Wystawa Eyes to Speak jest rezultatem pobytu Mii Milgrom na rezydencji artystycznej "Terra Incognita"
w Opolu.
Artystka, na co dzień mieszkająca w Czechach, przyjechała do Polski w marcu 2025 roku, by odkrywać tytułową „nieznaną ziemię” – region Górnego Śląska, pozbawiony spektakularnych zabytków czy znaczących pomników przyrody, a przez to rzadziej obecny w powszechnej świadomości. Opolszczyzna odsłoniła przed artystką swoje mniej oczywiste oblicze – przestrzeń, w której natura przeplata się z pozostałościami infrastruktury przemysłowej.
Tytuł wystawy, Eyes to Speak, stawia pytanie o możliwość komunikacji bez słów – poprzez spojrzenie, obraz, obecność. To metafora obserwacji i porozumienia z miejscem, które choć obce, staje się tymczasowym polem artystycznych poszukiwań i doświadczeń.
Milgrom kieruje swój wzrok pod wodę, gdzie bada krajobrazy – zarówno naturalne, jak i industrialne. Zanurzenie się w przestrzeń wodną jest dla niej zarówno dosłownym, jak i symbolicznym gestem zejścia w głąb – tam, gdzie dźwięk traci na znaczeniu, a wzrok staje się głównym kanałem poznania.
Eyes to Speak można odczytać jako próbę „mówienia oczami”, ale również jako wsłuchiwanie się w to, co samo spojrzenie może powiedzieć o krajobrazie: zarazem pięknym i skażonym, ożywionym i zmechanizowanym. Podwodne środowiska w okolicach Opola – rzeki, kamionki, pozostałości przemysłowych instalacji – stają się przestrzenią kontemplacji relacji człowieka z naturą. Obiekty industrialne zanurzone w wodzie nabierają niemal organicznego charakteru, zaś naturalne formy – przypominają konstrukcje wytworzone przy pomocy cywilizacyjnych narzędzi.
Wystawa to również refleksja nad ograniczeniami języka: jak mówić o miejscu, którego się nie zna?
Jak wyrażać doświadczenia w obcym językowo i kulturowo kontekście? Jak opowiadać o wodzie – milczącej, ale niosącej w sobie współczesne napięcia i ekologiczne wątpliwości? Milgrom proponuje spojrzenie jako gest empatyczny – nie tylko dokumentujący, lecz stający się formą czułego kontaktu z krajobrazem. Patrzenie staje się tu aktem otwartości – pierwszym krokiem ku zrozumieniu, próbą dialogu z rzeczywistością, która często wymyka się słowom. Brak narracji i werbalnych struktur może otworzyć nas na inne sposoby doświadczania – na prostą, lecz głęboką obecność.
Przestrzeń galerii Aneks GSW wypełnia instalacja artystyczna oraz filmy wideo
Kuratorka: Agnieszka Dela-Kropiowska
Projekt jest częścią Festiwalu BWA Europa organizowanym i współfinansowanym przez Narodowe Centrum Kultury i Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie w ramach obchodów Polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej.