Artpool to nazwa stworzona z dwóch słów art – sztuka i pool – basen. Pierwsza siedziba Artpool mieściła się w prywatnym mieszkaniu w Budzie w pobliżu term Lukacs. Jednak wyraz pool czerpie swoje dodatkowe znaczenie z obszaru biologii od pojęcia pula genowa (ang. gene pool), czyli zespołu wszystkich genów, od których zależy różnorodność genetyczna danej populacji.
W Artpool mieszały się geny wielu artystów, teoretyków i amatorów sztuki. Wśród nich był Andrzej Partum, który otrzymywał z Węgier przesyłki i listy. Czy na nie odpisywał? Na pewno umieszczał je w swoim Biurze Poezji w specjalnie oznaczonych teczkach. Wśród nadawców byli Pinczehelyi Sándor, Endre Tót, László Beke, Dóra Maurer, Gábor Tóth i Artpool.
Artpool to archiwum założone w 1979 roku w Budapeszcie przez György Galántaia i Júlię Klaniczay. Początek budowania zbiorów stanowi kolekcja obiektów i dokumentów zachowana po zamkniętej przez ówczesne władze w 1973 roku Chapel Studio. Była to prowadzona przez Galántaia przez trzy lata pracowania i galeria sztuki niezależnej zorganizowana w Balatonboglár, za zgodą proboszcza w kaplicy cmentarnej. Kiedy działalność studia nie była już możliwa, otwarcie archiwum stało się jej naturalną kontynuacją. Od początku Galantai zaproponował aktywną formę funkcjonowania archiwum. W manifeście założycielskim zapowiadał nie tylko rzetelne zbieranie i katalogowanie nadsyłanych pocztą materiałów, ale również aktywną pracę z nimi. Intencją artysty było dzielenie się informacją, do której w tamtym czasie dostęp był ograniczony.
Biuro Poezji Andrzej Partum założył w 1971 roku w niewielkim pokoju na strychu kamienicy przy ulicy Poznańskiej 38 w Warszawie. W tym czasie miał na swoim koncie 5 tomików poezji wydanych własnym nakładem. W niektórych z nich publikował prace zaprzyjaźnionych artystów m.in. Alfreda Lenicy, Ewy Partum, Henryka Strumiłło, Koji Komojego, Henryka Stażewskiego. Wkrótce za sprawą działalności biura miał rozpocząć wysyłki haseł i manifestów do szerokiego grona uczestników sieci poczty w Polsce i zagranicą. Partum orzekł twórczy i autorytatywny charakter biura. Zobowiązał się do rejestrowania faktów twórczych w ciągu 48 godzin od chwili ich zgłoszenia oraz na prośbę wydania opinii o koncepcji. Biuro miało działać na korzyść informacji. Do dostępu do materiałów upoważniała legitymacja członkowska.
Oba archiwa przetrwały do dzisiaj i obecnie są pod opieką instytucji kultury. Archiwum Artpool zostało przyłączone do Muzeum Sztuk Pięknych w Budapeszcie w 2015 roku i w 2020 roku złożone w magazynach Muzeum Narodowego. Obecnie funkcjonuje w ramach departamentu w The Central European Research Institute for Art History (KEMKI).
Archiwum Biura Poezji Andrzeja Partuma od 2020 roku jest własnością Muzeum Sztuki w Łodzi.
W ramach realizowanego wspólnie z Artpool projektu Archiwa przyszłości mogliśmy sprawdzić zawartość kopert nadanych z Biura Poezji. Wśród wysyłek Partuma oprócz haseł i manifestów, znalazły się egzemplarze autorskich prac m.in. znany z kolekcji Muzeum Sztuki Alphabet Phonétique i nieznany „Poem zero absolute by Andrzej Partum z hasłem w j. angielskim: Artist makes Maximum Art – Stop, 1976. Był też maszynopis listu z zaproszeniem do udziału w Kongresie Tekstu Wizualnego, który Partum zorganizował z udziałem m.in. węgierskich artystów w Galerii Remont w 1977.
Wkrótce oba zbiory archiwalne połączą się na ekranach instalacji interaktywnej, podczas planowanej na zakończenie projektu wystawy w Instytucie Polskim w Budapeszcie w dniach 5–7 listopada 2024 roku.
Wystawie towarzyszyć będzie wykład pt. Zaglądają do Artpool. Relacja z archiwum założonego przez węgierskich artystów György Galántai i Júlię Klaniczay w 1979 w Budapeszcie, zaplanowany na 17 października 2024 r., prowadzenie: Marta Pierzchała.
kurator
Marta Pierzchała we współpracy z zespołem Działu Dokumentacji Naukowej
Fotografia u góry: Rys. Laszlo Beke, 1977