Wystawa Andrzeja Jana Bielawskiego Pszczoły nie widzą koloru czerwonego to podsumowanie ponad dwudziestu lat artystycznego dialogu twórcy z pszczołami – niezwykłymi współautorami jego prac.
Andrzej Jan Bielawski od ponad dwudziestu lat prowadzi niezwykły dialog z pszczołami – istotami, które od tysięcy lat fascynują ludzi swoją organizacją, inteligencją i tajemniczym postrzeganiem rzeczywistości. Nie widzą koloru czerwonego, ale doskonale rozróżniają inne barwy, a ich życie podporządkowane jest rytmowi cykli przyrody. Bielawski, który stał się zarówno artystą, jak i pszczelarzem, wplata ich obecność w swoje obrazy, czyniąc je nie tylko inspiracją, ale również współtwórcami.
Wosk pszczeli stał się dla niego jednym z najważniejszych środków wyrazu – jego ciepła barwa, przezroczystość, organiczna struktura i podatność na światło sprawiają, że każdy obraz wydaje się żyć. Materia ta nie tylko przechowuje ślady pracy pszczół, ale również odzwierciedla pamięć miejsc i procesów. Bielawski nazywa swoje prace „izolatorami morficznymi”, odwołując się do teorii Ruperta Sheldrake’a, według której organizmy posiadają zdolność do przekazywania pamięci pokoleń. W tym sensie jego sztuka jest formą zapisu – nie tylko własnych doświadczeń, ale także historii natury i jej nieustannej transformacji.
Wystawa zbudowana jest jak metaforyczny ul. Monumentalne obrazy malowane woskiem i pyłkiem pszczelim tworzą przestrzeń, w której świat ludzki i pszczeli przenikają się nawzajem. W centrum galerii znajduje się sześcioboczna struktura, przywołująca skojarzenia z komórką plastra miodu – tam umieszczone są „Izolatory morficzne”, powstałe wewnątrz prawdziwego ula. To prace, w których artysta oddał część procesu twórczego pszczołom, pozwalając im na swobodne działanie.
Dzieła Bielawskiego to nie tylko efekt wieloletniego eksperymentu artystycznego, ale również głębokiej refleksji nad relacją człowieka z naturą. Artysta nie narzuca materii swojego porządku – poddaje się jej, współpracuje z nią, bada jej możliwości i ślady. Obrazy stają się zapisem czasu, medytacją nad ulotnością i trwałością, nad pamięcią zapisaną w substancji świata.
Pszczoły nie widzą koloru czerwonego to nie tylko wystawa, ale także przestrzeń doświadczania – subtelnej, organicznej relacji między sztuką, naturą i tym, co pozostaje poza ludzkim postrzeganiem.
Andrzej Jan Bielawski (ur. 31 stycznia 1949 r. w Miłosnej) – polski grafik, rysownik, poeta, malarz i fotograf. Ukończył Wydział Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie w 1973 roku otrzymał dyplom w pracowni prof. Andrzeja Rudzińskiego. W latach 1982–1983 był asystentem na Wydziale Malarstwa swojej uczelni. W latach 80. zaangażował się w działalność podziemnej „Solidarności”, prowadząc działalność graficzną i drukarską.
W jego twórczości dominują zagadnienia związane z materią – jej strukturą, procesami zmian oraz relacjami ze sztuką. W cyklu Gabloty (od 1975 roku) badał temat fragmentaryczności i ulotności formy, wprowadzając do swoich dzieł resztki codziennych przedmiotów oraz ślady rozkładu i przemijania. W późniejszych latach tworzył obrazy, w których surową materią były grunt, ziemia i błoto, jak również „obrazy metalowe”, powstałe z wykorzystania zużytych matryc graficznych.
Od połowy lat 90. wosk pszczeli stał się kluczowym medium w jego twórczości. W swoich wielowarstwowych obrazach łączył go z popiołem, papierem ryżowym oraz innymi naturalnymi materiałami, tworząc struktury o organicznym charakterze, które przypominały erodowane powierzchnie lub ściany pokryte patyną czasu. Proces niszczenia i odbudowywanie obrazu stał się ważnym elementem jego praktyki artystycznej.
Od 1991 roku wspólnie z żoną Teresą Starzec prowadzi Fundację Atelier w Warszawie. Jego prace były prezentowane w czołowych instytucjach sztuki, m.in. w Zachęcie, Kunsthalle Schirn, Muzeum Junge Kunst, Muzeum Moderner Kunst w Wiedniu. Jego prace znajdują się m.in. w Kolekcji sztuki PKO Banku Polskiego, którą w 1998 roku stworzyła Anda Rottenberg.
Kurator | Paweł Sosnowski
Kuratorka PGS | Kamila Czosnyk