Anna Bilińska-Bohdanowiczowa (1854–1893) to pierwsza polska artystka, która osiągnęła międzynarodową sławę. Jej twórczość była prezentowana na najważniejszych europejskich wystawach i doceniania przez krytyków sztuki z wielu krajów. Także dziś obrazy i fascynujące losy malarki wzbudzają duże zainteresowanie publiczności, a wiele dzieł Bilińskiej trafiło do kanonu polskiej sztuki. Jednak całokształt twórczości i biografia artystki wciąż czekają na opracowanie.
Celem wystawy jest prezentacja możliwie najszerszego wyboru prac malarskich i rysunkowych Bilińskiej (w tym dzieł do tej pory nieznanych), pochodzących z polskich i zagranicznych muzeów oraz kolekcji prywatnych. Głównym wątkiem wystawy będzie artystyczna kariera Bilińskiej, wiodąca od pierwszych prób malarskich w Warszawie poprzez naukę w paryskiej Académie Julian ku udziałowi w międzynarodowych wystawach sztuki.
Prezentacja poruszać będzie zagadnienia natury artystycznej, takie jak akademizm w twórczości Bilińskiej, portret jako preferowany przez nią temat malarski czy technika pastelu, w której wypowiadała się równie często jak w malarstwie olejnym. Inne kwestie, które zamierzamy podjąć, to samoświadomość artystki i jej widzenie pozycji twórcy w świecie, wyrażające się m.in. w kreowaniu własnego wizerunku w autoportretach. Niezwykle interesujące są również wątki biograficzne: pokonywanie przez malarkę materialnych i osobistych trudności na drodze do zawodowego sukcesu czy jej relacje towarzyskie i uczuciowe. Twórczości Bilińskiej nie sposób przedstawić bez zarysowania ograniczeń, jakich w XIX wieku doświadczały kobiety w ramach instytucji sztuki i kształcenia artystycznego oraz ze względu na normy i oczekiwania społeczne.
Wystawie towarzyszyć będzie dwujęzyczny katalog prac istniejących i zaginionych Anny Bilińskiej, poprzedzony kalendarium oraz esejami interpretacyjnymi.
Anna Bilińska (1854–1893), Autoportret niedokończony, 1892 olej, płótno, Muzeum Narodowe w Warszawie, fot. Piotr Ligier, Muzeum Narodowe w Warszawie
Anna Bilińska (1854–1893), Portret własny, olej, płótno, Muzeum Narodowe w Krakowie, fot. Pracownia Fotograficzna Muzeum Narodowego w Krakowie
Anna Bilińska (1854–1893), Portret młodej kobiety z różą w ręku, 1892, olej, płótno, fot. Piotr Ligier, Muzeum Narodowe w Warszawie
Anna Bilińska (1854–1893), Jedyna pociecha, 1891, pastel, płótno, Muzeum Narodowe w Warszawie, fot. Krzysztof Wilczyński, Muzeum Narodowe w Warszawie
Anna Bilińska (1854–1893), Nad morzem, 1886 olej, tektura, Muzeum Narodowe w Warszawie, fot. Piotr Safjan, Muzeum Narodowe w Warszawie
Anna Bilińska (1854–1893), Portret Ignacego Kozikowskiego, 1890, olej, płótno, Muzeum Narodowe w Warszawie, fot. Piotr Ligier, Muzeum Narodowe w Warszawie
Anna Bilińska (1854–1893), Portret rzeźbiarza George’a Greya Barnarda w pracowni, 1890, olej, płótno, State Museum of Pennsylvania
Anna Bilińska (1854–1893), Portret młodego pianisty Józefa Hofmanna, 1890, olej, płótno, kolekcja prywatna, depozyt w Musikinstrumenten-Museum, Berlin
Anna Bilińska (1854–1893), Maki, 1886, olej, płótno, Muzeum Podlaskie w Białymstoku, fot. Damian Stankiewicz
Anna Bilińska (1854–1893), Fort Boyard, 1889 olej, płótno, Muzeum Narodowe w Warszawie, fot. Krzysztof Wilczyński, Muzeum Narodowe w Warszawie
Anna Bilińska (1854–1893), Widok z okna na Saską Kępę, 1877, olej, płótno na tekturze, Muzeum Narodowe w Warszawie, fot. Krzysztof Wilczyński, Muzeum Narodowe w Warszawie