Zapraszamy do Zamku Królewskiego w Warszawie na kolejne wydarzenie z cyklu Klucz w Zamku, tym razem będzie to pokaz obiektów Agaty Zbylut Bezoary, a także spotkanie z artystką. Listopadowa odsłona cyklu polegającego na interwencji sztuki współczesnej w historyczną tkankę muzeum jest ukłonem-aktem odnoszącym się do słynnej instalacji amerykańskiej artystki Judy Chicago The Dinner Party (1979). Biżuteryjne Bezoary Agaty Zbylut stają się tym samym symbolicznymi figurami kobiet niezapraszanych do stołu i do dyskusji. To subtelny w formie, lecz mocny w wyrazie feministyczny głos, który przy królewskim stole wreszcie ma szansę przedstawić bolesną listę zarzutów i swoje postulaty o naprawę.
Moja wypowiedź jest (...) wypowiedzią kobiety, poszerzoną o obsesyjne obserwowanie innych kobiet – tego jak żyją, jakich dokonują wyborów, ich emocji, uwarunkowań kulturowych, socjologicznych i prawnych. Dostrzegam nierówności, z którymi się zmagają, to, że zazwyczaj startują z gorszej pozycji, po drodze pokonują wiele przeszkód i trudno im dojść tam, gdzie w męskim ciele fizycznym i kulturowym doszłyby bez trudu. Szczególnie ważne są dla mnie relacje kobiet z własnymi ciałami, to, w jaki sposób „mit urody” przejmuje władzę nad wieloma z nich oraz to, jak doświadczenie i życiowa mądrość zmagają się z wymykającymi się standardom estetycznym ciałami – mówi Agata Zbylut.
Bezoary artystki budzą ambiwalentne emocje, dokładnie tak, jak pragnęła ich autorka. Skrzą się niczym cenne precjoza, zachwycają i cieszą oko jak urocze w swojej bezużyteczności dawne bibeloty. Zaserwowane w jadalni Stanisława Augusta, idealnie wkomponowane w ramę królewskiego stołu, dopełniają blask tutejszego srebra i świetlistej porcelany. Odczucie wizualnej przyjemności w kontakcie z tymi obiektami załamuje się jednak w chwili zetknięcia z tytułem nadanym im przez artystkę. Bezoary to przecież twory, które powstają w żołądkach zwierząt, a czasem ludzi, gdy niestrawione, podgryzane nerwowo włosy czy metalowe i plastikowe elementy śluz zlepi w twardą formę, która potrafi wypełnić nawet cały organ.
W kulturze europejskiej długo panowało przeświadczenie o wyjątkowości tych tajemniczych tworów-kamieni. Jeszcze w XVIII wieku niektórzy podtrzymywali przekonanie o ich medycznej użyteczności. Goście słynnych obiadów czwartkowych, których król zapraszał do stołu, z pewnością w większości odrzucali ten pogląd z dawnych wieków. W przestrzeni Pokoju Żółtego rozmawiali o naprawie obyczajów, prawa i końcu podobnych przesądów. Dawny dyskurs, podkreślając ten wysoki ton narracji o królewskim „klubie dyskusyjnym”, zwracał także uwagę na nieobecność w nim kobiet.
To wykluczenie, wzorem francuskich salonów literackich, miało wedle patriarchalnych w nastroju komentarzy chronić spotkania przed wprowadzaniem pustych salonowych rozmów. Z szerszej, nie podręcznikowo-pomnikowej perspektywy wiadomo, że pozwalało to także na stały i oczekiwany punkt programu – lekturę frywolnych tzw. „wierszyków deserowych”.
Prowadzony nieprzerwanie od 2022 roku cykl Klucz w Zamku, autorski projekt Moniki Przypkowskiej, historyczki sztuki z Zamku Królewskiego w Warszawie, to spotkania na żywo z polskimi artystkami i artystami w przestrzeni ekspozycyjnej Zamku. Podczas każdego wydarzenia wybrane dzieło sztuki współczesnej, zestawione z muzealną kolekcją, wchodzi z nią w ciekawy i intrygujący dialog, ujawniając nieoczywiste na pierwszy rzut oka związki, inspiracje, zapożyczenia z epok minionych. To propozycja dla miłośników sztuki współczesnej, ale i tej dawnej, bo kluczem do zrozumienia „dzisiaj” jest „wczoraj”, także w sztuce. Spotkania prowadzi kuratorka cyklu - Monika Przypkowska.
Pokaz obiektów Agaty Zbylut, Bezoary, Apartament Królewski, Pokój Żółty: 14 listopada – 15 grudnia 2024 r.
Spotkanie z artystką: 23 listopada 2024 r.; godz. 15.00.