Wyjątkowy na tle międzywojennej sztuki polskiej, malarski cykl „Czarny Śląsk” autorstwa Rafała Malczewskiego, w zestawieniu z jednym z najciekawszych przykładów reportażu fotograficznego II Rzeczypospolitej: „Zdjęcia wielkiego przemysłu” Antoniego Wieczorka – czeka na zwiedzających na wystawie „Fedruję śląski krajobraz... Rafał Malczewski – Antoni Wieczorek” w Willi Caro. Seria „Czarny Śląsk” już od swego premierowego pokazu w Instytucie Propagandy Sztuki w Warszawie w maju 1935 r. wzbudzała szeroki rezonans na polu publicystycznym, zarówno w kwestii przedmiotu, jak i rozstrzygnięć czysto artystycznych. Cykl tematyczny Rafała Malczewskiego zafunkcjonował w świadomości społecznej jako swego rodzaju archetypowy wizerunek Śląska – obraz tego najbardziej uprzemysłowionego obszaru Polski zaczął być utożsamiany ze sztuką twórcy „Czarnego Śląska”.
Przygotowaną przez Muzeum w Gliwicach wystawę można uznać za pierwszą – po pokazach kompozycji Malczewskiego w 1935 r. – próbę możliwie całościowej i spójnej rekonstrukcji śląskiego cyklu, na który złożyło się ponad sto prac, obrazów olejnych, akwarel i szkiców, z czego część rozproszyła się i zaginęła podczas II wojny światowej. Ekspozycja, dopełniona fotografiami Antoniego Wieczorka wykonanymi na terenie Państwowej Fabryki Związków Azotowych w Chorzowie, wzbogacona została szerokim przeglądem międzywojennych wydawnictw: katalogów wystaw, ogólnopolskich oraz regionalnych czasopism kulturalnych, tekstów literackich Rafała Malczewskiego… Znajdziemy na niej również dedykowany malarzowi „literacki” reportaż Fotografie ze Śląska Jarosława Iwaszkiewicza. Na wystawie znajdą się również ówczesne opracowania reklamujące turystyczno-krajoznawcze walory Śląska, a także fotografie przybliżające instytucje opieki nad sztuką funkcjonujące w latach międzywojennych. To wszystko złoży się na wielowymiarowy, artystyczny i społeczno-kulturowy portret Śląska w II Rzeczypospolitej. Nie ulega wątpliwości, że Rafał Malczewski i Antoni Wieczorek na różnych polach aktywności twórczej zdefiniowali wizerunek Śląska trzeciego dziesięciolecia ubiegłego wieku. Ich prace stanowią nieodłączny element tożsamości regionu i kulturowego dziedzictwa II Rzeczypospolitej.
Kurator wystawy: Marek Meschnik