Tytuł wystawy przywołuje słowa Franza Cižka, pioniera edukacji artystycznej z początku XX wieku. Odnoszą się one do okresu dzieciństwa i brzmią jak przestroga, ale też wezwanie do odpowiedzialności i działania.
Czy my, dorośli, potrafimy podjąć to wyzwanie, szczególnie wobec problemów, z jakimi mierzą się dziś dzieci i młodzież: przemocą doznawaną na co dzień, doświadczeniem pandemii, wojny i uchodź stwa? Co możemy zrobić, żeby wpłynąć na poprawę kondycji psychicznej dzieci i młodzieży, jak sprawić, by ich głos był słyszalny? Jaką rolę w budowaniu podmiotowości dziecka, przywracaniu poczucia wartości może pełnić sztuka i jakich narzędzi dostar czają nam artyści?
Na wystawie przywołujemy zarówno praktyki pionierów nowoczesnej pedagogiki (jak Janusz Korczak, Maria Montessori czy Célestin Freinet) i alternatywnej edukacji z początku i pierwszej połowy XX wieku (począwszy od modernistycznych koncepcji rozwija nych w Bauhausie), jak i współczesne odwołania do tych źródeł. Ich wspólnym mianownikiem jest wspie ranie kreatywności dzieci poprzez interdyscyplinar ność, naukę różnych umiejętności i doświadczanie rzeczywistości różnymi zmysłami.
Prezentujemy przykłady praktyk artystycznych włączających dzieci jako pełnoprawnych i aktywnych uczestników procesu twórczego. Ważne miejsce zaj mują działania z udziałem niedorosłych pochodzą cych z grup społecznych wykluczonych ze względu na przynależność etniczną, sytuację ekonomiczną czy niepełnosprawność. Pokazujemy, w jaki sposób twórcze aktywności stają się dla nich narzędziem odzyskiwania godności i własnego głosu.
Sięgając do ważnych historycznych źródeł, sta wiamy również aktualne pytania o możliwe kierunki rozwoju edukacji (w tym edukacji artystycznej) w XXI wieku. Przedstawiamy możliwe sposoby przekazywania wiedzy poza schematem szkolnego nauczania: odrzucenie XIXwiecznej hierarchii przedmiotów, sięganie do takich źródeł wiedzy jak podświadomość, sny, nacisk na rozwój w kontakcie z własnym ciałem i naturą.
Wystawa obejmuje także przykłady praktyk artystycznych, w których dzieci odkrywają przed dorosłymi alternatywne formy relacji społecznych. Pokazujemy, jak wspólne twórcze działania oparte na wzajemnej wymianie wiedzy, doświadczeń i pracy kolektywnej mogą uczyć społecznych zachowań i empatii.
Lista artystów
Kontekst historyczny: Franz Čižek, Friedl Dicker Brandeis, Fernand Deligny, Célestin & Élise Freinet, Jef Geys, Gertrud Grunow, Francisco Ferrer y Guardia, Malka Haas, Erika Giovanna Klien, Anna „Asja” Lācis, Ludwig HirschfeldMack, Palle Nielsen, Helene NonnéSchmidt, Alma Siedhoff Buscher, Sigma Group
Artyści współcześni: Paweł Althamer, Zbyňek Baladrán, Yto Barrada, Johanna Billing, Jenny Brockmann, Monster Chetwynd, Céline Condorelli, Alicja Czyczel, Vincent Eppley, Priscila Fernandes, Péter Forgács, Adelita HusniBey, Ane Hjort Guttu, Holobiont Group, Eva Kotátková, Anna Nowicka, Olivia Plender, Jaśmina Wójcik, Alfredo Zinola
kuratorka: Joanna Kordjak
współpraca kuratorska: Julia Harasimowicz
