Aleksander Fredro (1793-1876) to jeden z najwybitniejszych polskich komediopisarzy, bajkopisarzy, pamiętnikarzy, a także poeta i żołnierz kampanii napoleońskich. Z okazji 230. rocznicy jego urodzin Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie oraz Wydział Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie przygotowały ekspozycję, która w nietypowej artystycznej formie przybliża jego barwną postać i twórczość.
Studenci, doktoranci oraz prowadząca Pracownię Interdyscyplinarnych Technik Graficznych, prof. Agnieszka Cieślińska-Kawecka, stworzyli kilkadziesiąt porcelanowych obiektów, inspirowanych cytatami z utworów Fredry, m.in. „Bańki”, „Zapisków starucha”, „Ślubów panieńskich”, „Bajeczki o osiołku” czy „Małpy w kąpieli”.
Artystki i artyści: Weronika Bielecka, Julia Daniluk, Elżbieta Gibulska, Agnieszka Cieślińska-Kawecka, Kimba Frances Kerner, Nika Kiełek, Irena Lawruszko, Katarzyna Lenarczyk, Natalia Lewandowska, Urszula Młynarska, Karolina Zimna-Stelmaszewska, Mateusz Szabłowski, Monika Szlanta, Kinga Wais, Kinga Zębalska.
Pokazywane prace mają eksperymentalny charakter. Powstały na styku dwóch dziedzin: grafiki i ceramiki, wskutek odtworzenia historycznej techniki transferu grafik na porcelanę. Technika ta została wynaleziona w XVIII wieku we Włoszech, a następnie spopularyzowana w manufakturach angielskich. Jednym z jej odnowicieli był John Sadler, grafik, który obserwując dzieci przyklejające papier do ceramiki, zauważył, że w podobny sposób można ozdabiać porcelanę. Stworzył metodę wykorzystującą matryce graficzne jako nośnik obrazu, co pozwalało przygotować większą liczbę dekoracji do wypału porcelany. Od tego momentu angielskie manufaktury mogły zaoferować klientom bardziej masową, a zarazem zróżnicowaną ofertę.
Zarówno w XIX, jak i w XX wieku wielu pisarzy i poetów kolekcjonowało porcelanę lub otrzymywało ją w dowód uznania. Na wystawie Fredro w porcelanie współczesnym artystycznym obiektom, inspirowanym twórczością autora „Zemsty”, towarzyszą eksponaty ze zbiorów Muzeum Literatury. Publiczność będzie więc mogła zobaczyć porcelanowe wyroby oraz figurki, które należały do Adama Mickiewicza, Juliana Tuwima, Leopolda Staffa, Michała Choromańskiego czy Jerzego Andrzejewskiego.
Program towarzyszący wystawie jest bardzo zróżnicowany. Spacery literackie, spacery varsavianistyczne śladem XIX-wiecznych teatrów, weekendowe warsztaty plastyczne, oprowadzania kuratorskie czy śniadania z książką to tylko kilka atrakcji przygotowanych przez Muzeum na lato.
Wystawa powstała w ramach obchodów Roku Aleksandra Fredry, ogłoszonego przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej z okazji 230 rocznicy urodzin pisarza.
Zdjęcie powyżej: Natalia Lewandowska, „Śluby Panieńskie” Aleksander Fredro, talerz / porcelana, nadruk, 2023
Aleksander Fredro wg rys. Antoniego Lauba (1788–1842), litografia ok. 1830, zbiory Muzeum Literatury