiony napięcia - z estetycznych przedstawień przemawia nastrój osamotnienia i pustki. Istnienie człowieka, w tych przestrzeniach jest wciąż obecne, jednak to przedmioty opowiadają, prowadząc narrację wykreowanej historii. Są fasadą, maską, którą pokazujemy światu. Prawda o nas samych i niezależność są gdzieś daleko, pozostają w ukryciu. Współczesny człowiek pragnie, aby rzeczy i dobra materialne definiowały to, kim jest i kim chce być.
Nie ma tu miejsca na przypadek. Kompozycje są dokładnie przemyślane, a kulisowość konstrukcji jednocześnie oddziela i zarazem łączy opozycyjne światy. Miejscem przejścia jest okno lub lustro, gdzie oczom widza ukazuje się fragment morskiego krajobrazu z nisko zawieszoną linią horyzontu. To wyobrażenie, alegoria wolności, jest marzeniem, które pozostaje niedostępne, gdy szczęścia i spełnienia szukamy jedynie w świecie materialnym. Mur pozorów ostatecznie pęka. Pojawiają się pytania o tożsamość jednostki, która zagubiona we współczesnym świecie wciąż nie zostaje odkryta.
Mimo uniwersalności poruszanych przez artystkę tematów, w tych pracach obecny jest wątek autobiograficz- ny. Pojawia się chociażby w wyborze przedmiotów oraz ich konfiguracji. Katarzyna Moczulska komentując kondycję współczesnego człowieka, pośrednio przemyca historie o samej sobie. Potwierdzenie mają więc słowa słynnego malarza Luciana Freuda: „Wszystko jest autobiograficzne i wszystko jest portretem, nawet jeśli jest to krzesło”.
Małgorzata Latos, 12.01.2023.
